3.1 Zintuigen en prikkels

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 3  Waarnemen

welke horizontale lijn is langer?

Welke binnenste oranje cirkel is groter?

wat zie je?

3.1 Zintuigen en prikkels

Leerdoelen 3.1 

Aan het eind van 3.1 kun je:

1. De betekenis van het begrip prikkel en impuls omschrijven

2. De zintuigen die een mens heeft en de prikkels die erbij horen noemen

3. In een schematische tekening van de huid de zintuigen in de huid benoemen.

4. Uitleggen hoe je lichaam op prikkels reageert, vanaf de prikkel tot aan de reactie (gebruik de bronnen in je boek hierbij)

5. De drie onderdelen van het zenuwstelsel benoemen (in een afbeelding) en de taak ervan omschrijven.

6. De 3 soorten zenuwen onderscheiden en hun verschillen uitleggen.

Zintuigen

Welke zintuigen hebben wij? 

• Gehoorzintuig
  
• Lichtzintuig
  
• Reukzintuig
  
• smaakzintuig
  

• Warmtezintuig 
• koud zintuig
  
• tastzintuig
  
• pijnzintuig
  

Waar reageer je op 

Waar reageer je op ?

Je reageert op prikkels:

Informatie uit je omgeving

(verandering in intern of extern milieu) 

Welke zintuigen heb je?

zintuigen in de huid

• warmtezintuig
  
  prikkel: hogere temperaturen 
• koudezintuig
  
  prikkel: lagere temperaturen 
• tastzintuig
  
  prikkel: hoe voelt iets aan 
• pijnzintuig
  prikkel: pijn

Prikkels en impulsen

Een prikkel is een berichtje (uit de omgeving) dat wordt opgevangen in een zintuig.

In je zintuig wordt zo'n prikkel omgezet in een elektrisch stroompje, dat noem je een impuls

Het zenuwstelsel

• Het zenuwstelsel bestaat uit: zenuwen, ruggenmerg en hersenen.

• De hersenen en het ruggenmerg heten samen het centraal zenuwstelsel.

• Alles wat je lichaam doet wordt geregeld door het zenuwstelsel.

Aan het werk

Maak opdracht 1 t/m 8 op blz. 105 en 106

3.1 Zintuigen en prikkels

Leerdoelen 3.1 

Aan het eind van 3.1 kun je:

1. De betekenis van het begrip prikkel en impuls omschrijven

2. De zintuigen die een mens heeft en de prikkels die erbij horen noemen

3. In een schematische tekening van de huid de zintuigen in de huid benoemen.

4. Uitleggen hoe je lichaam op prikkels reageert, vanaf de prikkel tot aan de reactie (gebruik de bronnen in je boek hierbij)

5. De drie onderdelen van het zenuwstelsel benoemen (in een afbeelding) en de taak ervan omschrijven.

6. De 3 soorten zenuwen onderscheiden en hun verschillen uitleggen.

Herhaling: wat is de prikkel voor je...

Oog

Oor

Neus

Tong

Huid

licht

geluid

geurstoffen

smaakstoffen

temperatuur

pijn

vormen

Hoe reageert je lichaam op een prikkel?

• Zenuwstelsel: Hersenen, Ruggenmerg en zenuwen

1. Zintuigen vangen prikkels op
2. zintuig zet prikkels om in berichten(impuls)
3. impuls gaan via zenuwen naar je hersenen
4. Impulsen worden in je hersenen verwekt tot gedachten 

• hersenen versturen weer via de zenuwen impulsen 

prikkel verwerking

afbeelding verwerking geluidsprikkel

Zenuwcel

De zenuwcel bestaat uit een cellichaam met een celkern.

Aan het cellichaam zit een lange uitloper waarover/ waardoor de impuls word verstuurd

Soorten zenuwcellen

Gevoelszenuwcellen : Zijn verbonden aan zintuigen.
Hebben de celkern en cellichaam als een ballonnetje halverwege de uitloper

Schakelcellen: Zitten in je ruggenmerg en verbinden de gevoel en bewegingscellen. Hebben geen lange uitlopers

Bewegingszenuwcellen: Verbinden het ruggenmerg met spieren of klieren. Hebben een lange uitloper

Reageren en zenuwcellen

Gevoelszenuwcellen : Zijn verbonden aan zintuigen.

Schakelcellen: Zitten in je ruggenmerg en verbinden de gevoel en bewegingscellen 

Bewegingszenuwcellen: Verbinden het ruggenmerg met spieren of klieren.

Wat is de weg van het geluid naar je hersenen?

-->

-->

-->

-->

-->

-->

Je bent je nu bewust van de prikkel

Je hersenen beslissen hoe je op de prikkel gaat reageren

Je hersenen sturen berichten via de zenuwen

De berichten van je hersenen "vertellen" hoe je lichaam moet reageren. 

Elk zintuig zet prikkels om in berichten. Deze berichten heten impulsen

Zenuwen brengen deze berichten naar je hersenen

Aan het werk

Maak opdracht 9 t/m 20 op blz. 106 t/m 108