1.3 Mengsels en zuivere stoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

§1.3

Je kunt op micro- en macroniveau uitleggen wat zuivere stoffen en wat mengsels zijn.

Je kunt smelt- en kookdiagrammen van mengsels op microniveau verklaren.

Je kunt op micro- en macroniveau het verschil uitleggen tussen homogene en heterogene mengsels.

Je kunt een aantal mengsels op macro- en microniveau beschrijven.

Je kunt berekeningen uitvoeren aan de samenstelling van mengsels: massapercentage, volumepercentage en gram per liter.

Alle stoffen kunnen we onderverdelen in verschillende categorieën. 

Na deze les kun het volgende schema invullen

We beginnen met het onderverdelen in 2 categorieën.

Mengsels

Zuivere stoffen

Alle stoffen

Zuivere stof of mengsel (1/3)

DEFINITIE: Een zuivere stof bestaat maar uit 1 soort deeltje (molecuul).

Dus ALLE deeltjes in die stof zijn exact hetzelfde.

Zuivere stof of mengsel (2/3)

Een ander voorbeeld van een zuivere stof is water dat we in het laboratorium gebruiken: demi water (gedemineraliseerd water)

Zuivere stof of mengsel (3/3)

Als we suiker en water bij elkaar voegen dan hebben we een MENGSEL.

DEFINITIE: een mengsel bestaat uit meerdere verschillende deeltjes (moleculen)

Wat is de definitie van een mengsel? Een mengsel...

1. bestaat uit een soort moleculen.
2. bestaat uit meerdere soorten moleculen.
3. bestaat uit meerdere moleculen.
4. bestaat uit meerdere soorten atomen

Wat zie je hier?

1. Zuivere stof
2. Mengsel

Hoe bepaal je een zuivere stof of mengsel? (1/2)

Zuivere stof:

Bij een faseovergang blijft de 

temperatuur precies gelijk.

We noemen dit het SMELTPUNT 

en KOOKPUNT

Hoe bepaal je een zuivere stof of mengsel? (2/2)

Mengsel:

Bij een faseovergang verandert

de temperatuur een klein beetje

We noemen dat een SMELTTRAJECT

en KOOKTRAJECT

Welke stelling is juist?

1. Diagram 1 laat een temperatuurverloop zien van een zuivere stof. Er is een kookpunt te zien.
2. Diagram 2 laat een temperatuurverloop zien van een zuivere stof. Er is een kookpunt te zien.
3. Diagram 1 laat een temperatuurverloop zien van een zuivere stof. Er is een kooktraject te zien.
4. Diagram 2 laat een temperatuurverloop zien van een zuivere stof. Er is en een kooktraject te zien.

Mengsel

Zuivere stof

Kookpunt

Smeltpunt

Kooktraject

Smelttraject

Alle stoffen kunnen we dus onderverdelen in mengsels en zuivere stoffen

Mengsels kunnen we onderverdelen in Homogene- en Heterogene mengsels.

Soorten mengsels

• Homogene mengsels zijn mengsels waarbij je de verschillende onderdelen niet kunt onderscheiden
• Voorbeelden van homogene mengsels zijn oplossingen en gasmengsels

Heterogene mengsels

• Heterogene mengsels zijn mengsels waarbij je de verschillende onderdelen wél kunt onderscheiden
• Er zijn verschillende soorten heterogene mengsels: suspensies, emulsies, nevel, rook, schuim

Heterogeen mengsel

Homogeen mengsel

Wat is een homogeen mengsel?

1. Een mengsel waarin de verschillende stoffen gelijkmatig verdeeld zijn.
2. Een mengsel waarin maar één soort deeltjes aanwezig is.
3. Een mengsel waarin de verschillende stoffen ongelijkmatig verdeeld zijn.
4. Een mengsel waarin de verschillende stoffen niet gemengd zijn.

Wat is een heterogeen mengsel?

1. Een mengsel waarin de verschillende stoffen gelijkmatig verdeeld zijn.
2. Een mengsel waarin maar één soort deeltjes aanwezig is.
3. Een mengsel waarin de verschillende stoffen ongelijkmatig verdeeld zijn.
4. Een mengsel waarin de verschillende stoffen niet gemengd zijn.

Het schema is hier nu ingevuld. We gaan nog even kijken naar de verschillende soorten mengsels.

Gasmengsels

• Gasmengsels zijn homogene mengsels
• Denk bijvoorbeeld aan de lucht die wij inademen. Daar zit niet alleen zuurstof in, maar bijvoorbeeld ook stikstof, koolstofdioxide en argon. 

Oplossingen

Een oplossing is een Homogeen mengsel en is altijd Helder.

Bijvoorbeeld: appelsap

Suspensies zijn heterogene mengsels

Als je een vaste stof mengt met een vloeistof en die vloeistof wordt troebel, dan heb je te maken met een suspensie.

• Een voorbeeld van een suspensie is verf.
• vast (s) in vloeistof (l)

Emulsie

Emulsies zijn heterogene mengsels

Bijvoorbeeld:

water en olie en olie mengen niet. Maar als je een emulgator toevoegt lukt het mengen wel.

Denk bijvoorbeeld aan Mayonaise, gemaakt van olie en azijn, door het toevoegen van een ei (emulgator) mengt het wel!

Vloeistof (l) in vloeistof (l)

Emulgator: lecithine, lanettewas.

Wanneer een emulsie gemakkelijk met water te mengen is noemen we dit een olie-in-water emulsie (o/w). De watermoleculen bevinden zich om het oliemolecuul heen. Voelt niet vet aan.

Reinigingsmilk heeft een hoog vochtgehalte en gemakkelijk uitsmeerbaar.

Rook / Nevel

(heterogene mengsels)

Rook: vaste deeltjes die         Nevel: vloeistofdruppels

zweven in een gas                   die zweven in een gas

Homogeen mengsel

Heterogeen mengsel

Emulsie

Oplossing

Rook

Mayonaise

Suspensie

Coca Cola

Nevel

Gasmengsel

Verf

Suspensie

Oplossing

Zuivere stof

Emulsie

Kraanwater

Sinaasappelsap

Coca Cola

Mayonaise

Demiwater

Suiker

Chocolademelk

Margarine

Het schema is ingevuld. Je bent klaar met deze LessonUp! Ga nu verder met het huiswerk.