Argumentatie 1 3HAVO

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Doel van de les

• Je kunt onderscheid maken tussen standpunten, argumenten, tegenargumenten en weerleggingen.
• Je kunt onderscheid maken tussen feitelijke en waarderende argumenten.
• Je kunt een argumentatie weergeven in een blokjesschema.

Argumenteren H3+H4

De schrijver van een overtuigende tekst wil de lezer overtuigen van zijn standpunt of mening. Hij onderbouwt zijn standpunt: hij legt met argumenten uit waarom hij dat standpunt heeft.

Wat is een argument?

Een argument is een uitleg waarom je iets vindt.

Als je bijvoorbeeld zegt dat je niet naar buiten wilt,  dan kun je als uitleg geven:

 ‘Ik wil niet naar buiten omdat het regent’, of: ‘Het regent, daarom wil ik niet

naar buiten.’ 

Het argument is dan: het regent.

signaalwoorden

Soms is het onduidelijk of iets een argument is of niet. Iets is meestal een argument als één van de volgende woorden in de zin zit:

omdat

want

daarom

dus

De woorden ‘omdat’ en ‘want’ staan aan het begin van een argument.

Voorbeeld: Ik heb meer zakgeld nodig, want kleding is duur.

De woorden ‘daarom’ en ‘dus’ komen juist na een argument.

Voorbeeld: Ik heb geen fiets, daarom ga ik met de bus naar school.

Wat is het argument:
Ik ga morgen naar de bioscoop, want er draait een leuke film.

Wat is het argument:
Omdat gokken verslavend is, moet het verboden worden

Wat is het argument:
Iedereen moet een schooluniform aan, want dan wordt er minder gepest.

Wat is het argument:
Niemand leest meer boeken, dus bibliotheken zijn overbodig.

Wat is het argument:

Kinderen worden online soms gepest, daarom moeten ouders kunnen meekijken op hun computer

Feitelijke argumenten

Een feitelijk argument kun je controleren.

Voorbeeld:

De iPhone 11 kun je het beste bij Tele2 kopen.

Daar is hij volgens iPhone Deals het goedkoopst.

Waarderend argument

Een waarderend argument kun je niet controleren. Je kunt er ook van mening over verschillen.

Voorbeeld:

Iemand die steelt van zijn baas moet een taakstraf krijgen.

Je gaat toch niet stelen als je vindt dat je te weinig verdient?!

LET OP!

Een feitelijk argument hoeft niet waar te zijn. Het gaat erom dat de spreker het claimt als een feit. Een waarderende uitspraak geeft aan of iets onwenselijk, goed of slecht, mooi of lelijk is. Er zit een waardering in.

LET OP

niet-feitelijk of subjectief 

=

waarderend

Huh?

Voorbeeld:

Klimaatverandering ontstaat niet door de mens, het is gewoon de loop der dingen. Wetenschappelijk onderzoek geeft aan dat de mens geen invloed heeft op het klimaat.

Het argument is controleerbaar. Als je het controleert, kun je erachter komen dat het niet waar is of juist wel.

Ik doe liever geen eindexamen, want als ik slaag moet ik naar een andere school.

1. feitelijk
2. waarderend

Mobieltjes moeten tijdens de les verboden worden. Leerlingen kunnen er echt geen nuttige dingen mee doen.

1. feitelijk
2. waarderend

Omdat we verplicht zijn om mensen in nood altijd te helpen, vind ik dat we alle vluchtelingen in Nederland moeten opnemen.

1. feitelijk
2. waarderend

Israël en de Palestijnen zullen niet snel nader tot elkaar komen; ze hebben immers nu al meer dan zestig jaar een ernstig conflict.

1. feitelijk
2. waarderend

Enkelvoudige argumentatie

Een schrijver onderbouwt zijn mening met één argument.

mening

↑

 argument

Enkelvoudig

Voorbeeld:

Zij moet de opvolgster worden van onze coach, want zij heeft al veel ervaring.

Zij moet de opvolger worden van onze coach.

Zij heeft al veel ervaring

want

Nevenschikkende argumentatie

Een schrijver gebruikt meer argumenten om zijn mening kracht bij te zetten. 

mening  

 

argument 1  argument 2

Nevenschikkend

Voorbeeld:

Die vrouw moet aangenomen worden als kleuterleidster. 

Ze heeft veel ervaring en ze kan goed met kinderen omgaan.

argumentatiestructuur

die vrouw moet aangenomen worden als kleuterleidster

ze heeft veel ervaring

ze kan goed met kinderen omgaan

Onderschikkende argumentatie

Bij onderschikkende argumentatie ondersteunt een argument een ander argument.

mening 

↑ 

 argument 

↑ 

argument

Onderschikkend

Voorbeeld:

Je moet minder patat met frikadellen eten.

Dit kost je veel geld in de week en je komt al niet uit met je zakgeld.

argumentatiestructuur

Je moet minder patat met frikadellen eten.

het kost je al veel geld

je komt al niet uit met je zakgeld

In het volgende filmpje worden de argumentatiestructuren uitgelegd. Je hoeft de term meervoudige argumentatie niet te kennen. Dit heet tegenwoordig nevenschikkende argumentatie.

Enkelvoudige argumentatie

schema

Onderschikkende argumentatie

schema

Herkennen van standpunten

Een standpunt wordt vaak aangekondigd met signaalwoorden als:

• Ik vind
• volgens ons
• zij denkt dat
• de schrijver is van mening dat
• onze conclusie is
• dus
• daarom
• kortom

Herkennen van argumenten

Argumenten herken je vaak aan signaalwoorden als:

• dat blijkt uit
• immers
• namelijk
• omdat
• de reden hiervoor is
• want

Weerlegging

Een schrijver kan zijn lezer ook overtuigen door te laten zien dat mogelijke argumenten tegen zijn standpunt niet kloppen. Dat noemen we weerleggen.

Met een weerlegging ontkracht je een argument of een tegenargument.

Uitlegfilmpje

Ga nu naar de site van Nieuw Nederlands.

Kijk naar het uitlegfilmpje van H4 van lezen.

Het filmpje staat in de planning, maar je kunt ook meteen naar H4 toe om daar op de paragraaf lezen te klikken.

Een weerlegging is als

1. je de argumenten voor versterkt
2. je het genoemde tegenargument ontkracht
3. als je een tegenargument geeft
4. je je standpunt duidelijk maakt