Paragraaf 5.2 Democratie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Geschiedenis week 14

Paragraaf 5.3 Democratie in Nederland

Wat doen we?

• terugblik met vragen
  
• democratie, uitleg

Terugblik, wat weet je nog?

Hoe waren de arbeidsomstandigheden van de arbeiders in de 19e eeuw?

1. dramatisch
2. redelijk
3. luxe
4. goed

Hoe noemen we de overgang van landbouw-stedelijke samenleving naar industriële samenleving?

1. mechanisatie
2. industriële revolutie
3. industrialisatie
4. neolitische revolutie

De industriële revolutie is .....

1. een gebeurtenis
2. een persoon
3. een verschijnsel
4. een ontwikkeling

Het inzicht dat arbeiders het heel slecht hebben noemen we ....

1. de armenzorg
2. de sociale kwestie
3. armoede
4. het kinderwetje

Wat is het verband tussen de industrialisatie en de sociale kwestie?

Wat ga je leren?

Aan het einde van de les kun je:

1. uitleggen hoe nederland een constitutionele monarchie is geworden.
2. Hoe Nederland in politiek opzicht veranderde na 1848

Een nieuw koninkrijk

• Napoleon werd verslagen, de Franse Tijd in Nederland was voorbij
• De zoon van stadhouder Willem V werd gevraagd als nieuwe koning, Willem I
  
• Nederland en Belgie werden samengevoegd, Frankrijkmoest sterke buurlanden hebben
  

De regering

In 1813 wordt Nederland een constitutionele monarchie (Constitutie is grondwet)

Willem I krijgt het hoogste gezag en is daarmee staatshoofd. Samen met het kabinet vormt hij de regering.

Tot 1848 is de koning aanvoerder van de regering. Als regeringsleider mag hij ministers benoemen en ontslaan.

Liberalen willen inspraak

Koning Willem I had veel macht. Het parlement had weinig te vertellen.

De liberalen in het parlement wilden meer vrijheid en meer inspraak in het bestuur.

In 1848 braken in Europa opstanden uit -> Koning Willem II gaf de liberalen hun zin -> liberaal Thorbecke maakt een nieuwe grondwet.

Kenmerkend aspect

Er kwam een parlementair stelsel: politiek systeem waarin het parlement de hoogste macht heeft.

Taken van het parlement:

• Controleren van de regering
• Goedkeuren nieuwe wetten

Het ontstaan van het parlementaire stelsel en de toename van de volksinvloed is een kenmerkende aspect van TV8

De koning en de burgelijke vrijheden

De koning bleef staatshoofd, maar raakte bijna al zijn macht kwijt. Hij werd wel onschendbaar (minister verantwoordelijk voor zijn daden en uitspraken).

In de grondwet van 1848 ook burgelijke vrijheden (rechten van burgers).

Weet je het nog?

Wie is de regering?

1. koning en ministers
2. 1e en 2e kamer
3. alleen de koning
4. alleen de ministers

Wie is het staatshoofd?

1. koning
2. minister
3. ministerpresident
4. jouw geschiedenisleraar

Wie wilde er in het midden van de 19e eeuw een sterk parlement?

1. Arbeiders
2. Liberalen
3. Koning
4. Regering

Hoe wordt de regering gekozen?

In 1848 was er censuskiesrecht Wat is dat?

Hoe werd het kiesrecht uitgebreid?

Uitbreiding kiesrecht

In 1848 was er censuskiesrecht: alleen mannen die genoeg belasting betaalde hadden kiesrecht.

Daarna kregen steeds meer burgers kiesrecht, o.a. door demonstraties van socialisten en feministen.

Pas in 1919 is er in Nederland een democratie met algemeen kiesrecht.