HV3 P5.2 Straling en de mens

P5.2 Straling en de mens
hv3 - natuurkunde overal
1 / 27
suivant
Slide 1: Diapositive
NatuurkundeMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 3

Cette leçon contient 27 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 1 vidéo.

time-iconLa durée de la leçon est: 60 min

Éléments de cette leçon

P5.2 Straling en de mens
hv3 - natuurkunde overal

Slide 1 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Leerdoelen P5.2
  1. verschillende effecten van straling op het menselijk lichaam kunnen benoemen
  2. uitleggen wat achtergrondstraling is
  3. aangeven waar de stralingsdosis van afhangt
  4. uitleggen hoe je je kunt beschermen tegen verschillende soorten straling

Slide 2 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Straling en levende cellen
Straling die schade aan kan richten noemen we 
ioniserende straling

Er bestaan radioactieve bronnen, er bestaat ioniserende straling ----- radioactieve straling bestaat niet!

Slide 3 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Straling en levende cellen
Waar komt de naam 'ioniserende straling' vandaan?

1. een atoom is neutraal geladen
2. als een atoom een elektron te weinig (of te veel heeft) noemen we het een ion

Als ioniserende straling op een atoom botst, dan maakt het van een atoom een ion.

Slide 4 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Straling en levende cellen
Zijn ionen dan slecht?

  1. Een ion KAN een chemische reactie aangaan met zijn omgeving
  2. In het menselijk lichaam zijn heel veel ionen, die gaan goede chemische reacties aan.
  3. Als een ion op de verkeerde plek ontstaat, dan kan het verkeerde chemische reacties aangaan.................

Slide 5 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Effecten van ioniserende straling
Het KAN het DNA beschadigen:
- cellen overlijden, dit kun je zien aan haaruitval, 'brandwonden' op de huid en in de longen
- celproductie verstoren, dit kun je zien als de afweer verstoord is. Er worden dan geen witte bloedlichaampjes meer gemaakt
- DNA beschadigen, dit kan onzichtbaar blijven, leiden tot celdood, leiden tot overmatige celgroei (kanker)
- geslachtscellen beschadigen met gevolgen voor de kinderen 

Soms kan een beschadigde cel zichzelf ook weer repareren. 
Niet alleen cellen kunnen worden aangetast, maar ook materialen. Beton wordt bijvoorbeeld broos en gaat scheuren.

Slide 6 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Tsjernobyl
- Hoge dosis straling in één keer geeft stralingsziekte



Slide 7 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Tsjernobyl
Veel jongeren uit 1986 hebben schildklierproblemen

Bij de ramp in Tsjernobyl kwam er veel radioactief jodium vrij. Jodium wordt goed opgenomen door je schildklier. Daarom is bij veel mensen de schildklier beschadigd.

Slide 8 - Diapositive

veel leerlingen hebben jodiumpillen thuis omdat we binnen een bepaalde straal van een kerncentrale af wonen. 

wanneer ze zo'n jodiumpil slikken raakt de schildklier verzadigd met goed jodium. Het radioactieve jodium past er dan niet meer bij.
Tsjernobyl
Veel baby's uit 1986 en kinderen die later geboren zijn ondervinden de gevolgen van de ramp.

Slide 9 - Diapositive

veel leerlingen hebben jodiumpillen thuis omdat we binnen een bepaalde straal van een kerncentrale af wonen. 

wanneer ze zo'n jodiumpil slikken raakt de schildklier verzadigd met goed jodium. Het radioactieve jodium past er dan niet meer bij.
Overnemen in je schrift!!!!
Soort straling
lading
massa
doordringend vermogen
ioniserend vermogen
alpha
+
groot
laag
beta
-
zeer klein
middel
gamma
neutraal
geen
hoog
rontgen
neutraal
geen
hoog

Slide 10 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Overnemen in je schrift!!!!
Soort straling
lading
massa
doordringend vermogen
ioniserend vermogen
alpha
+
groot
laag
zeer hoog
beta
-
zeer klein
middel
hoog
gamma
neutraal
geen
hoog
middel
rontgen
neutraal
geen
hoog
laag

Slide 11 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Effect van straling op je lichaam hangt af van 5 factoren
Deze moet je kennen, lees ze in je boek in paragraaf 5.2

Slide 12 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Stralingsdosismeter
  1. Meet alle straling
  2. berekent stralingsdosis
    (gecorrigeerd voor het soort straling)
  3. Stralingsdosis is de in het lichaam
    geabsorbeerde stralingsenergie met een correctie voor het soort straling
Telt hij alpha straling nu juist wél of niet zwaar mee?

Slide 13 - Diapositive

Leuk om te vertellen
  1. Als je volgens de meter teveel straling hebt ontvangen mag je niet meer werken. 
  2. vrouwen met kinderwens wordt geadviseerd snel aan kinderen te beginnen of niet dit werk te doen in het ziekenhuis
Bescherming
  1. neem afstand
  2. plaats iets tussen jezelf en de bron
  3. minimaliseer de mogelijke blootstellingsduur

Slide 14 - Diapositive

Leuk om te vertellen
  1. Als je volgens de meter teveel straling hebt ontvangen mag je niet meer werken. 
  2. vrouwen met kinderwens wordt geadviseerd snel aan kinderen te beginnen of niet dit werk te doen in het ziekenhuis
Achtergrondstraling
zelfstudie lezen paragraaf 5.2

Slide 15 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

7

Slide 16 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

00:03-00:18
Het getik wat je hoort is van een geigermuller teller. Hoe meer tikken, hoe meer straling.

Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

00:48-00:58
de eenheid van straling 
is Sievert (Sv)

Slide 18 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

01:05
Potassium = Kalium

Een klein percentage van Kalium is van nature radioactief

Slide 19 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

01:51
De achtergrondstraling is gemiddeld zo'n 0,15 microSievert per uur. Hoeveel is dat per jaar?
A
3,6 microSievert
B
54,8 microSievert
C
1315 microSievert
D
540 microSievert

Slide 20 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

05:04
Tijdens welke 'normale' bezigheid denk je dat je meeste straling ontvangt?

Slide 21 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

05:30
Waarom wordt je aan meer straling blootgesteld als je in een vliegtuig zit?

Slide 22 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

06:32
1 uur in de buurt van Tsjernobyl geeft een straling gelijkwaardig aan een rontgenfoto bij de tandarts. Als je er even op bezoek gaat is dat dus prima, maar ga je er wonen dan loopt het risico op schade op.

Nu is de straling in Tsjernobyl laag omdat ze heel veel aarde hebben afgegraven. Ook hebben ze een betonnen 'koepel' om de kerncentrale heen gebouwd. Daarbij is het ook al lang geleden gebeurd waardoor het stralingsniveau is afgenomen.

Slide 23 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Weet je het nog?

Slide 24 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

In welke eenheid meten we ioniserende straling?

Slide 25 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

Wie was Marie Curie?
(gebruik evt. wikipedia, omschrijf het wel in eigen woorden!)

Slide 26 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

Huiswerk
havo: 21, 24, 26, 31, 33, 35
vwo: 19, 30, 31, 36, 39, 41

Slide 27 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions