Uitscheiding

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Deze les

Leerdoelen:

• Je kunt de delen van de nieren en urinewegen noemen met hun kenmerken en functies (herhaling)

• Je kunt beschrijven hoe antistoffen bescherming bieden tegen infecties
• Je kunt beschrijven op welke manieren immuniteit kan ontstaan
• Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij een allergie

Herhaling thema 3.4 Uitscheiding

Afval in het lichaam

In het bloed zit veel afval:

• Koolstofdioxide (CO₂)
• Overtollige voedingsstoffen
• Overtollige zouten
• Overtollig water
• Schadelijke stoffen (bijv. alcohol en medicijnen)
• Dode ziekteverwekkers 

Uitscheidingsorganen

Longen:

- water en koolstofdioxide

Lever:

- schadelijke stoffen, overtollige voedingsstoffen      

Zweetklieren (huid):

- water en zout

Nieren:

- water, zouten en afvalstoffen

Naast de nieren zijn er nog een paar organen die afvalstoffen van verbranding uitscheiden. Wat is hier een voorbeeld van?

1. Longen
2. Maag
3. Darmen
4. Hart

Werking van de nieren

Afvalstoffen uit het bloed halen (zoals zouten) = uitscheiden

• Niermerg en nierschors maken hier urine van
• Urine wordt verzameld in de nierbekkens
• Daarna gaat urine naar de blaas

Filteren door nieren

• Iedere dag 200 liter vocht
• 99% komt weer terug in de bloedsomloop
• Vocht te kort -> donkere urine
• Veel drinken --> urine licht van kleur

Weg van urine

Filteren: in nierschors en niermerg.

Urinewegen:

Nierbekken --> urineleiders --> urineblaas --> urinebuis

Verschil lengte urinebuis man en vrouw

Wat zou er gebeuren als wij geen urine blaas zouden hebben?

1. Zouden we niet kunnen plassen
2. Zouden we ons bloed niet kunnen filteren
3. Zouden we continu plassen
4. Zouden we langer onze plas kunnen ophouden

Tekst

Tekst

Uitscheidingsorganen

Naast de nieren zijn er meer organen die schadelijke stoffen uit ons bloed halen. Weet jij welke stoffen door welk orgaan worden uitgescheiden?

Koolstofdioxide en water

medicijnen

alcohol

afvalstoffen

Zouten

water

Water, zouten, overtollige vitaminen, afvalstoffen

Nierschors

Niermerg

Nierbekken

Urineleider

1

2

3

4

Maken:

Klaar? Maak de opdrachten van de vorige basisstoffen.

3. 5 Immuunsysteem

Immuunsysteem

In je lichaam komen veel stoffen die hier niet horen, dit zijn lichaamsvreemde stoffen. Het is aan het immuunsysteem om deze stoffen te controleren/bestrijden. 

Antigenen

Ziekteverwekkers zijn meestal virussen of bacteriën . 

Het immuunsysteem herkent virussen en andere 

ziekteverwekkers aan antigenen. 

Een antigeen is een eiwit op de buitenkant 

van een cel of van een virus . 

Lichaamsvreemde antigenen activeren 

het immuunsysteem.

Het immuunsysteem 

En er zijn witte bloedcellen die antistoffen maken om ziekteverwekkers onschadelijk te maken

Immuniteit

Je wordt eerst ziek voordat het immuunsysteem antistoffen kan maken. De tweede keer weet het lichaam al hoe de antistoffen gemaakt moet worden. Je bent immuun!

Allergie

Ook een allergie is een overgevoeligheid voor 1 of meerdere stoffen. Je immuunsysteem reageert dan heftig op bepaalde stoffen die eigenlijk niet gevaarlijk zijn (allergische reactie).

                                                                                                                       Anafylactische shock

maken opdrachten in stilte

Afmaken basisstof 4 als je dat nog niet hebt gedaan!

Maken opdrachten basisstof 5:

1 t/m 4 + 7, 8, 9