Delier en Diabetes

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 1,2

Delier 

Waar denk je aan bij het woord
Delier?

Waar denk je aan bij het woord delier? Heb je er eerder over gehoord?

Wat is een delier?

Een delier is een acute verwardheid die ontstaat door een lichamelijke aandoening. 

Symptomen van een delier kunnen op verschijnselen van dementie lijken, maar het is geen dementie. 

Door een lichamelijke aandoening kunnen 

stoffen in de hersenen ontregeld raken. 

Delier

• Acute verwardheid
• Toestandsbeeld dat in korte tijd ontstaat (uren tot dagen) waarbij de zorgvrager verward en angstig is.
• Veroorzaakt door een disbalans in neurotransmitters
  

Kenmerken van een delier

• Onrustig gedrag/of juist apatisch
  
• Desoriëntatie
  
• Hallucinaties
  
• Verward denken
  
• Waan ideeën
  

Drie vormen van delier

• Hyperactief delirium: de patiënt is onrustig en opgewonden
  
  
• Hypoactief delirium: de patiënt is stil en teruggetrokken
  
  
• Combinatie van hyperactief en hypoactief delirium. Dit wisselt zich af gedurende de dag.

Soorten delier 

Chronisch delier:

probleem is niet te behandelen waardoor het delier steeds terug komt.

Acuut delier:

duurt maar enkele uren of dagen

Persisterend delier:

duurt weken of zelfs maanden

Terminaal delier:

treedt op vlak voordat iemand overlijdt.

kenmerken zijn: schokken, drang om te bewegen, plukken en kreunen schreeuwen

Risicofactoren

• Leeftijd van 70 jaar en ouder 
• Cognitieve stoornissen 
• Visus – en gehoorstoornissen 
• Stoornissen in activiteiten van het dagelijks leven 
• Gebruik van alcohol en opiaten 
• Infecties 
• Koorts 
• Dehydratie

Herkennen delier

Het is belangrijk om een delier zo vroegtijdig mogelijk te herkennen. Hieronder een aantal verschijnselen die kunnen wijzen op een beginnende delier ook wel prodromale verschijnselen genoemd:

-> slapeloosheid 

-> levendige dromen of nachtmerries

-> illusies

-> korte, maar nog wel te corrigeren, momenten van desoriëntatie

-> moeite met denken

-> rusteloos gevoel

-> angst en agitatie

DOSS

Gebruik de Delerium Observatie Screening SchaaL (DOSS) om op een systematische wijze vroegtijdige de symptomen van het delier te observeren en registreren.

Handelen bij een delier 

1. Behandeling van de lichamelijke oorzaak van het delier;

2. Creëren van een veilige omgeving voor de zorgvrager;

3. Behandeling met medicatie tegen de symptomen van het delier zelf. 

Preventieve maatregelen op verschillende gebieden

• Cognitieve stoornissen
  
• Verminderd gehoor
  
• Verminderde visus
  
• Verstoring mobiliteit
  
• Vocht- en voedingstoestand
  
• Slaap- en waakpatroon
  
• Medische interventies

Cognitief

• Regelmatig uitleggen geven aan de zv
• Gebruik maken van klok, kalender, vertrouwde voorwerpen van thuis.
  
• Maak kamer, toilet en badkamer herkenbaar.
  
• Evt. nachtlampje voor oriëntatie ‘s nachts.
  
• Zoveel mogelijk inzetten van vast verzorgende.
  
• Maak een dagprogramma.
  
• Naasten goed op de hoogte houden van de dagelijkse dingen.

Verminderd gehoor

• Gebruik hulpmiddelen zoals gehoorapparaat.
• Stimuleer gebruik gehoorapparaat.
• Gebruik een aangepaste telefoon voor slechthorende.
• Duidelijk spreken.

Verminderde visus

• Gebruik hulpmiddelen zoals bril of loupe.
  
• Zorg voor een goede verlichting
  
• Gebruik een telefoon met grote toetsen
  
• Stimuleer het gebruik van deze hulpmiddelen.
  

Verstoring mobiliteit

• De zv mobiliseren.
  
• Bedlegerige patiënten minstens drie maal per dag actief laten bewegen.
  
• Zeer terughoudend zijn met gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen.
  

Vocht- en voedingsbalans

• Stimuleer inname van vocht en voeding
• Zorg dat vocht/drinken onder handbereik van de zv staat.
  
• Zorg voor een minimale intake van 1,5 liter per dag.
  
• Let op tekenen van dehydratie (huidturgor, dorst, weinig urineproductie en donkere, geconcentreerde urine).
• Bied favoriete dranken aan.
  
• Drink bijv. samen met de zv een kopje koffie in de huiskamer.

Slaap- en waakpatroon

• Handhaaf gewoontes zoveel mogelijk
  
• Voorkom of verminder ‘s nachts geluid en dim licht.
  
• Probeer niet – farmacologische interventies zoal warme melk,   kruidenthee of rustgevende muziek.
  
• Stimuleer de zv overdag tot activiteiten en lichamelijke beweging.
  

Diabetes mellitus

Wat is de officiële benaming voor suikerziekte?

1. Diabetes Type 1
2. Diabetes Type 2
3. Diabetes Naxon
4. Diabetes Mellitus

Bij welke van onderstaande antwoorden spreken we van ouderdomsdiabetes?

1. Diabetes type 1
2. Diabetes type 2

Welk type diabetes is insulineafhankelijk?

1. Type 1
2. Type 2

Anatomie van het lichaam

Alvleesklier:

- ligt links achter/onder de maag

2 hoofdfuncties:

1. maakt insuline aan

2. helpt bij de spijsvertering

Anatomie van het lichaam

Insuline: hormoon dat een rol speelt bij de glucosewaarde. Een tekort of geen aanmaak hiervan, leidt tot diabetes. Wordt aangemaakt in de alvleesklier.

Glucagon: wordt aangemaakt in de alvleesklier. Verhoogt de bloedsuikerspiegel als deze daalt.

Wat is diabetes?

- Andere naam: suikerziekte

- Lichaam kan niet zelf de bloedsuiker in stand houden:

- Maakt helemaal geen insuline meer aan of gedeeltelijk

- Hormoon insuline --> glucagon

Hoeveelheid suiker in het bloed

Hormoon dat ervoor zorgt dat glucose wordt omgezet in glycogeen

Ziekte door problemen bij de productie van en/of reactie op insuline

Belangrijkste suiker in het bloed

Hormoon dat glycogeen wordt omgezet in glucose

glucosegehalte

insuline

diabetes

glucose

glucagon

Type 1

- 1 op de 10 mensen heeft type 1

- Lichaam (alvleesklier) maakt helemaal zelf geen insuline meer aan.

- Afweersysteem vernielt cellen die insuline aanmaken

- Insuline spuiten

Type 2

- Ouderdomsdiabetes in de volksmond

- 9 op de 10 mensen

- Lichaam (alvleesklier) maakt gedeeltelijk geen insuline meer aan.

- Teveel suiker in het bloed.

- Meestal is alleen medicatie voldoende, soms insuline spuiten noodzakelijk.

Wanneer maakt de alvleesklier helemaal geen insuline meer aan

1. diabetes type 1
2. diabetes type 2
3. bij beiden
4. bij geen van deze antwoorden

Hyper versus hypo

Meten is weten!

Hyper = te hoog

Hypo = te laag

Hyper

Bloedsuiker vanaf 10

- veel urineren

- veel dorst hebben en houden

- vermoeid zijn

- plotselinge humeurigheid, snel boos worden

- misselijk zijn of overgeven

- alles voelt vervelend

Hypo

Bloedsuiker onder de 4:

- zweten

- trillen

- duizelig zijn

- plotseling wisselend humeur (opeens boos worden bijvoorbeeld) ongeconcentreerd zijn

- hoofdpijn

- moe zijn

- hongerig zijn