les 3 - Stadswandeling Schoonhoven/ Paragraaf 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom 

HV2C!

Wat gaan we doen vandaag? 

- Welkom! 

- Stadswandeling Schoonhoven?

- HH vorige les 

- Start par 2

- Aan de slag! 

- Schoolfoto om 9.50u

herhaling par. 1

Kritiek op de kerk

• in de Middeleeuwen werd de kerk heel rijk. 
• geld werd belangrijker dan geloof. 
• sommige priesters kregen kinderen. 

Aflaat

• als je een zonde hebt begaan kom je in de hel terecht. je kon een aflaat kopen bij de katholieke kerk. je zonde werd dan vergeven. je kocht als het ware een plekje in de hemel. 

Hervormers

• Luther wilde de kerk veranderen: hervormer.
• Calvijn was ook een belangrijke hervormer.
• Zij wilden allebei dat de kerk zou veranderen.
• De paus zette Luther, Calvijn en hun aanhangers uit de kerk.
• Er ontstond een splitsing in de christelijke kerk:
• Rooms-katholieken bleven trouw aan de paus in Rome.
• Protestanten waren het eens met de hervormers.
  

Verschil Katholiek en Protestant 

Katholieken                                                        Protestanten

• Wel een paus

• verering van beelden en heiligen
  

• priesters kunnen je zonden vergeven

• Geen paus

• geen verering van beelden en heiligen 

• alleen via het geloof kunnen je zonden vergeven worden 

Nakijken 

1.2 Onvrede in de Nederlanden

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat rond 1520 de bestuurlijke situatie in de Nederlanden was en wat Karel V daaraan wilde veranderen.
• 
  
• Je kunt drie redenen noemen waarom bewoners van de Nederlanden zich tegen de Spaanse koning begonnen te verzetten. 
•  
• Je kunt uitleggen waarom de Beeldenstorm uitbrak en wat daarvan het gevolg was.  
  

Streven naar centraal bestuur

Rond 1550 regeerde keizer Karel V over een enorm rijk. Zijn rijk bestond uit onder meer:

• Duitsland
• Spanje
• delen van Italië
• de Nederlanden
• Kolonies in Amerika

Bron 2: Rijk van Karel V rond 1550. 

Streven naar centraal bestuur (1)

• Spaanse koning Karel V regeerde over de Nederlanden. 
  
  
• De Nederlanden bestond uit 17 gewesten.
  - Eigen regels, eigen munt, eigen bestuurders. 
  
  
• Spaanse keizer had hierdoor minder macht (lees) minder geld voor oorlog want elke keer overleggen met aparte gewesten.

Streven naar centraal bestuur

• Karel V
• Ook baas over Nederlanden
• Zeventien gewesten
• Eigen regels, wetten, munten, bestuurders
• Problemen voor keizer Karel?
• Regeren, voortdurend oorlogen.

Streven naar centraal bestuur

• Centralisatie/Centralisering
• Een centraal bestuur (vanaf één plek): dezelfde regels, dezelfde belastingen; Spaanse ambtenaren.  

Streven naar centraal bestuur 

• Karel V voerde een centraal bestuur in: dezelfde regels, dezelfde belastingen; Spaanse ambtenaren.  
  
  
• 1555 Filips II volgt vader op. 
  
  
• Aanstelling van een landvoogdes: plaatsvervanger van de koning. 
  
  
• Gewestelijke stadhouder:  Willem van Oranje

Streven naar centraal bestuur

• Gaat centraal bestuur vanuit Spanje versterken
• Aanstelling van een landvoogdes: plaatsvervanger van de koning: Margaretha van Parma
•   Gewestelijke stadhouder Holland, Utrecht en Zeeland = Willem van Oranje

Streven naar centraal bestuur (1)

• Spaanse koning Karel V regeerde over de Nederlanden. 
  
  
• De Nederlanden bestond uit 17 gewesten.
  - Eigen regels, eigen munt, eigen bestuurders. 
  
  
• Spaanse keizer had hierdoor minder macht (lees) minder geld voor oorlog want elke keer overleggen met aparte gewesten.

Streven naar centraal bestuur

•     Karel V voerde een centraal bestuur in: dezelfde regels, dezelfde belastingen; Spaanse ambtenaren. 
•     1555 Filips II volgt vader op.
•     Aanstelling van een landvoogdes: plaatsvervanger van de koning.
•     Gewestelijke stadhouder:  Willem van Oranje

Margaretha van Parma

Verzet tegen de Spaanse koning

Veel mensen in de Nederlanden waren ontevreden over de Spaanse koning. 

Waarom ?

Lees je boek blz. 27 

Verzet tegen de Spaanse koning

• Oorzaken van de opstand in de Nederlanden:
  

1. Nederlandse edelen wilden geen centralisatie
2. Veel Nederlanders waren tegen vaste belastingen
3. Veel Nederlanders waren tegen de strenge kettervervolgingen 

• In 1566 vroegen de edelen of de kettervervolging konden stoppen (smeekschrift)

Smeekschrift der Edelen

Hagenpreken

Smeekschrift der edelen 

De strenge vervolgingen van Filips II zorgde voor veel onvrede onder de bevolking. De lagere edelen boden Margaretha van Parma in 1566 een smeekschrift aan. Hierin vroegen ze of Margaretha alsjeblieft aan Filips wilden vragen de kettervervolgingen te matigden. Ook de centralisatiepolitiek minderen. 

Margaretha beloofde dat ze de Inquisitie 

de opdracht zou geven minder streng op te treden. 

Verzet tegen de Spaanse koning

1. Nederlandse edelen wilden geen centralisatie
2. Veel Nederlanders waren tegen vaste belastingen
3. Protestante geloof was niet toegestaan

• In 1566 vroegen de edelen (en Willem van Oranje) of de kettervervolging konden stoppen (smeekschrift)
• Landvoogdes luisterde tijdelijk

Alva

• 1567 Komst van Alva naar de Nederlanden.

1. Raad der beroerte
2. Tiende penning

Aan de slag

• Lezen 'Verzet tegen de Spaanse koning'
• Maken: opdr. 6 en 7

verzet tegen de spaanse koning

1. nederlanse edelen wilden geen centraal bestuur. 

2. ze waren tegen vaste belastingen

3. ze wilden vervolging van de ketters niet meer, inquisitie moest weg

Historische vaardigheden 

• Politiek:  alles wat te maken heeft met de verdeling van macht, de organisatie van het bestuur, het denken over het bestuur en het maken van wetten en regels.
  
  
• Economisch: alles wat te maken heeft met de manier waarop mensen in hun onderhoud voorzien en de manier waarop de opbrengst van het werk onderling wordt verdeeld. 
  
  
• Cultureel: alles wat te maken heeft met de ideeën van mensen en de manier waarop ze zich uiten, bijvoorbeeld in hun gewoontes en regels, of kunst en wetenschap. 

Welke oorzaak hoort waar? 

Cultureel

Economisch

Politiek

De Nederlanders edelen wilden geen centraal bestuur. Zij wilden niet gehoorzamen aan Spaanse ambtenaren. 

In de Nederlanden waren de meeste mensen calvinist. Zij waren tegen de vrede vervolging van de protestanten

Nederlanders waren tegen vaste belastingen, zij zouden daardoor een deel van hun macht verliezen. 

Beeldenstorm

De Beeldenstorm (2)

• Boze gelovigen trokken naar de kerk en vernielden alle beelden en namen de kostbaarheden mee.
• Meer van deze plunderingen verspreidden zich als een olievlek door de Nederlanden. 
• Als reactie stuurt Filips de hertog van Alva naar de Nederlanden... 

beeldenstorm

verspreiding beeldenstorm

Aan de slag! 

Maak van par. 2 vraag 4 t/m 11