Nederland van 1848 tot 1914: Johan Thorbecke

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

Nederland van 1848 tot 1914

Johan Thorbecke 

Grondwet 1848

Revolutie jaar in Europa

Angst voor een revolutie in Nederland. 

Koning Willem II zegt een grondwetswijziging toe... 

De liberaal Johan Thorbecke krijgt de opdracht dit te doen.... 

Johan Thorbecke

• Johan Thorbecke (1798-1872) werd in 1844 lid van de Tweede Kamer 

Wat was het gevolg van de grondwetswijziging?

• Parlement kreeg meer macht en de koning minder 
• Alleen rijke en goed opgeleide burgers hadden volgens hem verstand van de politiek
• Censuskiesrecht= alleen mensen die rijk genoeg waren om minimaal een bepaald bedrag belasting te betalen

Johan Thorbecke was een liberaal.

1. Juist
2. Onjuist

Grondwetswijziging 1848

Johan Rudolph Thorbecke herschrijft grondwet: 

1. Ministers verantwoording schuldig aan parlement, niet de koning (ministeriële verantwoordelijkheid)
2. Koning blijft staatshoofd, maar onschendbaar: ministers zijn verantwoordelijk voor hem
3. Tweede Kamer wordt direct verkozen en  mag wetten aanpassen
4. Tweede Kamer heeft het recht van amendement (aanvullingen op de grondwet) en het recht op onderzoek
5. Eerste Kamer gekozen via indirecte verkiezingen via de provincies
6. Censuskiesrecht: Degene die betaalt, bepaald (+- 73.000 mannen in 1848). 
7. Invoering van de vrijheid van onderwijs, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers, en vrijheid van vereniging en vergadering.

Grondwetswijziging 1848

	1815	1848
Hoogste macht in het land	Koning	Parlement
Recht om ministers te ontslaan	Koning	Parlement
Recht om parlements-leden te kiezen	Koning en rijke mannen

Via deze link ga je naar een korte clip (2:33 minuten) over de grondwet van Thorbecke (1848).

Wat veranderd er door de grondwetswijziging in 1848?

Democratiesch rechtsstaat

• Thorbecke maakt van de constitutionele monarchie een parlementaire "democratie".
• Parlementaire democratie= alle Nederlanders met stemrecht elke vier jaar mogen kiezen wie hen vertegenwoordigen in het parlement (het volk kiest wie hen bestuurt)
• Maar echt democratisch wordt het pas met het algemeen mannen en vrouwenkiesrecht (1917/1919)

Wat is een parlementaire democratie?

1. Dat de koning alles beslist
2. De vertegenwoordigers kiezen het volk voor in het parlement
3. Het volk zit zelf in het parlement
4. Het volk kiest vertegenwoordigers voor in het parlement

Verdeelde macht

Hoe werkt de parlementaire democratie in Nederland? 

• Elke 4 jaar bepalen de Nederlanders met kiesrecht wie er namens hen het land mag besturen? 
• Kiesrecht/stemrecht= elk persoon met een Nederlandse nationaliteit en die 18 jaar of ouder is mag stemmen
• Actief kiesrecht= recht om te stemmen
• Passief kiesrecht= recht om gekozen te worden

Wat is actief kiesrecht en passief kiesrecht?

1. Actief kiesrecht: het recht om je verkiesbaar te stellen. Passief kiesrecht: het recht om te stemmen.
2. Actief kiesrecht: het recht om te stemmen. Passief kiesrecht: het recht om je verkiesbaar te stellen.
3. Actief kiesrecht: een lijsttrekker kunnen zijn. Passief kiesrecht: een eigen partij oprichten.
4. Actief kiesrecht: mensen mogen stemmen. Passief kiesrecht: mensen mogen niet stemmen.

            Trias Politica

In Nederland spreiding ipv scheiding

Trias Politica in Nederland

De macht is in Nederland dus verdeeld in de wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht. 

Je kan maar bij één van de drie machten horen

Machten controleren elkaar zodat niet één iemand of een groep mensen zijn macht kan misbruiken

Hierdoor kan nooit één persoon of één groep alle macht in handen krijgen

Trias Politica betekent ...
(wat is een ander woord voor Trias Politica?)

1. alleenheerschappij
2. scheiding der machten
3. vrijheid
4. Montesquieu

In een trias politica...

1. Controleren alle machthebbers elkaar, zodat er geen machtsmisbruik kan voorkomen
2. Werken alle machthebbers samen om misdadigers zo snel mogelijk te berechten
3. Bepalen de koning, de politie en de rechters welke wetten er zijn
4. Moet één wet langs drie organen voordat het wordt goedgekeurd (bijvoorbeeld: regering, Tweede Kamer, Eerste Kamer)