Les 1 van stadstaat tot wereldrijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Geschiedenis

Les 1 van stadstaat tot wereldrijk

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier het Romeinse Rijk zich ontwikkelde van stadstaat tot enorm wereldrijk, en hoe dit rijk door de eeuwen heen werd bestuurd.

Welke onderdelen van het leger van de Romeinen waren beter georganiseerd?

Romeinse schildpad

een Romeins schildpad.  een Testudo (formatie) Romeinse legerformatie, van legionairs, die zich zo opstelden, dat ieder lid van de formatie volledig beschermd werd met een schild van een andere legionair. 

Een nadeel aan deze formatie was dat de legionairs zeer langzaam moesten lopen om de formatie intact te kunnen houden. 

Van stadstaat

tot wereldrijk

Wat is een stadstaat (Polis)?

1. Is een stad met omliggend gebied met een eigen bestuur
2. Is een land met eigen bestuur
3. Is een dorp met omliggende gebieden met eigen bestuur
4. Is een dorp met omliggende gebieden zonder eigen bestuur

Koninkrijk? Nooit meer!

• De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest, hoewel daar erg weinig over bekend is.

• En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?
  

De Romeinse Republiek

(509 v. Chr. - 27 v. Chr.)

• De laatste koning wordt verdreven
• De Romeinen besluiten om Rome zélf te gaan besturen.

SENAAT = een vergadering van belangrijke Romeinen die het rijk samen besturen.

2 consuls zijn de leiders van de senaat en maken samen de besluiten (ze controleren elkaar)

Het Romeinse Rijk groeit!

• Wat begon als een kleine stad groeit in een paar eeuwen uit tot een enorm rijk.
• Legeraanvoerders, zoals Julius Caesar, veroveren grote delen van Europa.

• Op deze kaart zie je de veroveringen tussen 500 v. Chr. tot ongeveer 40 v. Chr.
  

Julius Caesar

Tussen 58-50 v.C. veroverde de legeraanvoerder Julius Caesar heel Gallië (Frankrijk, België en Zuid-Nederland). Hij ging daarna met zijn leger terug naar Rome en dwong de senaat om hem te benoemen tot alleenheerser. 

Legeraanvoerders worden machtiger

Doordat een legeraanvoerder jaren met zijn soldaten op pad was en hen goed betaalde deden de soldaten wat de legeraanvoeder vroeg.

Burgeroorlogen

De verschillende legeraanvoeders gingen onderling oorlog voeren om de macht in het Romeinse rijk.

Het Romeinse Keizerrijk

(27 v. Chr. -  476 n. Chr.)

• Rome zal meer dan 500 jaar een keizerrijk zijn
• Ongeveer 80 keizers hebben dan geregeerd.

Dood Julius Caesar

Twee jaar nadat Julius Caesar alleenheerser is geworden probeert een groep senatoren de macht terug te krijgen door Julius Caesar in de senaat te vermoorden met in totaal 23 messteken.

Octavianus = Augustus

Octavianus maakte een eind aan de republiek. De senaat bleef wel bestaan, maar had niets meer te zeggen. Octavianus had voortaan alle macht. 

Octavianus gebruikte de naam Caesar als titel. Hiervan komt het woord keizer. Hij kreeg de eretitel Augustus (de Verhevene). Het Romeinse rijk is vanaf 27 v.C. een keizerrijk. Octavianus was hier van de eerste keizer (keizer Augustus).

Octavianus neemt wraak

44 v. Chr.

• De geadopteerde zoon van Julius Caesar, Octavianus, neemt wraak
• Hij schakelt de daders en andere tegenstanders één voor één uit.
• Ook zijn vroegere medestander, Marcus Antonius, en diens geliefde: Cleopatra

Pax Romana

27 v. Chr.

Met keizer Augustus begint een periode van rust en vrede die 

ongeveer 200 jaar duurt: de Pax Romana (vrede van Rome)

Het Romeinse Keizerrijk

(27 v. Chr. -  476 n. Chr.)

• Rome zal meer dan 500 jaar een keizerrijk zijn
• Ongeveer 80 keizers hebben dan geregeerd.

Eén goede keizer...

...wil niet zeggen dat zijn opvolgers dat ook altijd waren...

Tiberius was geadopteerd door Augustus en was tussen 14 en 37.  Hoewel hij als goede keizer begint, gaat het als snel bergafwaarts...

...en wordt hij vermoord(?) in opdracht van zijn achterneef Caligula, die vervolgens één van de wreedste en slechtste keizers ooit wordt.

Na 4 jaar ellende wordt Caligula vermoord en opgevolgd door zijn oom Claudius. Een goede keizer, en dat had eigenlijk niemand verwacht...

...de (4e) vrouw van Claudius wil dat haar zoon Nero keizer wordt en laat haar man vergiftigen. Nero wordt één van de beruchtste keizers...

Huiswerk

Sterrenboekje:

Je kiest ten minste 4 sterren om te doen.