3.5 Nederland en de zee 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

3.5 Nederland en de zee

Lesdoelen deze les

Aan het eind van de les weet je:

1. Hoe Nederland beschermd wordt tegen de zee
2. Hoe polders worden aangelegd en droog worden gehouden
3. Hoe zandsuppletie en de zandmotor de kust beschermen

Naar zolder vluchten omdat het water meters hoog staat in huis. Kun je je dat voorstellen? Het overkwam veel Zeeuwen tijdens de watersnoodramp in 1953. Sindsdien is er in Nederland hard gewerkt aan bescherming tegen de zee. In deze paragraaf leer je hoe Nederland de voeten drooghoudt.

Zowel door de rivieren als de zee in Nederland zijn er risico's
voor overstromingen.

Zee: Winterstorm Pia 2023
Rivieren: Hoogwater winter 2023/2024

nos.nl

Om te voorkomen dat we nogmaals een watersnoodramp '53 meemaken

Zou dit nog in Nederland kunnen gebeuren denk je of niet?

1. ja
2. nee

Aantekening

Zowel door de rivieren als de zee in Nederland zijn er risico's

voor overstromingen.
Zeker door klimaatsveranderingen is het risico op hoog water door zee groter geworden.
Het wordt steeds warmer op aarde --> ijskappen smelten --> waterpeil wordt hoger

www.cinenews.be

Nederland heeft een lange kustlijn met vooral zandstranden. Langs het grootste deel van onze kust beschermen duinen het land. Op plaatsen waar duinen ontbreken, zijn dijken en dammen gebouwd. 

Zee en wind vormen die duinen.

Zee en wind kunnen duinen ook kapot maken: kustafslag.

Jonge duinen

Oude duinen

Wind en storm kunnen de duinen verplaatsen of zelfs een stuk wegslaan. 

Als we niets doen, gaat deze kustafslag steeds verder.
Het land achter de duinen ligt grotendeels onder zeeniveau (onder N.A.P.)

Als een hele duinenrij weggeslagen wordt, kan de zee het land in stromen. 

NAP

• Nulpunt
• Zeespiegel
• Laag Nederland onder NAP 
• 6.78m onder NAP

NAP

Normaal Amsterdams Peil

Alles wat hoger ligt dan 1 meter boven de NAP.

• Hoog-Nederland: zee heeft geen invloed in het landschap.

Alles wat lager ligt dan 1 meter boven de NAP.

• Laag-Nederland: de zee had/heeft invloed in het landschap.
  

Polder

Gebied met kunstmatige

waterstand omringd door

dijken.

(De Kalkwijk is een

poldergebied)

Polders

Dijken omringd

Waterstand geregeld

Gemalen

Pomp om polders mee droog te pompen

Hoe beschermen wij ons land?

• Dijkring: een dijkring is een gebied met dijken daaromheen.

• NL is verdeeld in een groot aantal dijkringen. Als een dijkring onder water zou lopen, blijven de andere dijkringen droog. 

Al eeuwen regelen Nederlanders in natte gebieden zelf de waterstand door water weg te pompen tot het land droog is. Een groot deel van Laag-Nederland bestaat uit zulke

polders.

 Vaak waren het drassige gebieden met veen- of kleigrond. Door het land droog te maken werd het bewoonbaar en geschikt voor landbouw. 

Aantekening

Laag-Nederland is opgedeeld in verschillende dijkvakken die allemaal  eigen dijkringen hebben.

Een polder is omringd door dijken waar de waterstand door de mensen wordt geregeld.

Polder

'Een gebied waarbinnen je de waterstand kan regelen'

We pompen daar telkens water uit de bodem. Hierdoor daalt de bodem ( = inklinking).
Land komt nog lager te liggen!

Extra land

Om meer ruimte voor huizen en landbouwgrond te krijgen zijn er in Nederland ook meren en stukken zee drooggelegd. Nieuw land dat zo ontstaat, heet een droogmakerij.

Meestal wordt er een ringdijk en een ringvaart omheen gebouwd. Dan wordt al het water eruit gepompt en/of zand ingespoten (inpoldering). De Haarlemmermeer, Flevoland, Noordoostpolder en Beemster zijn daar voorbeelden van. 

Aantekening 3

Nederland ligt voor een groot deel lager dan de zeespiegel.

De zeespiegel ligt op 0 meter N.A.P. = Normaal Amsterdams Peil.

Gebieden achter de duinen/dijken noemen we polders.

Deze worden door een molen of een gemaal droog gepompt.

(niet pompen = vol lopen van de polder = verzuipen)

Droogmakerij

Beemster

De duinen zijn een belangrijke bescherming tegen het zeewater. Door klimaatverandering stijgt de zeespiegel, al weet niemand hoeveel en hoe snel. 

Klimaatverandering

Gevolg: stijging zeespiegel

https://www.floodmap.net/

www.floodmap.net

Om de duinenkust te beschermen, wordt er zand uit de Noordzee op het strand gespoten. Deze methode heet

zandsuppletie.

Zandsuppletie

Zandsuppletie

Opspuiten van het zand

Een andere methode is de zandmotor.
Tussen Hoek van Holland en Den Haag is een grote zandvlakte in zee aangelegd. Het zand wordt door de zeestromen verdeeld langs de kust. Zo helpt de natuur mee om de kust te behouden. Nederlandse methoden om land droog te maken en te houden worden door andere landen vaak overgenomen.

Zandmotor

Aantekening 4

Langs de Hollandse duinkust moet bij kustafslag de schade zo snel mogelijk worden hersteld door zand vanuit zee op of vlak vóór het strand te spuiten. Dit heet zandsuppletie.

Bij een brede duinenrij laat men de natuur meer haar gang gaan. Dit noemt men

dynamisch kustbeheer. 

Bij een verhoging van de zeespiegel wordt er extra zand (zandmotor) voor de kust gelegd. De golven van de zee brengen dat zand vanzelf naar het strand.

Huiswerk

Je maakt de opdrachten bij deze paragraaf.