Ethiek: paragraaf 2 optiek en ethiek

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Programma

Terugblik les

Uitleg nieuwe theorie 

Aan het werk

Vandaag

Doelen

- Aan het einde van de les kent iedereen het begrip 'ethiek'. 

- Aan het einde van de les kent iedereen het begrip 'optiek'.

- Aan het einde van de les kent iedereen het begrip 'ethisch optiek'. 

Ethiek

Nadenken over het goede en kwade.

Aanranding door topvoetballer

Je werkt als commercieel medewerker manager bij een profclub in het betaalde voetbal. Afgelopen zaterdag is een meisje van 18 in de binnenstad van Enschede aangerand door een groep van drie jongens. De politie zoekt de daders, maar ze zijn onvindbaar. Elk spoor ontbreekt. Een van jouw beste spelers vertelt jou in vertrouwen dat hij betrokken is geweest bij deze aanranding. Hij heeft veel spijt van wat er is gebeurd. Jij bent nu de enige die hiervan op de hoogte is. De speler heeft jou gevraagd deze informatie absoluut geheim te houden. Je twijfelt. Het is afschuwelijk voor het meisje in kwestie. Haar hele leven zal er door getekend zijn. Moet je de politie over deze zaak informeren? Het gevolg zal zijn dat de speler opgepakt wordt en vast komt te zitten. Aanstaande woensdag speelt de club de beslissende wedstrijd in de derde ronde van de UEFA-Cup. Zonder hem zal jouw club uitgeschakeld worden, dat weet je zeker. De club zal minimaal een miljoen euro mislopen. De begroting voor volgend jaar zal omlaag moeten. Misschien word jij wel ontslagen om kosten te besparen. Je keurt het gedrag van de speler af maar vindt het wel positief dat hij echt spijt heeft van wat hij gedaan heeft. 

Wat doe je?

Aanranding door topvoetballer

Geef je de jongen aan?

1. Ja
2. Nee

Optiek

• Aan de hand van het verhaal over de profvoetballer  werd duidelijk dat je hetzelfde probleem op verschillende manieren kunt benaderen.
• Een ander woord voor benadering is optiek.

Voorbeelden van benaderingen

• Commerciële/ economische benadering 
• Juridische benadering 
• Ethische benadering 
• Nog meer voorbeelden van benaderingen 

(Optiek)

Commerciële optiek

Welke manier van benadering is financieel het beste?

Juridische optiek

Wat schrijft de wet? Hoort bijvoorbeeld een misdrijf aangegeven te worden bij de politie?

Ethische optiek

Wat is juist? Wat is menswaardig in een situatie? Wat is goed en wat is kwaad (fout) in een situatie? 

-economische optiek 

-historische optiek 

-aardrijkskundige optiek 

-esthetische optiek (wat is mooi en wat is lelijk? Wat is nou precies een mooie vormgeving?) 

-levensbeschouwelijk optiek

-medische optiek

-etc.

Elke optiek heeft een eigen aandachtsveld waarmee naar de werkelijkheid gekeken wordt. 

Dus optiek is...

Een optiek is de manier waarop je naar de werkelijkheid kijkt. 

Je kunt als het ware met verschillende brillen op naar de werkelijkheid kijken. 

Voorbeeld situatie waarin verschillende optieken een rol spelen.

Marco Borsato gaf een concert op 1 juli 2005 (historisch optiek). Dit vond plaats in Amsterdam, de hoofdstad van Nederland (aardrijkskundig optiek). De organisatie bleek tevreden, omdat er veel winst was gemaakt: €100.000 (financieel optiek). Voor het begin van het concert waren er vechtpartijen. De politie moest ingrijpen. Tien gevallen van openlijke geweldpleging werden geconstateerd. De wetgeving staat dit niet toe (juridische optiek). De concertgangers reageerden enorm enthousiast op de muziek. Die vond men erg mooi (esthetische optiek). 

Ethische optiek 

Bij de betekenis gaat het om drie begrippen: goede, behoren en doen. 

De benadering dat mensen het uiteindelijk goede behoren te doen.

 "Goed"

• Wat wordt bedoeld met 'goed' binnen ethische optiek?

1. De handeling die menswaardig is.

 

• Bij ethische optiek gaat het niet alleen om vragen, maar ook een norm (ons gedrag). Wij behoren (moeten) menswaardig te handelen.

"Goed"

Het woord 'goed' heeft verschillende betekenissen. Voorbeelden: 

-De operatie is goed verlopen. 

-Fc Twente speelde een goede wedstrijd. 

In deze voorbeelden komt het woord 'goed' voor, maar in geen van deze twee zinnen wordt het woord gebruikt vanuit ethische optiek. In het eerste voorbeeld gaat het om medische optiek. In de tweede zin gaat het om sportieve optiek. 

Bij ethische optiek gaat het om menswaardig handelen. Voorbeelden: 

-Is het menswaardig ('goed') om een kindermoordenaar de doodstraf te geven? 

-Is het menswaardig ('goed') om in een winkel te stelen?

-Is het menswaardig ('goed') om een zwaar gehandicapte baby in leven te houden?

"Behoren" en "doen"

• We weten nu dat met 'goed' binnen ethiek 'menswaardig' mee wordt bedoeld.
• Wij behoren menswaardig te handelen binnen ethische casussen (situaties).
• Anders gezegd: wij MOETEN menswaardig handelen (doen).