Les 8 / 9 - Symbolen

• Godsdienst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom allemaal!

Pak je laptop erbij en log-in op Lesson Up

Ook leg je je Godsdienstschrift en een pen klaar.

Terugblik op Rituelen

Wat weet jij nog?!

Leg in eigen woorden
uit wat rituelen zijn

Kun jij een gewoon
ritueel bedenken?

Wat is een rites de passage?

Wat is géén overgangsritueel

1. Geboorte
2. Tandenpoetsen
3. Begrafenis
4. Trouwen

Welke rituelen kun jij bedenken bij een huwelijk?

Symbolen

Symbolen

De vorige lessen hebben wij ons bezig gehouden met rituelen.
Symbolen zijn vaak verbonden met rituelen.

Leerdoel

•  Je kan de 4 kenmerken van een symbool benoemen
• Je weet het verschil tussen een gewoon symbool en een levensbeschouwelijk symbool
  
• Je kan verschillende levensbeschouwelijke symbolen verbinden met de bijbehorende religies

Waar denk jij aan
bij het woord: symbolen

Uitleg

Bij rituelen en feesten spelen symbolen een belangrijke rol. 

Voorbeeld

Bij een huwelijk geven de bruid en bruidegom

elkaar een ring. De trouwring staat symbool voor eeuwigdurende verbondenheid tussen man en vrouw. Ook staat voor velen de trouwring als symbool van... trouw aan elkaar!

Uitleg

Een symbool heeft 4 kenmerken

1

Een symbool is meestal tastbaar

2

Een symbool maakt duidelijk hoe je denkt over belangrijke dingen in het leven

3

Een symbool heeft vaak meerdere betekenissen

4

Een symbool maakt herkenning mogelijk

Uitleg

1. Een symbool is meestal tastbaar: denk bijv. aan een trouwring
   
2. Een symbool maakt duidelijk hoe je denkt over belangrijke dingen in het leven.
   Symbolen verwijzen naar iets. De onzichtbare dingen worden hierdoor zichtbaar. Een jongen van 16 jaar draagt een ketting met een kruis eraan. Hierdoor weten we dat de jongen gelovig is. 
   
3. Een symbool heeft meerdere betekenissen
   Symbolen kunnen naar verschillende dingen verwijzen. Een symbool is geen teken! Een teken heeft maar één betekenis. Bijv. het stoplicht. Als deze op rood staat, moet je stoppen. Verder verwijst het naar niets anders. Als we naar het kruisje kijken van de jongen van 16 jaar, dan weten we dat hij christelijk is. Hij gelooft in Jezus. Maar het kruis staat ook symbool voor de kruisiging van Jezus, wat we tijdens Pasen herdenken. En ook aan de wederopstanding! Het kruis heeft dus meerdere betekenissen,.
   
4. Een symbool maakt herkenning mogelijk
   Aan het symbool herkennen we een bepaald standpunt of het behoren tot een bepaalde groep. Bij een trouwring zie je dat iemand getrouwd. is. Of als iemand volledig in het oranje gekleed is bij een voetbalwedstrijd, dan weten we dat hij supporter is van het Nederlands Elftal.

Kan jij een tastbaar symbool bedenken?

Benoemen tijdens de les: niet het voorbeeld wat al genoemd is, zoals de trouwring / ketting met het kruis

Kenmerken Praktische Symbolen

• Praktische functie zoals verkeersborden of symbolen op gevaarlijke producten
• Praktische symbolen dienen heel duidelijk te zijn en zijn ook vaak wereldwijd herkenbaar. Denk bijvoorbeeld aan de toiletborden. 

Kenmerken Religieuze symbolen

• Religieuze symbolen zijn vaak niet direct te begrijpen. Maar dat is eigenlijk ook heel interessant!
• Het symbool heeft meerdere betekenissen; het kruis in het Christendom verwijst naar de kruisiging van Jezus, dat liefde overwint

Nog een kleine herhaling met het verschil tussen de kenmerken van praktische en religieuze symbolen.

Christendom

Boeddhisme

Jodendom

Islam

Hindoeïsme

Ga op het internet op zoek naar
verschillende religieuze symbolen.
Upload de afbeeldingen hieronder.

Symbolen Christendom

  

Kruis

Het kruis is het belangrijkste symbool.

Het staat voor de kruisiging

en de wederopstanding. En het geloof in

de drie-enige God. God, Jezus en de Heilige Gees

Alfa en Omega

Alfa en Omega; Het begin en het einde.
Het symboliseert dat God almachtig is

Labarum

Labarum; Samenvoeging van de Griekse letters XP: Chi-Rho. 

Deze vormen de naam Christo

Ichthus

Ichthus: Belijdenis van het geloof.
Ichthus is het grieks woord voor vis

Iesous (Jezus) CHristos (Christus)

THeou (God) Uios (Zoon) Soter (Verlosser)

Anker

Anker: De hoop en de zekerheid die christenen vinden in Jezus Christus

INRI

INRI: Op veel afbeeldingen van de kruisiging van Jezus en op crucifixen vindt je deze 4 letters boven het hoofd van de gekruisigde Jezus. 

INRI zijn Latijnse letters, wat betekend: Iesus Nazarenus, Rex Iudaeorum

Jezus van Nazareth, koning der Joden

Symbolen Jodendom

.

. 

De mezoeza, tefilin en tsietsiet vormen samen de drie herinneringstekens in het Jodendom. Alle drie tekenen herinneren aan Gods geboden en voorschriften. Deze symbolen sporen aan om te handelen en te leven naar deze geboden en voorschriften.

Davidster

Davidster: Het schild van David. Het is een hexagram. De ster bestaat uit 2 driehoeken die in elkaar gevlochten zijn. Beide driehoeken hebben een betekenis: één driehoek verwijst naar God, de ander naar de mens.

Keppeltje

Keppel: Dit dragen Joodse mannen. Het is een teken van eerbied aan God.

Menora

Menora: zevenarmige kandelaar, die de eeuwige vlam wordt genoemd, het Licht van de wereld. De vlammetjes - die de duisternis overwinnen - symboliseren de overwinning van het goede op het kwade.

Mezoeza

Mezoeza: een tekstkokertje dat volgens traditioneel Joods gebruik op deurposten wordt aangebracht. Het bevat de teksten uit Deuteronomium.

Tefilin

Tefilin: Bij het gebed dragen de mannen vanaf 13 jaar gebedsriemen. Daarmee getuigen ze de band tussen God en het joodse volk.

Tsietsiet

Tsietsiet: gedenkkwasten. Herinnering aan Gods geboden

De mezoeza, Tefilin en Tsietsiet vormen samen de drie herinneringstekens in het Jodendom. Alle drie tekenen herinneren aan Gods geboden en voorschriften.
Deze symbolen sporen aan om te handelen en te leven naar deze geboden en voorschriften.

Symboliek Islam

Het enige, algemene symbool van de Islam is de halve maan. Deze is verbonden met de Ramadam.
De heilige maand van het vasten, welke ieder jaar weer terugkomt. 

De Ramadam begint wanneer de nieuwe maan zich laat zien.

In tegenstelling tot andere culturen en religies kent de Islam geen andere beeldsymbolen.

De symboliek zie je eerder terug in religieuze manifestaties zoals het gebed, de pelgrimstocht, het vasten tijdens Ramadam etc.

We kennen wel typische islamitische gebruiksvoorwerpen welke moslims gebruiken:

Gebedskleed

Het gebedskleed: wordt gebruikt voor het rituele gebed, in huis of in de moskee. De grond wordt gezien als onrein. Om toch op een reine grond te bidden, gebruiken moslims het gebedskleed.

Kaäba

De Kaäba: een kubusvormig gebouw dat staat in Mekka. Het heiligdom van de Islam. TIjdens de Hadj (bedevaart) loopt men zeven keer om de Kaäba heen. 

Minaretten

Minaretten: een typische islamitisch kenmerk, als toren van een moskee. Minaret wordt gebruikt door de meuzzin ; vijf maal per dag roept hij de moslims toe tot het rituele gebed. 

Meuzzin: man die vijf keer op een dag roept om het rituele gebed uit te voeren.

Symbolen Hindoeïsme

Ohm

Ohm: dit symbool staat voor volmaaktheid. En ook voor de schepping van het heelal

Shri

Shri: dit is een soort eretitel en geeft iets heiligs aan. Het staat symbool voor welvaart en welzijn.

Swastika

Swastika: dit symbool staat voor voorspoed en geluk. 

Lotusbloem

Lotus: de lotusbloem staat symbool voor puurheid, zuiverheid, je schoonheid, innerlijke groei en de verbinding met het universum.

Bindiya:

Ik twijfel over de Swastika; maar anderzijds is het nu eenmaal een symbool. Respect voor elke religie, levensbeschouwing en de daarbij behorende rituelen/feesten/symbolen horen er bij.

Symbolen Boeddhisme

 

Dharma-Chakra wiel

Dharma-Chakra wiel: Het staat symbool voor het levenspad dat je bewandelt om een goed mens te zijn.

Tiratana

Tiratana: 3 juwelen. Ze worden ook wel de drie toevluchten genoemd. Toevlucht nemen helpt je om je verder te openen en versterkt het vertrouwen op het pad naar bevrijding

Siddharta Gautama

Siddharta Gautama: spirituele leider op wiens leer het Boeddhisme is gebaseerd.

Gebedsmolen

Gebedsmolen: Boeddhisten draaien aan gebedsmolens als ze om een

tempel of stoepa lopen. In deze gebedsmolens zitten rollen papier waarop duizenden gebeden geschreven staan. Door de gebedsmolens rond te draaien sturen de boeddhisten de gebeden de wereld in.

Leerdoel

•  Ik kan de 4 kenmerken van een symbool benoemen
• Ik weet het verschil tussen een gewoon symbool en een levensbeschouwelijk symbool
  
• Ik kan verschillende levensbeschouwelijke symbolen verbinden met de bijbehorende religies

Gewone symbolen

Levensbeschouwelijke symbool

Een symbool heeft 4 kenmerken.
Hieronder zie je er 4 staan.
Welke is NIET juist

1. Een symbool maakt herkenning mogelijk
2. Een symbool is meestal tastbaar
3. Een symbool maakt duidelijk hoe je denkt over belangrijke dingen in het leven
4. Een symbool heeft géén betekenis

EVALUATIE: Vul zo eerlijk mogelijk in.
Wat ging er goed? Wat vind je lastig?
Waar wil je nog meer uitleg over?