4.1 Aantoningsreacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Aantoningsreacties

Leerdoelen

• Je beschrijft en herkent de waarnemingen die optreden bij diverse aantoningsreacties.
• Je gebruikt en herkent de factoren die van invloed zijn op de snelheid van een chemische reactie.

Deze les

• Aantoningsreacties
• Reactiesnelheid

Nieuwe aantoningsreacties

• Ook koolstofdioxide en water kun je aantonen.
  
• Zie filmpje op volgende slide.

0

Water aantonen

• Water kun je dus aantonen met wit kopersulfaat.
• Water kun je ook aantonen met wit custardpoeder, wat geel wordt in aanwezigheid van water.

Verbrandingsproducten

Bij een volledige verbranding ontstaan water en koolstofdioxide. Deze producten kun je aantonen m.b.v. de opstelling:

Aantoningsreacties met joodwater

• Joodwater is een geelbruine oplossing (links).
  
• In aanwezigheid van zetmeel kleurt de oplossing blauwzwart (rechts).

Reagentia

• Een stof die je kan gebruiken om één specifieke stof aan te tonen, noem je een reagens.
• Wit kopersulfaat is dus een reagens voor water etc.

Reactiesnelheid

De reactiesnelheid wordt beïnvloed door:

• De soort stof
• Verdelingsgraad
• Concentratie
• Temperatuur
• Katalysator

Reactiesnelheid invloeden

Verdelingsgraad

Wanneer de deeltjes fijner worden, wordt
het oppervlakte groter. De verdelingsgraad neemt toe.

De reactiesnelheid neemt toe, omdat:

• deeltjes fijner —> grotere verdelingsgraad
  
• grotere verdelingsgraad —> grotere contactoppervlakte
• grotere contactoppervlakte —> grotere reactiesnelheid

Reactiesnelheid invloeden

Concentratie

Wanneer de concentratie groter is, zijn er meer deeltjes aanwezig waardoor er meer deeltjes kunnen reageren. De reactiesnelheid neemt toe, omdat:

• concentratie groter —> meer deeltjes aanwezig
• meer deeltjes aanwezig —> grotere reactiesnelheid

Reactiesnelheid invloeden

Temperatuur

Bij een hogere temperatuur bewegen de moleculen sneller

waardoor de kans op effectieve botsingen groter is.

De reactiesnelheid neemt toe, omdat:

• temperatuur groter —> moleculen bewegen sneller
  
• moleculen bewegen sneller —> meer effectieve botsingen
• meer effectieve botsingen —> grotere reactiesnelheid

Reactiesnelheid invloeden

Katalysator

Soms verloopt een reactie niet wanneer twee stoffen bij elkaar

worden gevoegd. Wanneer een katalysator wordt toegevoegd verloopt de reactie wel (en sneller), zoals bij de olifantentandpasta.

Een katalysator is een stof die de reactie versnelt, maar niet wordt verbruikt tijdens de reactie.