Geschiedenis van sociaal werk - wat zijn onze roots

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Waarom zou een groep mensen zich bekommeren om de kwetsbare medemens?

Voedselbank nieuw?

Sophie is net afgestudeerd als sociaal werker. Ze werkt bij een grote welzijnsorganisatie en is daarnaast drie uur in de week actief als vrijwilliger bij de voedselbank. Sophie is een geboren ‘helper’. Ze vindt ongelijkheid vreselijk oneerlijk en ondersteunt met alle liefde de kwetsbaren in de samenleving.

 Wanneer er een vacature voor drie uur in de week vrijkomt bij de kledingbank solliciteert ze ook daar. Sophie vertelt een collega van de welzijnsorganisatie over haar werk bij de voedselbank en over haar ambities bij de kledingbank. Deze collega zegt direct: ‘Ja allemaal heel mooi hoor, maar voedsel en kleding uitdelen aan de armen is niks nieuws.’

Welke voorbeelden ken je van hulp of ondersteuning aan kwetsbare mensen, die al langer of zelfs heel lang bestaan?

Waarom zou het belangrijk zijn om iets over de geschiedenis van het Sociale Werk te weten?

De roots van

Sociaal Werk

Arme gezinnen in een arbeidershuisje bij de fabriek

Vóór de Woningwet...

...na de Woningwet

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider was ongeveer 900 cent (9 gulden)

Stad rond 1850

Arbeidsomstandigheden

• Saai door arbeidsdeling/lopende band).
  

• Lange werkdagen (14 uur per dag).
• Gevaarlijk.

• Geen enkel recht, ook geen stakingsrecht.

• Lage lonen (bij fouten: loon inhouden).

Wat is de Sociale Kwestie? (1)

• Een kwestie is een probleem
  

• De slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders zijn duidelijk zichtbaar.
  

• Eind 19e eeuw.

• Vooral in de steden.
  

Wat is de Sociale Kwestie? (2)

• ‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’

• Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen

• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht

Wie helpt de arbeiders? (1)

• Sommige fabrikanten gaven de arbeiders wél wat extra's (soms ook uit eigen belang: een fittere arbeider werkt harder...)

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken, en dat was moeilijk vol te houden

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.

Wie helpt de arbeiders? (2)

• Nederland kent drie grote politieke groepen: socialisten (links), confessionelen (midden) en liberalen (rechts)

• Deze politieke groepen hebben allemaal een andere oplossing voor de Sociale Kwestie, maar ook allemaal eigen belangen

Noem voorbeelden waaruit blijkt dat de werkomstandigheden van de arbeiders vaak zeer slecht waren

Je kan uitleggen wat een CAO is. 

Sociale wetgeving

De sociale kwestie maakt de noodzaak van sociale wetgeving duidelijk. Armenzorg moest geen liefdadigheid zijn, maar een recht.

In de Armenwet van 1854 werd geregeld dat voor hulpbehoevenden die niets van de kerk kregen, de gemeente kon bijspringen.

Twintig jaar later kwam Samuel van Houten met het Kinderwetje van Van Houten (1874) 

Rond 1900 kwamen er meer sociale wetten, zoals de Leerplichtwet, Ongevallenwet, Woningwet (1901).

Langzaam verbetering

Sociale wetten

• Eerste sociale wet 
•  1874: Kinderwetje van Van Houten

• Leerplichtwet (1900), 
• Woningwet (1901)
• Ongevallenwet (1901)
• Arbeidswet (1889)
• Werkeloosheidsbesluit (1917)

Je kunt drie sociale wetten noemen.

Kinderarbeid in de fabrieken

Kinderarbeid

• Ze zijn nog jong: je hebt er nog lang wat aan.

• Vrouwen en kinderen zijn goedkoper dan mannen.

• Kleine handen kunnen beter op plekken tussen machines.

Samuel van Houten

Samuel van Houten was een Groningse advocaat en politicus.

Hij was lid van de Tweede Kamer en werd later minister van Binnenlandse Zaken.

Van Houten is vooral bekend geworden door zijn wet die kinderarbeid in fabrieken voor kinderen onder de twaalf jaar verbood.

Als kinderen wél naar school gingen, dan zouden ze later, als volwassenen, moeilijker werk kunnen doen.   Ze zouden dan waardevoller zijn als arbeider en dat zou beter zijn voor de Nederlandse economie.  

Kinderwetje van Van Houten

Het Kinderwetje van Van Houten (1874) verbood fabrieksarbeid voor kinderen onder de twaalf jaar. Het was de eerste sociale wet. Kinderarbeid in winkels en op boerderijen bleef trouwens gewoon bestaan.

Het Kinderwetje  was geen echt succes: de controle was slecht en gezinnen konden het inkomen niet missen. Dus stuurden zij kinderen toch naar de fabriek

 

Je kan een beschrijving geven van het Kinderwetje van Van Houten en je kan uitleggen waarom het Kinderwetje van Van Houten een succesvolle wet was en ook waarom de wet maar weinig effect had.

Land zonder paupers; 

Johannes van den Bosch

Nederland, 1818. Bedelaars en dronkaards, weesjes en ontheemde gezinnen ontsieren het straatbeeld. Het prille koninkrijk staat er slecht voor. Een reeks mislukte oogsten heeft een groot deel van de bevolking in de armoede gestort.

Wat te doen met al die paupers? 

Land zonder paupers; 

Johannes van den Bosch

Wat te doen met al die paupers? 

Bij gebrek aan een verzorgingsstaat moet het initiatief komen van kerk en welgestelden. Verreweg het meest ambitieuze project om armoede en moreel verval de wereld uit te helpen, is de Maatschappij van Weldadigheid van Johannes van den Bosch. 

Zijn idee: de armoedzaaiers in afgelegen landbouwkoloniën verheffen tot modelboeren. Het initiatief begint voortvarend. Maar al snel zijn er ook strafkoloniën nodig om de paupers op het rechte pad te krijgen en houden. De vraag dringt zich op: hoe maakbaar is de mens?

Wat vind je van het idee van de Maatschappij van Weldadigheid van Jeroen Bosch?

Excursie

1 groep naar Museum De Proefkolonie - Frederiksoord

- museumbezoek

- wandeling

1 groep naar Nationaal Gevangenismuseum - Veenhuizen 

- museumbezoek

Schrijf 3 dingen op die je nu hebt geleerd

Laatste opdracht

Log in op Boom Beroepsonderwijs

Ga naar taken - Sociaal Werker

Lees hst 1.1 en maak opdracht 4