Les 1 röntgen

• Tandheelkunde
• Beroepsopleiding

Röntgen

13.1 Inleiding + 13.2 Röntgenstraling

Marlijn van Gent 

Boek: Tandheelkundige kennis voor de tandartsassistenten

LessonUp regels 

Doe actief mee in de les voor aanwezigheid!

Lesprogramma

Les 1: 13.1+13.2 

Les 2: 13.3+13.4

Les 3: 13.5+13.6

Les 4: 13.7+13.8

Les 5: 13.9+13.10

Les 6: 13.11+13.12

Les 7: Herhaling 

Les 8: Toets röntgen

Inleiding

De röntgenfoto is een belangrijk diagnostisch hulpmiddel in de tandheelkunde. Met behulp van röntgenopnamen krijgt de tandarts zicht op het binnenste van de gebitselementen en kaken. Zo kan hij veranderingen of pathologische processen vroegtijdig onderkennen. Bij de beoordeling van een röntgenfoto moet er wel rekening mee worden gehouden dat de traditionele opname een schaduwbeeld in twee dimensies is van een driedimensionaal voorwerp. Dit houdt in dat röntgenopnamen een onvolledig beeld tonen. Tegenwoordig is het ook mogelijk met digitale technieken een driedimensionaal beeld vast te leggen. Deze techniek wordt alleen in ziekenhuizen toegepast.

Wat weten jullie al van
röntgenstraling?

Hoe is röntgenstraling ontstaan?

Tekst

Eerste rontgenfoto van de hand van zijn vrouw 25 minuten

Eerste foto van heel lichaam 1.5 uur was nog niet duidelijk wat rontgen deed met de mens 

Negatieve ervaringen met röntgenstraling:

Ongevallen in kernreactoren, waaronder Tsjernobyl.​ 

​ 

7 gevolgen van een 30-jarige kernramp:​ 

Kernreactor nog steeds niet ontmanteld;​ 

Nog steeds radioactieve rendieren in Noorwegen;​ 

Fauna in Tsjernobyl floreert;​ 

Tot op vandaag nog opvallend veel schildklierkankers;​ 

Meer jongens dan meisjes geboren in Rusland;​ 

Ramptoerisme in de lift: Tsjernobyl, een toeristische attractie;​ 

De echte gevolgen zullen pas over tientallen jaren gekend zijn.

Röntgenstraling

Röntgenstraling (X-straling) behoort evenals zichtbaar licht en radiogolven tot de elektromagnetische straling.

Röntgenstraling

Deze straling kan zich vanaf de bron waar ze opgewekt wordt door de ruimte voortplanten. Deze voortbeweging kan plaatsvinden in de vorm van golven. Een golf is een zich door de ruimte voortbewegende trilling met een vaste uitslag (amplitude) en een vaste golflengte.

Een golf met golflengte λ en amplitude A

Golflengte 

• De golflengte bepaalt om wat voor soort straling het gaat. 
• De golflengte van röntgenstralen ligt tussen 1 picometer
  (10 −12 m) en 1 nanometer (10 −9 m). 
• De golflengte van zichtbaar licht tussen 0,4 en 0,7 micrometer (1 µ = 10 −6 m).

Het spectrum van elektromagnetische straling

Eigenschappen van röntgenstraling

Röntgenstralen planten zich rechtlijnig voort met de snelheid van het licht. Wanneer we op een bepaalde afstand van de röntgenbron gaan staan, heeft röntgenstraling een bepaalde sterkte (intensiteit).

 Doordat de röntgenstralen vanaf de röntgenbron uitwaaieren (divergeren), wordt de straling op grotere afstand van de bron verdeeld over een groter oppervlak. De intensiteit van de straling wordt hierdoor minder.

Harde en zachte stralen

• Stralen met een groot doordringend vermogen noemen we harde stralen.
• Zachte stralen hebben daarentegen een klein doordringend vermogen en een relatief grote golflengte. 
• Bij zachte straling wordt relatief veel straling geabsorbeerd door het lichaam. 
• Geabsorbeerde straling die in het lichaam achterblijft kan schade aan de weefsels aanrichten. 
• Harde straling wordt minder geabsorbeerd en is dus minder schadelijk voor het lichaam.

Eigenschappen van röntgenstraling

Zij gedragen zich als licht;​ 

Zij dringen door materie en worden daarbij verzwakt;​ 

Zij wekken strooistraling (secundaire straling) op;​ 

Zij maken daartoe geprepareerd materiaal lichtgevend;​ 

Zij zijn fotochemisch, dat wil zeggen zij maken een fotografische plaat zwart;​ 

Zij hebben een biologisch effect, dat wil zeggen zij beïnvloeden het weefsel.

Vragen

1. Waarom worden röntgenfoto’s gebruikt in de tandheelkunde?
   
2. Wat is een nadeel van een traditionele röntgenfoto?
   
3. Waar kunnen driedimensionale opnames gemaakt worden?
   
4. Wat voor soort straling is röntgenstraling?
   
5. Hoe plant röntgenstraling zich voort in de ruimte?
   

Waarom worden röntgenfoto’s gebruikt in de tandheelkunde?

Wat is een nadeel van een traditionele röntgenfoto?

Waar kunnen driedimensionale opnames gemaakt worden?

Wat voor soort straling is röntgenstraling?

Hoe plant röntgenstraling zich voort in de ruimte?

Vragen

1. Wat bepaalt met welke soort elektromagnetische straling we te maken hebben?
   
2. Noem zeven soorten elektromagnetische straling.
   
3. Noem zes eigenschappen van röntgenstraling.
   
4. Waardoor wordt de intensiteit van röntgenstraling steeds kleiner als de afstand tot de stralingsbron toeneemt?
5. Hoe snel beweegt röntgenstraling zich voort?

Wat bepaalt met welke soort elektromagnetische straling we te maken hebben?

Noem zeven soorten elektromagnetische straling.

Noem zes eigenschappen van röntgenstraling.

Waardoor wordt de intensiteit van röntgenstraling steeds kleiner als de afstand tot de stralingsbron
toeneemt?

Hoe snel beweegt röntgenstraling zich voort?

Vragen

1. Wat verstaan we onder het doordringend vermogen van röntgenstraling?
   
2. Wat noemen we harde straling en wat noemen we zachte straling? Noem twee nadelen van zachte straling.
3. Wat betekent fluorescentie?

Wat verstaan we onder het doordringend vermogen van röntgenstraling?

Wat noemen we harde straling en wat noemen we zachte straling? Noem twee nadelen van zachte straling.

Wat betekent fluorescentie?

Hoe vonden jullie deze les

😒🙁😐🙂😃

Tot volgende week