Les 8: Arm en rijk in Nederland

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Startklaar (3 min)

Docent begroet leerlingen, instrueert alle leerlingen om startklaar te zijn en legt materialen klaar.

Leerlingen zorgen ervoor dat zij alle benodigde spullen op tafel hebben, jas uit, mobiel in tas. (Zorg voor een nette en georganiseerde ruimte.)

Opbouw stad

1

2

3

1

2

3

Centrum

Arbeiderswijken

Buitenwijken

Welvaart en Welzijn

Welvaart                                                  Welzijn 

Dit betekent hoeveel geld en spullen mensen hebben. Hoe meer mensen kunnen kopen, hoe welvarender ze zijn.

Dit gaat over hoe gelukkig en gezond mensen zijn. Het gaat niet alleen om geld, maar ook om hoe mensen zich voelen en of ze goed kunnen leven.

Welke begrippen passen erbij?

Vergrijzing

Vergroening

Ontgrijzing

Ontgroening

Vorige les

Terugblik

Vorige les

Terugblik

A                B                C                A        

LEZEN 10 min

Lezen

https://nos.nl/artikel/2513880-in-nigeria-is-kidnappen-een-snel-verdienmodel-het-is-een-industrie-geworden

      Lesdoel

Vandaag gaan we leren over de verschillen tussen stedelijke en landelijke gebieden in Nederland, vooral als het gaat om werk, inkomen en leefbaarheid. 

Ook gaan we kijken naar de effecten van bevolkingsgroei en vergrijzing op de leefbaarheid in deze gebieden.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen weten wat armoede is.

2. De leerlingen weten wat basisvoorzieningen zijn.

3. De leerlingen kennen de begrippen (sub)urbanisatie.

     

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Hoe kunnen we de armoede in Nederland meten?

In hoofdstukken over de Verenigde Staten en Nigeria leerden we: bbp, bbp per hoofd, Lorenzcurve, honger in het land, levensverwachting, hdi, werkloosheid, werkgelegenheid, beroepsbevolking.

Vandaag voegen we nieuwe metingen toe:
besteedbaar inkomen en leefbaarheid

Nederlandse bevolking

Vergrijzing en ontgroening

www.cbs.nl

Totale bevolkingsgroei =

natuurlijke + sociale bevolkingsgroei

www.cia.gov

Waar zit Nederland?

Randstad

- Amsterdam: cultuur

- Rotterdam: haven

- Den Haag: bestuur

- Utrecht: wegen knooppunt

platteland

steden

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Leegloop landelijkgebied

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

urbanisatie

Urbanisatie is het wegtrekken van mensen vanuit het platteland naar de stad. 

suburbanisatie

Suburbanisatie is de trek van dichtbevolkte stad naar dunbevolkte gebieden rondom de stad.

re-urbanisatie

jonge hoogopgeleide mensen trekken terug naar levendigheid van de stad.

Stedelijke trends

Leefbaarheid 

mate waarin een gebied geschikt en prettig is om te leven

• het onderhoud van woningen, straten en parken (bijvoorbeeld of er rotzooi op straat ligt)
  
• de kwaliteit van de voorzieningen (scholen, winkels)
  
• de sociale samenhang (hebben wijkbewoners contact met elkaar?)
  
• de veiligheid in hun woonwijk (last van rondhangende jongeren, je niet veilig voelen als je ’s avonds over straat gaat)

De centrale stad valt uiteen in 2 delen:

1. Rijke wijken: hoge welvaart, lage werkloosheid.                                           In het noorden: Anglo-Amerikanen
2. Arme wijken: lage welvaart, hoge werkloosheid.                                          In het zuiden: Afro-Amerikanen        In het westen: Hispanics                                                                                          Etnische wijken = veel bewoners uit een bepaalde bevolkingsgroep. Kenmerken etnische wijken: laagbouw, slechte leefbaarheid, werkloosheid, onveiligheid     

Den Haag 

Sociaal-economische status

Koopkracht vs. beroepsbevolking

Wat zie je?

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Is er armoede in Nederland?
Is armoede in Nederland te vergelijken met
armoede in andere delen van de wereld?

Besteedbaar inkomen -

het geld dat mensen overhouden na het betalen van belastingen en vaste lasten, zoals huur, elektriciteit en verzekeringen. 

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Armoede grens

In Nederland ligt de armoedegrens in 2024 voor een eenpersoonshuishouden rond de €1.573 netto per maand. Dit bedrag is het minimumniveau dat iemand nodig heeft om in de basisbehoeften te voorzien, zoals voedsel, kleding en wonen. 

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

€1.573 netto per maand

Huisvesting
Zorgverzekering
Overige verzekeringen
Eten
Gas/Water/Stroom
Boodschappen
Vrije tijd
Kleding
Vervanging spullen die kapot gaan (koelkast, etc.)

Welke kosten missen we nog?

Doel toeslagen

Zorgtoeslag

Huurtoeslag

Kinderopvangtoeslag

(...)

Arm en Rijk in kaart

Wat valt op?

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Zelf aan de slag

Vraag 1:

Uitspraak 1: Er is meer werkgelegenheid in stedelijke gebieden dan op het platteland in Nederland.

Uitspraak 2: De bevolkingsgroei op het platteland zorgt voor een stijging van het gemiddelde inkomen.

Uitspraak 3: Vergrijzing op het platteland heeft geen invloed op de leefbaarheid van de regio.

Neem de cijfers 1, 2 en 3 van de uitspraken over op het antwoordblad en zet erachter of de uitspraak juist of onjuist is.

Uitspraak 1: Juist

Uitspraak 2: Onjuist

Uitspraak 3: Onjuist

Zelf aan de slag

Vraag 2

Uitspraak 1: De sociaaleconomische status van stedelijke regio's is vaak hoger door betere toegang tot werkgelegenheid en onderwijs.

Uitspraak 2: De vergrijzing in landelijke gebieden draagt bij aan een daling van de werkgelegenheid.

Uitspraak 3: De bevolkingsgroei op het platteland leidt tot meer economische ongelijkheid tussen regio's in Nederland.

Neem de cijfers 1, 2 en 3 van de uitspraken over op het antwoordblad en zet erachter of de uitspraak juist of onjuist is.

Uitspraak 1: Juist

Uitspraak 2: Juist

Uitspraak 3: Onjuist

Zelf aan de slag

Vraag 3

Uitspraak 1: Leefbaarheid op het platteland wordt voornamelijk bepaald door het aantal werkenden in de regio.

Uitspraak 2: Stedelijke gebieden ervaren minder economische ongelijkheid door de effecten van bevolkingsgroei dan landelijke gebieden.

Uitspraak 3: Bevolkingsgroei op het platteland draagt bij aan het vergroten van de leefbaarheid.

Neem de cijfers 1, 2 en 3 van de uitspraken over op het antwoordblad en zet erachter of de uitspraak juist of onjuist is.

Uitspraak 1: Onjuist

Uitspraak 2: Juist

Uitspraak 3: Juist

Zelf aan de slag

Lees paragraaf 3.5

Maak de opdrachten 1 t/m 4 op blz 56-57

Kaart voor opdr 1:                                                                Kaart voor opdr.3

Uitspraak 1: Onjuist

Uitspraak 2: Juist

Uitspraak 3: Juist

     Kleine afsluiting

Stad

Platteland

Randstad

Werkgelegenheid

Bevolkingsgroei

Vergrijzing

Leefbaarheid

Armoedegrens

Besteedbaar inkomen

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

(Aan)tekeningen

Tekening 1.
Arm en rijk in Nederland

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

      Grote afsluiting

Vandaag gaan we leren over de verschillen tussen stedelijke en landelijke gebieden in Nederland, vooral als het gaat om werk, inkomen en leefbaarheid.

Ook gaan we kijken naar de effecten van bevolkingsgroei en vergrijzing op de leefbaarheid in deze gebieden.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

retrieval practice

https://quizlet.com/join/DPeHRsmjC?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com

 Vraag 1

In stedelijke gebieden is er vaak meer werkgelegenheid dan op het platteland. Dit kan leiden tot een verschil in inkomen tussen deze gebieden.

- Geef één reden waarom werkgelegenheid in stedelijke gebieden hoger is 

   dan op het platteland.

In stedelijke gebieden is er meer werkgelegenheid omdat er een grotere concentratie van bedrijven, instellingen en voorzieningen is.

Vraag 2 

De vergrijzing op het platteland heeft invloed op de sociaaleconomische status van de regio.

- Welke impact heeft vergrijzing op de werkgelegenheid in landelijke 

   gebieden?

Vergrijzing vermindert de werkgelegenheid in landelijke gebieden omdat er minder jonge mensen beschikbaar zijn om de vacatures te vervullen.

Vraag 3 

De Randstad heeft een hoger besteedbaar inkomen dan veel landelijke gebieden in Nederland. Dit komt onder andere door de concentratie van banen en voorzieningen in de Randstad.

- Noem één factor die bijdraagt aan het hogere besteedbare inkomen in de 

   Randstad.

Een factor die bijdraagt aan het hogere besteedbare inkomen in de Randstad is de aanwezigheid van beter betaalde banen en meer economische activiteiten.

Vraag 4 

Armoedegrens is een belangrijk begrip in de economische ongelijkheid tussen stedelijke en landelijke gebieden. Mensen onder deze grens hebben moeite om in hun basisbehoeften te voorzien.

- Leg uit hoe de armoedegrens verschilt tussen stedelijke en landelijke 

   gebieden in Nederland.

De armoedegrens in stedelijke gebieden ligt vaak hoger door de hogere kosten van levensonderhoud, terwijl op het platteland de levensonderhoudskosten lager zijn, waardoor de armoedegrens daar lager kan liggen.