Het bewegingstelsel

• zorg
• Secundair onderwijs

Het bewegingsstelsel:

Skelet en spieren

Inleiding:

onder de huid -> systeem van spieren en botten

= bewegingsstelsel

Het bewegingsstelsel bestaat uit:

• skelet
• gewrichten
• spieren en pezen

Functie van het skelet

• geeft steun en stevigheid aan het lichaam
• biedt bescherming aan organen
• samen met de spieren zorgt het ervoor dat we kunnen bewegen. 

Organen die beschermd worden door het skelet:

• hart -> borstbeen - ribben
• Hersenen -> schedel
• longen -> ribben
• Nieren ->  bekken 

Skelet of geraamte:

• v/e volwassen persoon -> 206 botten
• baby's hebben meer botten + deze zijn zachter
• zachte botten noemen we kraakbeen
• tot 25 jaar wordt ons geraamte gevormd
• kraakbeen wordt omgezet in echt been: beendervorming
• bij mannen zijn de botten zwaarder dan bij vrouwen 

lichaam

• schedel
• aangezicht met verschillende holtes voor neus, mond en ogen
• romp bestaande uit 3 delen: 

1. wervelkolom
2. ribben
3. borstbeen

ledematen

• bovenste ledematen
• onderste ledematen

Waaruit bestaat het bewegingsstelsel?

Welke organen worden beschermd door het skelet?

Kraakbeen wordt omgezet in echt been =

1. kraakbeen
2. platte beenderen
3. beendervorming

Geef een ander woord voor kraakbeen

1. lichaam

de schedel

• platte beenderen die met elkaar vergroeid zijn
• De schedel van een baby bestaat uit kraakbeen
• bij de geboorte zitten deze niet aan elkaar vast
• deze twee openingen die bij de geboorte niet dicht zijn = fontanel
• na 18 maanden zijn de botten vergroeid

het aangezicht

• is voorzien van holtes voor neus, mond en ogen
• onderkaakbeen staat los van de schedel 
• holtes voorzien voor de tanden 

 de romp

A. de wervelkolom of ruggengraat

B. de ribben

C. Het borstbeen

A. De wervelkolom of ruggengraat

taak= 

• geeft steun bij het rechtop staan
• draagt het hoofd
• beschermt het ruggenmerg

vorm en opbouw=

• S-vormig
• bestaat uit: 33 wervels, onderverdeeld in:

1.  7 nekwervels
2. 12 borstwervels
3. 5 lendenwervels
4. heiligbeen+ staartbeen ( vergroeiing van 9 wervels

• tussen elke wervel zit een schokdemper= tussenwervelschijf
• is veerkrachtig
• laatste 9 wervels hebben geen tussenwervelschijf nodig 

Kun je verklaren waarom de laatste 9 wervels geen tussenwervelschijf nodig hebben?

Bouw van de wervel:

1. wervellichaam
2. dwarsuitsteeksel
3. wervelboog
4. doornuitsteeksel
5. wervelgat

         ( doorgang ruggenmerg)

B. de ribben

• 10 paar echte ribben
• vergroeid met kraakbeen aan borstbeen
• 2 paar zwevende ribben 

Hoe komen "zwevende ribben" aan hun naam?

1. Ze zitten nergens aan vast
2. vooraan zitten ze niet vast aan het borstbeen
3. Achteraan zitten ze niet vast aan het borstbeen

C. Het borstbeen

• 3 platte beenderen die vergroeid zijn 
• onderste stuk= zwaardvormig aanhangsel 

Welke ribben zijn nog het borstbeen verbonden?

Hoeveel nekwervels hebben we?

1. 33
2. 5
3. 12
4. 7

Wat is de taak van de onze ruggengraat?

De echte ribben zijn vergroeid met het kraakbeen aan het borstbeen?

1. ja
2. nee

2. ledematen

1. bovenste ledematen

bestaat uit:

• schouder of schoudergordel (=schouderblad en sleutelbeen)
• bovenarmen (=opperarmbeen)
• onderarmen (= ellepijn en spaakbeen)
• handen ( = handwortelbeentjes, middenhandsbeenderen en vingerkootjes)

2. onderste ledematen

bestaan uit:

• heupbeenderen of bekkengordel (=bekken, heiligbeen en schaambeen)
• bovenbeen (=dijbeen)
• onderbenen (= kuitbeen en scheenbeen)
• voeten (= voetenwortelbeentjes, middenvoetbeentjes en teenkootjes)

Soorten beenderen

• platte beenderen:

           - breed en plat

           - hechten verschillende spieren aan vast

          vb: schouderbladen, schedelbeenderen,.....
 

• lange beenderen

              - lang

              - dienen als draagbalk

              - aan uiteinden zijn twee verdikkingen

        vb: dijbeen, kuitbeen,..... 

• korte beenderen

               vb: wervels, vingerkootjes 

Bouw en samenstelling van het bot

• buitenzijde is bekleed met harde en dicht laag= compact bot
• compact bod bied bescherming aan beenmerg
• beenmerg zorgt voor aanmaak van bloedcellen 

beenderen bestaat uit:

• 1/3 water
• bloedvaten
• zenuwen
• kalkzouten ( voor stevigheid)
• lijmstof( voor buigzaamheid) 

• bij een baby bestaan de botten vooral uit kraakbeen.
• Kraakbeen is stevig maar buigzaam 

Waar vind je nog kraakbeen bij jezelf?

Kun je verklaren waarom kinderen minder vlug iets breken?

Wat kun je dien om je botten sterker te maken?

• zorgen voor voeding die rijk is aan calcium, vit D, magnesium, zink en andere mineralen.
• niet roken
• matig zijn met alcohol
• botbelastende oefeningen
• voldoende bewegen
• medicatie nemen ( op doktersadvies )

botverbindingen

botten zijn op verschillende manieren verbonden met elkaar:

• door vergroeiing

             - geen beweging mogelijk

             - vb: staartbeen

• door naadverbindingen

              - geen beweging mogelijk

              - schedelverbindingen

• door kraakbeen

             - geeft een beperkte mogelijkheid tot bewegen

              - tussenwervelschijven

• door gewrichten

             - vb: elleboog, knie, heup, schouder,...... 

Gewricht

1. gewrichtsbol
2. gewrichtskom
3. kraakbeen
4. smeervloeistof
5. gewrichtskapsel 

Verschillende gewrichten

scharniergewricht

• eenvoudigste vorm
• alleen naar voren en naar achteren bewegen
• bv: ellebooggewricht, kniegewricht

kogelgewricht

• grootste bewegingsvrijheid
• beweging: op en neer, voor en achter en in het rond
• vb: schoudergewricht, heupgewricht 

draaigewricht

• draaibewegingen
• vb: de twee bovenste nekwervels 

kogelgewricht

draaigewricht

scharniergewricht

Kogelgewricht

Kogelgewricht

Kogelgewricht

scharniergewricht