4V §1.3 en 1.4 De kust, kenmerken en maatregelen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1.3 De kust

Leerdoelen

Uitleg

Aan de slag met opdrachten

Leerdoelen

• Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je:

• de opbouw van de Nederlandse kust beschrijven;
  
• de in Nederland voorkomende typen kusten noemen;
  
• uitleggen hoe zeestromingen, getijdenstroming en wind de Nederlandse kust vormgeven;
  
• beschrijven hoe de kust verandert als gevolg van zeespiegelstijging en/of menselijk ingrijpen.
  

Opbouw Nederlandse kust

Dynamisch kustgebied:

Soms opbouw, soms afbraak.

Iedere dag is anders!

• Waddenkust
• Duinenkust 
• Estuarium
  

Zachte kust:

• stranden
  
• zandplaten
  
• duinen
  
• wadden

Harde kust:

• zeedijken
• rotsen
• boulevards

Zachte kust en harde kust

Zachte kust

Harde kust

Dijken

Strand

Waddengebied

Door de mens aangelegd 

Kenmerkend voor wadden is ...

1. veel sedimentatie en ze vallen droog
2. veel sedimentatie en altijd onder water
3. veel erosie en ze vallen droog
4. veel erosie en altijd onder water

Estuarium

Een half gesloten waterlichaam aan de kust waarin zeewater wordt verdund met zoet water -> brak water.

Er is hier een duidelijke invloed van getijden.

Ontstaan van de kust

Dynamisch systeem:

• wind
• getijden
• zeestroming
• golfwerking

Weichselien 

(ca. 115.000 - 10.000 jaar geleden)

Strandwallen gevormd door getijdenstroming.

Duinen gevormd door wind.

zeespiegel 110 m lager dan nu!

Springtij: de kracht van de zon en de maan werken in elkaars verlengde.

Doodtij: wanneer de aantrekkingskrachten van maan en zon haaks op elkaar staan.

Getijden

Springtij: extra hoog water!

Doodtij: weinig verschil tussen hoog- en laagwater.

Getijdenstroom in de Noordzee

Langs de Nederlandse westkust gaat de vloedstroom van zuid naar noord.

Windrichting (en zeestroming) helpen een handje mee.

Stranddrift

De golfsnelheid is in diep water hoger -> sedimentatie bij de kust. 

Golven schuin op de kust veroorzaken stranddrift (longshore drift). Daarbij wordt zand gemiddeld in noordoostelijke richting verplaatst.

Waarom is de vloedstroom sterker dan de ebstroom en wat betekent dat voor het netto zandtransport?

Wadlopen naar Ameland en Schiermonnikoog; wie moet eerder vertrekken?

Opdracht 

Schiermonnikoog schuift op het grondgebied van Groningen. Verklaar waarom Schiermonnikoog zich in oostelijke richting heeft verplaatst.

Opdracht 

Schiermonnikoog schuift op het grondgebied van Groningen. Verklaar waarom Schiermonnikoog zich in oostelijke richting heeft verplaatst.

Opdracht 

Aan de slag met 1.3

HW 1.2 was 1 t/m 6 af
Nakijken 1.2 (antwoordmodel in Teams / online nakijken met methode, kritisch vergelijken van antwoorden)

Maken 1.3 -> opdracht 1 t/m 6 (nog 1.5 les)

1.3 De kust - les 2

Kennischeck 1.3 + afmaken uitleg

Leerdoelen 1.4

Start uitleg 1.4

Aan de slag met opdrachten

Noem de 4 natuurlijke krachten die de kust dynamisch maken (iedere kracht los)

Na de watersnoodramp van 1953 is de deltakust veel veiliger gemaakt. Is hier vooral gekozen van harde (kust) of zachte (kust) ingrepen en waarom?

Primaire keringen

Basiskustlijn

Een hoeveelheid kust die aangehouden wordt vanaf de rijkstrandpalenlijn.

Komt in gevaar door:

- stijgende zeespiegel

- dalende bodem

- klimaatverandering 

Leerdoelen §1.4 - les 1

Als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je:

• maatregelen noemen en beoordelen die ervoor zorgen dat de Nederlandse kust veilig is;
  
• het verschil uitleggen tussen absolute en relatieve zeespiegelstijging;
• uitleggen hoe zandsuppleties en de Zandmotor werken;
• verklaren waarom de Slufter bijdraagt aan de ecologische waarde van het kustgebied biodiversiteit.
  

Bij dit hoofdstuk / Snel naar ...

beschrijven hoe de kust verandert als gevolg van zeespiegelstijging en/of menselijk ingrijpen.

Leerdoelen

Je be

Dynamisch kustbeheer

In het Deltaprogramma is besloten om de basiskustlijn te handhaven door zandsuppletie toe te passen.

Zacht waar het kan, hard waar het moet.

Hierna: vooroeversuppletie en strandsuppletie

de Zandmotor

Een nieuwe manier om de kust te verdedigen. Je spuit voortdurend zand voor de Nederlandse kust en laat de zee zelf het zand verspreiden (i.p.v. om de 5 jaar het zand op strand te spuiten).

Zeestromen en getijden zorgen voor de verspreiding van het zand. 

De zandmotor zal behalve tussen Ter Heijde en Kijkduin de kust verstevigen

1. Vooral richting Den Haag
2. Vooral richting Hoek van Holland
3. Alleen ter plekke
4. In beide richtingen in gelijke mate

Aan de slag met 1.3+1.4

Afmaken 1.3 -> opdracht 1 t/m 6

Nakijken 1.3 (+vragen aan mij stellen!)

Lezen 1.4

Starten opdrachten 1.4 -> 1 t/m 6

1.4 De kust maatregelen

Welke rol speelt de bedreiging door water in jouw leven?

----------------------------------------

Aanvullende uitleg 1.4

Samen starten

Aan de slag met opdrachten

De mythe van droge voeten

De overheid kan geen 100% veiligheid bieden. Toch lijken veel mensen daar wel op te rekenen. 

De overheid wil het overstromingsrisicobewustzijn vergroten.

www.atlasleefomgeving.nl

Politieke keuzes

De Nederlandse overheid (staat, provincie, gemeente, waterschap, als deelnemer aan de EU), maakt steeds keuzes:

- investeringen: waar wordt de geinde belasting aan besteed

- wetten: wat mag wel/niet en waar

-> hoe moet de toekomst van Nederland eruit zien?

In Nederland hebben we de technologie om ons zelf veilig te houden voor de gevolgen van klimaat verandering. Toch moeten we investeren in het tegen gaan, het raakt minder welvarende landen en mensen.

We moeten ons gaan aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. Niet overal meer bouwen en investeren. De belangrijkste economische functies moeten voor 2100 verplaatst zijn naar hoog Nederland.

Leven brengt risico met zich mee, de overheid moet communiceren welke veiligheid zij kan bieden en mensen moeten zich verzekeren en kiezen of ze bereid zijn onder zeeniveau te wonen.

1.4 - terug naar de kust en maatregelen

Vorige keer: basiskustlijn, harde /zachte kust, primaire keringen, dynamisch kustbeheer (bouwen met de natuur), de zandmotor

Vandaag: de duinen als meer dan waterbescherming, een slufter als natuurlijke kust, het probleem van bolwerkvorming

Verschillende functies van het duingebied

Slufter

De zee krijgt de ruimte om bij hoogwater het land in te stromen.

Slufter

Dynamisch kustbeheer: Getijden en wind houden de kust in stand en vormen een gradiëntrijk milieu (= allerlei overgangen in het landschap). 

Ecologische waarde blijkt uit grote (bio)diversiteit.

Welke gradiënten ontstaan er in de Slufter?

Bolwerkvorming

Kustbebouwing belemmert beweeglijkheid kust:

Bolwerken zijn belemmering voor dynamisch handhaven.

Bolwerkvorming verhoogt overstromingsrisico ➔

Bebouwingscontouren moeten de kuststrook veiligstellen

Hondsbossche Zeewering

In 2015 is de Hondsbossche Zeewering veranderd van een harde kering in een hybride kering:

• Extra recreatiemogelijkheden
• Lagere kosten dan dijkverzwaring
• Betere overgang tussen hard en zacht

Voor

Na

Afmaken 1.4

Samen kijken naar opdracht 1.4 3

Afmaken 1.4 -> 1 t/m 6

Klaar met 1.3/1.4?
Kijk digitaal na / na met antwoordblad in Teams + stel vragen!

Wordt het gebied van Buikslotermeerplein, een nieuwe Watergraafsmeer?

Het karakter van de Hondsbossche Zeewering is door de grootschalige zandsuppletie veranderd.

In een breed duingebied krijgt de zee hier weer grote invloed.

Door klimaatverandering is bemaling van de polders extra hard nodig.

Met zandsuppleties en met behulp van de natuur wordt het kustfundament versterkt.

Slufter

Hybride kering

Relatieve zeespiegelstijging

Dynamisch kustbeheer

Leg uit waarom de overheid en het Waterschap niet kiezen voor zandsuppletie langs de hele kuststrook van de Westerschelde.