M1: 4,2 -Boeren en ridders

Welkom in de geschiedenisles!
1 / 43
suivant
Slide 1: Diapositive
GeschiedenisMiddelbare schoolmavoLeerjaar 1

Cette leçon contient 43 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 2 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

Welkom in de geschiedenisles!

Slide 1 - Diapositive

Wat gaan we doen vandaag?
  • Lesdoelen
  • Herhaling 
  • Boeren en ridders
  • Opdrachten 
  • Afsluiting  

Slide 2 - Diapositive

Wat gaan we doen vandaag? (2)
  • Lesdoelen
  • Herhaling 
  • Boeren en ridders
  • Teken het domein
  • Afsluiting  

Slide 3 - Diapositive

Lesdoelen
Aan het eind van deze les:

  • kun je herkennen en uitleggen hoe de mensen in de vroege middeleeuwen leefden en hoe de samenleving was ingedeeld.

  • Je kunt benoemen wat de rechten en plichten zijn van de boeren en de heer. 

  • kun je verklaren waarom veel vrije boeren toch horige werden. 

Slide 4 - Diapositive

Bekijk de afbeelding. Leg uit wat je ziet gebeuren op de bron. Verwijs hierbij naar een beeldkenmerk uit de bron.

Slide 5 - Question ouverte

Leg uit wat een domein is en wat er op het domein te vinden was.

Slide 6 - Question ouverte

Door het harde leven gingen veel mensen het christendom extra belangrijk vinden. Waarom was dat zo?
A
De mensen hoopten dat God hen zou beschermen tegen honger, ziekte en dood.
B
In de Bijbel staat hoe je betere medicijnen kunt maken en hoe je grotere oogsten kunt krijgen.
C
Als je christen was, mocht je in een klooster wonen. Daar was wel genoeg voedsel.
D
Als je arm, maar goed geleefd had, werd je na je dood erg rijk in de hemel.

Slide 7 - Quiz

Het kasteel was niet meer dan een versterkte wachttoren. Hier woonde de leenheer als er gevaar was.
Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden zoals bossen.
De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de leenheer. De wapenuitrusting moesten ze dan zelf betalen.
De akkers van de leenheer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was.
De grote boerderij (hoeve) is van de leenheer. Hier woonde de leenheer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast de boerderij woonden de horige boeren als er gevaar dreigde, zoals oorlog.
Bij het grote boerderij waren stallen voor de dieren en boomgaarden.
Horigen woonden in vredestijd buiten de veilige muren
Het domein was eigendom van de heer die daar met zijn horigen woonde. Het domein was een dorp dat helemaal voor zichzelf kon zorgen, zij hadden dus niemand anders nodig (autarkisch).

Op het domein waren de huizen van hout gemaakt. Het enige gebouw dat van steen gebouwd was, was de kerk. Geloof was voor de mensen in de middeleeuwen namelijk erg belangrijk en ik Europa was bijna iedereen christelijk.

Slide 8 - Diapositive

Waarom maakte de boeren gebruik van het drieslagstelsel?

Slide 9 - Question ouverte

Braak
🐄
Zomergraan
🏖
Hoe werkt het drieslagstelsel?
Jaar 1 
Jaar 2 
Jaar 3 
Wintergraan
☃️
Zomergraan
🏖
Braak
🐄
Wintergraan
☃️
Braak
🐄
Wintergraan
☃️
Zomergraan
🏖
Het land werd in drie stukken verdeeld. Ieder jaar was er een stuk waarop zomergraan werd verbouwd, een stuk waar wintergraan op werd verbouwd en een stuk dat braak lag.

Slide 10 - Diapositive

0

Slide 11 - Vidéo

Onveiligheid na de val van het Romeinse Rijk
Zonder de Romeinen is het niet langer veilig in Europa:
  • Groepen rovers trekken rond
  • De wegen worden steeds slechter
  • Steden vervallen
  • Handel en nijverheid verdwijnen

                                                               gevolg



Mensen zoeken bescherming in ruil voor arbeid.

Slide 12 - Diapositive

Slide 13 - Diapositive

Het domein
  • Door die onveiligheid (oorzaak) ontstonden er beveiligde dorpen (gevolg).

  • Een dorp met landbouwgrond heette een domein.

  • De leenman, bijvoorbeeld een ridder, was de baas van een domein: alle grond was van hem.

  • Hij woonde soms in een houten kasteel en soms in een grote boerderij.

  • Agrarisch-urbane samenleving--> Agrarische samenleving
Let op, kastelen in de vroege middeleeuwen waren van hout en een kasteel in die tijd was vaak niet meer dan een grote toren. Dat is dus iets anders dan de grote kastelen van steen die wij nu nog kennen.
Het kasteel was vaak op een heuvel gebouwd, dan had de leenman veel overzicht en was hij veiliger.

Slide 14 - Diapositive

Het Domein 
Een domein is een dorp met landbouwgrond er om heen 
Een domein bestaat uit 2 delen: 
* Een dorpje met daar in het huis van de heer
* Een stuk landbouwgrond waarop boeren werken

Slide 15 - Diapositive

Slide 16 - Diapositive

Slide 17 - Diapositive

Het kasteel was niet meer dan een versterkte wachttoren. Hier woonde de leenheer als er gevaar was.
Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden zoals bossen.
De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de leenheer. De wapenuitrusting moesten ze dan zelf betalen.
De akkers van de leenheer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was.
De grote boerderij (hoeve) is van de leenheer. Hier woonde de leenheer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast de boerderij woonden de horige boeren als er gevaar dreigde, zoals oorlog.
Bij het grote boerderij waren stallen voor de dieren en boomgaarden.
Horigen woonden in vredestijd buiten de veilige muren
Het domein was eigendom van de heer die daar met zijn horigen woonde. Het domein was een dorp dat helemaal voor zichzelf kon zorgen, zij hadden dus niemand anders nodig (autarkisch).

Op het domein waren de huizen van hout gemaakt. Het enige gebouw dat van steen gebouwd was, was de kerk. Geloof was voor de mensen in de middeleeuwen namelijk erg belangrijk en ik Europa was bijna iedereen christelijk.

Slide 18 - Diapositive

Slide 19 - Diapositive

Slide 20 - Diapositive

Wat is de oorzaak dat veel mensen bescherming zochten bij een lokale heer?

Slide 21 - Question ouverte

Het drieslagstelsel
  • Als landbouwgrond elk jaar wordt gebruikt, dan wordt de grond onvruchtbaar, waardoor de oogst steeds minder wordt.

  • Met het drieslagstelsel werd de grond verdeeld in drie stukken,
    waarbij elk jaar één stuk grond niet gebruikt werd (braak).  

  • Hierdoor kon de grond herstellen en werd de opbrengst hoger. Een belangrijke verandering dus!

Slide 22 - Diapositive

Braak
🐄
Zomergraan
🏖
Hoe werkt het drieslagstelsel?
Jaar 1 
Jaar 2 
Jaar 3 
Wintergraan
☃️
Zomergraan
🏖
Braak
🐄
Wintergraan
☃️
Braak
🐄
Wintergraan
☃️
Zomergraan
🏖
Het land werd in drie stukken verdeeld. Ieder jaar was er een stuk waarop zomergraan werd verbouwd, een stuk waar wintergraan op werd verbouwd en een stuk dat braak lag.

Slide 23 - Diapositive

Slide 24 - Vidéo

Waarom maakte middeleeuwse boeren gebruik van het drieslagstelsel?
A
Dit zou voorkomen dat er insecten zoals luizen de oogsten opaten.
B
Dit werd verplicht door de leenheer, dit moesten de boeren wel doen.
C
Zo kon een stukje grond een jaar herstellen, de opbrengsten waren hierdoor hoger.
D
Dit was traditie en werd al jaren gedaan, mensen zagen geen reden om hiermee te stoppen.

Slide 25 - Quiz

Slide 26 - Diapositive

Veel plichten, 
weinig rechten

  • Iedereen op het domein van de leenman hoorde bij het domein.

  • De boeren werden horigen van de leenman: ze moesten gehoorzaam zijn en waren zijn eigendom.

  • Om op de grond van de leenman te  wonen, moest je pacht (belasting) betalen.

  • De horigen waren ook verplicht om herendiensten (klusjes) te doen.

  • Een horige moest overal toestemming voor vragen, ook om te trouwen.

Slide 27 - Diapositive

Slide 28 - Diapositive

Herendiensten
  • Werken op het land van de heer
  • het onderhouden van wegen en hekken
  • Kappen van bomen
  • Vechten als soldaat

Slide 29 - Diapositive

Vrije boeren
  • Vrije boeren hadden zelf land in bezit. 

  • Hoefden geen pacht te betalen, maar moesten wel zichzelf beschermen. 

  • Vrije boeren 'verkochten' zichzelf aan de leenman om bescherming te krijgen, ze werden horigen.

  • Extra grond pachten van de heer. 

  • Een gevluchte horige was na een jaar en een dag een vrij persoon.... maar waar ga je heen?




Slide 30 - Diapositive

Welke plichten die horigen hadden komen in de bron hiernaast terug? (klik op de bron om hem groter te maken)

Slide 31 - Question ouverte

Controle
Paragraaf 4,1 - de koning en zijn leenmannen
Opdrachten: 2, 6, 7, 8, 9, 12
LB blz. 64 en 65
WB blz. 122 t/m 127

Slide 32 - Diapositive

Slide 33 - Diapositive

Opdrachten
  • Ga naar Classkick (zie link in magister)
  • Vul het schema in
  • Individueel
  • Nabespreken
timer
10:00

Slide 34 - Diapositive

Opdrachten
Paragraaf 4,2 - Boeren en ridders
Opdrachten: 3a, 7, 9,
LB blz. 66 en 67
WB blz. 127 t/m 131

Klaar? geef dit aan bij je docent
Schrijf de opdrachten in je planner!
timer
10:00

Slide 35 - Diapositive

Teken het domein
Je bedenkt wat er allemaal nodig is op een domein. Dus: aan welke eisen moet een domein voldoen om een domein te kunnen zijn? 
  • Gebruik hierbij je bronnen die je gekregen hebt. Markeer alles wat op of om het domein aanwezig moet zijn.

Teken met je groepje (3/4 tal) een middeleeuws domein. Gebruik daarvoor het A3-papier dat je gekregen hebt. 
  • Dit doe je in de vorm van een plattegrond met een legenda.

Hints: eten, drinken, kleding, huizen, warmte, gereedschappen, beroepen, indeling, etc.  

Slide 36 - Diapositive

Slide 37 - Diapositive

Slide 38 - Diapositive

Slide 39 - Diapositive

Een domein bestond uit een grote boerderij/ houten toren waarin de leenman woonde. Daaromheen waren de huizen van de horigen en andere arbeiders. Om het domein was vaak een muur gebouwd met daaromheen weer een gracht, dit zorgde ervoor dat de bewonders zich veilig konden terugtrekken bij een aanval.
Buiten de muren was de landbouwgrond en graasden de dieren.

Slide 40 - Diapositive

Afsluiting 
Aan het eind van deze les:

  • kun je herkennen en uitleggen hoe de mensen in de vroege middeleeuwen leefden en hoe de samenleving was ingedeeld.

  • Je kunt uitleggen wat het drieslagstelsel is.

  • Je kunt benoemen wat de rechten en plichten zijn van de boeren en de heer. 

  • kun je verklaren waarom veel vrije boeren toch horige werden. 

Slide 41 - Diapositive

Fijne dag!

Slide 42 - Diapositive

In de bron wordt gezegd dat de horigen herendiensten moeten doen. Geef zelf zoveel mogelijk voorbeelden van herendiensten (minimaal 4).

Slide 43 - Question ouverte