3.2 Facisme en nationaalsocialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Het interbellum

Fascisme en nationaalsocialisme 

de tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Lesdoel

Aan het eind van deze les kun je:

• minimaal drie kenmerken van het fascisme benoemen
• minimaal drie kenmerken van het nationaalsocialisme benoemen
• uitleggen wie Benito Mussolini was en op welke manier hij in Italië aan de macht kwam

Let OP!

Filmpjes kijkt iedereen thuis zelfstandig!

Op het zelfde moment als ik het klassikaal bekijk!

Video

Fascist zonder schaamte: het kan in Italië  (1:43)

Introductie op het onderwerp 

0

Fascisme in Europa

• 'Oplossing voor de crisis'

• Populair in de jaren ’20 en ’30 van de 20e eeuw

• Antwoord op slecht beleid van de democratische regeringen

• Niet alleen in Italië of Duitsland (NSDAP), ook in Engeland (BUF) en Nederland (NSB)

Oswald Mosley (Engeland)

Anton Mussert (Nederland)

Video

Wat is facisme? (1:26)

Introductie op het fascisme

Let op! Een vraag na afloop. 

0

Hoe heet de fascistische leider van Italië?

Benito Mussolini

Voormalig leraar en journalist.

Tot de Eerste Wereldoorlog een socialist, maar tijdens de oorlog een nationalist: sloot zich vrijwillig aan bij het leger en raakte gewond. 

In 1919 richtte hij de fascistische beweging op: hij wilde net als de Romeinen de Middellandse Zee beheersen (mare nostrum). 

Benito Mussolini

Leider, of 'Il Duce',  van Italië (1922-1943) (gestorven april 1945)

Oprichter van de Fasci di Combattimento Italia: Zwarthemden, knokploegen tegen de communisten. 

Met zijn speeches (redenaarstalent) wist hij het volk achter zich te krijgen: theatraal, sterke houding. 

Na de Eerste Wereldoorlog en de Vrede van Versailles was er veel economische en politieke onvrede, en dat kwam door de onderhandelingen van de 'slechte' Italiaanse regering.

 

Italië kreeg bij de vrede van Versailles Zuid-Tirol  en Istrië als beloning voor de oorlog.

Italië werd beloofd: uitbreiding van het grondgebied met de stad Triëst, het schiereiland Istrië, delen van Tirol, grote stukken van de Dalmatische kustlijn, een protectoraat in Albanië en eventueel koloniën in Azië en Afrika.

Het land had zware offers gebracht nml. 700.000 doden en een schuld van 12 miljard lires. 

In Italië was er veel teleurstelling over de uitkomst van de conferentie. 

Video

Looming Face Of Facism | World War II In Colour

(2:56)

Mussolini (redenaarstalent) en Fascisme

0

Fascisme

Fascisme is een politieke stroming, 

en wordt ook wel extreem-rechts genoemd

De naam komt van het voorwerp dat je hier ziet: een fasces

Dit voorwerp, een bijl met takken, stond symbool voor

de macht van bestuurders in het Romeinse Rijk.

Kenmerken van fascisme (1)

• Fascisme is overal tegen: vooral dingen die vreemd zijn en andere culturen
  

• Fascisme is anti-democratisch: het volk hoeft niet mee te praten (slap geklets)

• Er is één partij, één leider. Hij bepaalt wat goed is.

Kenmerken van fascisme (2)

• Fascisme is nationalistisch: de eigen staat boven alles
  

• Fascisme gaat uit van ongelijkheid tussen mensen: de hoogontwikkelden moeten de laagontwikkelden leiden. (Het recht van de sterkste: Sociaal-Darwinisme)

• Verheerlijking van geweld 

Kenmerken fascisme (opsomming)

• Antidemocratisch: één partij, één leider
• Totalitair: individu is ondergeschikt aan de staat
• Verheerlijking van geweld: militarisme (zwarte uniformen) 
  
• Extreem nationalistisch: oude Romeinse verleden
  
• Gaat uit van ongelijkheid tussen de mensen 

Middelen: propaganda, censuur, indoctrinatie en terreur. Het denken van mensen moest volledig doordrenkt raken van de fascistische ideologie. 

(hoogontwikkelde mensen moeten de laagontwikkelden leiden)

Er komen 3 quizvragen aan... 

Welke hoort niet bij Mussolini?

1. Geweld is goed
2. Democratie is slecht
3. Joden zijn slecht
4. Nationalisme is belangrijk

Het woord fascisme is afgeleid van

1. de fasces, symbool van Romeins gezag
2. fascinatie, Mussolini was gefascineerd door uniformen
3. de knokploegen van Mussolini; de fasci di combattimento
4. Mussolini heeft het woord zelf bedacht.

Wat is fout? Het fascisme was populair, omdat

1. men teleurgesteld was in het verloop van WO I
2. men teleurgesteld was in de democratie
3. men teleurgesteld was in de Volkenbond.
4. men teleurgesteld was in de vredesafspraken van Versailles

Hoe komt Mussolini aan de macht?

1922:  Mars naar Rome, dreigde met geweld dat de regering moest aftreden: Mussolini wordt minister-president.

Daarna trok hij alle macht naar zich toe: dictatuur. 

Totalitaire staat

In een totalitaire staat beheerst de overheid het denken/doen van mensen door:

- Indoctrinatie (onderwijs en propaganda via media)

- Permanent toezicht (censuur, geheime politie)

Indoctrinatie = het systematisch opdringen van ideeën.

Hitler & nationaalsocialisme

• Nationaalsocialisme: ideologie van Hitler. Antidemocratisch, totalitaire, gewelddadige, extreem nationalistische en racistische politieke beweging

• Antisemitisme: jodenhaat

Hitler & nationaalsocialisme

• Rassenleer: leer van de nazi's dat er superieure en minderwaardige rassen zouden bestaan

• Übermenschen: Ariërs, Germanen. De beste mensen
• Untermenschen. Mensen onderaan de samenleving die een gevaar kunnen vormen (Oost-Europeanen, communisten, Joden, Homoseksuelen). 

Kenmerken van nationaal-socialisme

• Antidemocratisch, gewelddadig, nationalistisch, totalitair
• Het Duitse ras moet raszuiver worden gehouden.

• Rassenleer en antisemitisme

• Het Duitse volk heeft Lebensraum (=levensruimte) nodig.

• Heim ins Reich: alle Duitsers moeten in één groot rijk wonen

Afsluiting

Er komen 2 herhalingsvragen aan... 

Welk onderdeel van het nazisme is niet per definitie ook fascistisch?

1. Geweld is goed
2. Er is één sterke leider
3. Jodenhaat
4. Democratie is onzin

Hitler vond dat de Untermenschen meer rechten moesten hebben

1. waar
2. niet waar