7.3: De Sovjet-invloedssfeer in Europa VOLLEDIG

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Welk land kreeg de oostelijke bezettingszone van Duitsland na afloop van de tweede wereldoorlog?

1. Frankrijk
2. Verenigd Koninkrijk
3. Polen
4. Sovjet-unie

Wat werd er bedoeld met het 'rode gevaar' tijdens de koude oorlog?

1. Een gevaarlijke rode kleur in de lucht
2. Een gevaarlijke rode plantensoort
3. Een gevaarlijke rode zee
4. De dreiging van het communisme en de Sovjet-Unie

Wat was een belangrijke reden dat landen in Oost-Europa communistisch werden?

1. De invloed van de Sovjet-Unie.
2. Economische welvaart
3. Religieuze vrijheid
4. De invloed van de Verenigde Staten.

Het belangrijkste lid van de NAVO is?

1. De Verenigde Staten
2. De Sovjet-Unie

Wat is het belangrijkste idee van het communisme?

1. Hiërarchische klassenstructuur
2. Vrije markteconomie
3. Gelijke verdeling van rijkdom en middelen
4. Privébezit van productiemiddelen

7.3: De Sovjet-invloedssfeer in Europa

In Oost-Europa ontstonden satellietstaten van de Sovjet-Unie. Hier bleven communistische partijen dankzij indoctrinatie en geweld aan de macht. Na de dood van Stalin vindt er een periode van ontspanning en destalinisatie plaats. Opstanden in Hongarije en Praag worden hardhandig neergeslagen door Sovjet-troepen. De Berlijnse Muur zou uiteindelijk uitgroeien tot hét symbool van de Koude Oorlog.

Leerdoelen 7.3

7.3A: Je kunt verklaren waarom Oost-Europese landen satellietstaten worden van de Sovjet-Unie. 

7.3B: Je kunt uitleggen hoe de communistische partijen in Oost-Europa aan de macht kunnen blijven.  

7.3C: Je kunt uitleggen dat de dood van Stalin in 1953 een periode van verminderde spanning en destalinisatie tot gevolg had.  

7.3D: Je kunt uitleggen wat de oorzaken en gevolgen waren van de Hongaarse Opstand en de Praagse Lente. 

7.3E: Je kunt verklaren waarom de (bouw van de) Berlijnse muur het symbool wordt van de Koude Oorlog. 

Ontstaan satelliet staten

• Verwoesting in Sovjet-Unie enorm
• Stalin: dit nooit weer!
• Oost-Europa als militaire buffer, dus wens om invloed te behouden
• Bijdragen kosten wederopbouw
• Communistische partijen aan de macht in Oost-Europa, gehoorzaam aan de Sovjet-Unie

LD: 7.3A

Dictaturen

• Communisme blijft overeind dankzij indoctrinatie (propaganda + censuur) en gebruik van veel geweld / onderdrukking
• Geheime diensten volgen miljoenen burgers!
• VB: Stasi in DDR
• Strafkampen

LD: 7.3B

Verminderde spanning

• Stalin overlijd in 1953, opgevolgd door Chroesjtsjov
• Kritiek op persoonsverheerlijking, machtsmisbruik en politieke, economische en militaire blunders
• Maatregelen Stalin teruggedraaid met destalinisatie, zorgde voor verminderde spanning / dooi
• Gevangenen vrijgelaten Goelags

LD: 7.3C

Hongaarse Opstand

• Woorden Chroesjtsjov gaven hoop, burgers in Hongarije straat op voor meer veranderingen!
• Hongaarse president: 'vrij, democratisch Hongarije!' (1956)
• Dreiging met verlaten Warschaupact
• Sovjet-Unie grijpt in; protesten en opstand neergeslagen door leger

LD: 7.3D

Praagse Lente

• In 1968 nieuwe leider van Tsjechoslowakije
• Socialisme met menselijk gezicht
• Initiatief tot afschaffen censuur en beperkte democratie
• Nieuwe leider Brezjnev stuurt troepen Warschaupact en geeft signaal: dit wordt niet getolereerd!

LD: 7.3D

Berlijnse Muur

• Onvrede onder burgers DDR vanwege beperkte vrijheid
• Door groei welvaart in BRD vluchten veel Duitsers via Berlijn
• Open grens 'doorn in het oog' 
• DDR dreigt leeg te lopen, vooral hoogopgeleiden verlaten DDR
• Bouw 45km lange muur om West-Berlijn, vluchten onmogelijk

LD: 7.3E

Bedenk een reden waarom de communistische partijen in Oost-Europa alleen met indoctrinatie en geweld aan de macht konden blijven.

Bedenk een reden waarom het slecht is voor een land wanneer veel mensen dit land verlaten (zoals bij de DDR).

Leg uit waarom de Berlijnse Muur ook wel wordt gezien als hét symbool van de Koude Oorlog.

Bedenk waarom Chroesjtsjov pas drie jaar na het overlijden van Stalin zware kritiek gaf op zijn voorganger.

Wat is een eigenschap van een satellietstaat?

1. Geen buitenlandse invloed
2. Volledige politieke onafhankelijkheid
3. Eigen munt en economie
4. Afhankelijkheid van een dominante staat

Waarom wilde de Sovjet-Unie satellietstaten in Oost-Europa hebben?

1. Om hun economische invloedssfeer uit te breiden
2. Om de invloed van het kapitalisme te beperken
3. Om toegang te krijgen tot natuurlijke hulpbronnen
4. Om een bufferzone te creëren tegen eventuele vijanden.

Sleep het land naar de juiste invloedssfeer.

Verenigde Staten

Sovjet-Unie

Nederland

Oost-Duitsland

West-Duitsland

Polen

Frankrijk

Hongarije

Tsjechoslowakije

Italië

België

Joegoslavië

Wat wordt er bedoeld met destalinisatie?

1. Het versterken van Stalin's ideologie
2. Een viering van de prestaties van Stalin
3. Het proces van het verwijderen van Stalin's invloed
4. Een plan om Stalin's macht te vergroten

Wat was een belangrijke oorzaak voor het ontstaan van de Hongaarse opstand?

1. Economische crisis
2. Dood van Stalin en ontspanning
3. Bouw van de Berlijnse Muur
4. Buitenlandse inmenging

Wat was de belangrijkste reden voor de bouw van de Berlijnse Muur?

1. Het vergroten van de economische welvaart
2. Het versterken van de diplomatieke betrekkingen
3. Het voorkomen van massale emigratie naar het westen
4. Het verminderen van de sociale ongelijkheid