1.2 De Grote Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Wie is de belangrijkste veroorzaker van WO 1 volgens de tekenaar?

1. Engeland
2. Frankrijk
3. Duitsland
4. Rusland

1.2 De Grote Oorlog

De Grote Oorlog

Doelen

Aan het einde van de les kan ik:

• De belangen van Duitsland, Rusland, Oostenrijk, Engeland en Frankrijk vóór 1914 bespreken
• De vijf oorzaken van de Eerste Wereldoorlog benoemen
• Het verband tussen moderne wapens en loopgraven uitleggen
• De twee keerpunten in de Eerste Wereldoorlog bespreken
• De Dolkstootlegende uitleggen

Duitsland

• Géén "Duitsland" vóór 1871: verzameling onafhankelijke staten
• Samenwerking Duitse staten in Duitse Bond
  
  
• Kanselier Bismarck van Pruisen wil één Duitsland onder leiding van Pruisen
  
  
• Middel: oorlog (Bloed en ijzer)
  

Duitsland

• Franse keizer Napoleon III is bang voor Duitse omsingeling
• Paranoïde Napoleon III is makkelijk in oorlog te lokken --> Emser Depesch
  
  
• Frans-Duitse oorlog (1870): overwinning Pruisen
• 1871: keizerskroning Wilhelm I in Versailles
• Oorzaak 1 van WO 1

Oostenrijk

• Oók keizerrijk Oostenrijk wil groter en machtiger worden
• 1867: ontstaan Oostenrijk-Hongarije
• Problemen: 
• 1. Groeiend nationalisme onder de velen volkeren
• 2. OH neemt gebieden in die Rusland ook wil hebben
• Gevolg: groeiende spanningen tussen Rusland en OH
• Oorzaak 2 van WO 1

Wat is de belangrijkste oorzaak van WO 1 volgens de tekenaar?

1. Modern imperialisme
2. Wapenwedloop
3. Bondgenootschappen
4. Nationalisme

Welk land is de veroorzaker van WO1?

1. Duitsland
2. Frankrijk
3. Oostenrijk-Hongarije
4. Rusland

Wat is de belangrijkste oorzaak van WO 1 volgens de tekenaar?

1. Modern imperialisme
2. Wapenwedloop
3. Bondgenootschappen
4. Nationalisme

Spanningen

• Eind 19de eeuw: groeiende internationale spanningen
• Nieuwe Duitse keizer Wilhelm II wil een machtig Duitsland:
• a. Duitse vlootopbouw --> concurrent voor Engeland
• b. Modern imperialisme --> concurrentie in Afrika
• c. Wapenwedloop --> wie heeft de meeste wapens? 
• Oorzaak 3 van WO 1

Herhaling

Vanaf tweede helft 19de eeuw op weg naar de Eerste Wereldoorlog

1. Frankrijk wil wraak op Duitsland (ivm keizerskroning in Versailles)

2. Rusland en Oostenrijk-Hongarije willen allebei de Balkan

3. Internationale spanningen ivm Duitse vlootopbouw, modern imperialisme en de wapenwedloop.

Bondgenoten

• Om sterker te staan worden bondgenoodschappen gesloten:
• 1. Triple Alliantie (Centralen): Duitsland, Oostenrijk-Hongarijke, Italië (+ later Turkije)
• 2. Triple Entente: Rusland (tot 1918), Engeland, Frankrijk (+ later VS)
  
  
• Doel bondgenootschappen: oorlog voorkomen
• Gevolg: sneller een grotere "wereld"oorlog
• Oorzaak 4 van WO 1

Triple Entente 

Centralen

Engeland

Italië

Frankrijk

Duitsland

Rusland

Oostenrijk-Hongarije

Oorlog

• Oorzaak 5 van WO 1: wens tot oorlog
  
  
• 28 juni 1914: kroonprins Franz Ferdinand van OH wordt vermoord door Gavrilo Princip
• OH eist van Servië totale vrijheid in onderzoek naar daders --> Servië weigert
• OH  mobiliseert aan Servische grens --> Rusland mobiliseert

• 1 augustus: Duitsland verklaart oorlog aan Rusland en Frankrijk

Oorlog

• Duitse tactiek: Von Schlieffenplan
  
  
• Doel: tweefrontenoorlog voorkomen
  
  
• Augustus 1914: Duitsland valt België aan
• Gevolg: deelname Engeland
  
  
• Snelle Duitse opmars naar Parijs
• Slag bij de Marne: Duitse opmars wordt gestopt

Loopgraven

• Von Schlieffenplan mislukt
  
  
• Na korte terugtrekking graaft Duitse leger zich in
• Gevolg: loopgravenoorlog
• Nieuwe wapens maken "traditionele" oorlogsvoering onmogelijk:
• 1. Machinegeweer
• 2. Gifgassen
• 3. Vliegtuigen en tanks

Herhaling

Vanaf tweede helft 19de eeuw op weg naar de Eerste Wereldoorlog

1. Frankrijk wil wraak op Duitsland (ivm keizerskroning in Versailles)

2. Rusland en Oostenrijk-Hongarije willen allebei de Balkan

3. Internationale spanningen ivm Duitse vlootopbouw, modern imperialisme en de wapenwedloop.

4. Bondgenootschappen om sterker te staan - leiden juist tot oorlog

5. Wens tot oorlog

Herhaling

WO1:

- Duitse tactiek is Schlieffenplan om een tweefrontenoorlog te voorkomen

- Mislukt -> loopgravenoorlogen

- Loopgraven zijn zowel gevolg als oorzaak van nieuwe wapens

- Loopgravenoorlog duurt bijna vier jaar... 

- Twee keerpunten leiden tot einde oorlog

Keerpunten

• Slag bij de Somme : 1,1 miljoen slachtoffers
  
  
• 1917: Russische Revoluties: Rusland trekt zich terug (1918)
• 1917: onbeperkte duikbotenoorlog en Zimmermanntelegram --> VS verklaren oorlog
• 11-11-1918: wapenstilstand
• Einde leidt tot Dolkstootlegende:
• Leger is verraden door regering

Opdracht

Beantwoord bij iedere bron de drie vragen zo uitgebreid als nodig. 

Aan het einde van de les de antwoorden mailen aan de docent.