H14 Kracht en beweging KB

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

H14 Kracht en beweging

H14.1 Eenparige beweging

Leerdoel:

14.1.1 Je kunt een (s,t)-diagram en een (v,t)-diagram aflezen.

14.1.2 Je kunt berekeningen maken met de snelheid, de afstand en de tijd bij een eenparige beweging.

14.1.3 Je kunt snelheden omrekenen van m/s naar km/h, en van km/h naar m/s.

14.1.4 Je kunt een (s,t)-diagram en een (v,t)-diagram tekenen.

14.1.5 Je kunt in een (s,t)-diagram en een (v,t)-diagram een eenparige beweging herkennen.

Eenparige beweging

Een beweging waarvan de snelheid constant blijft

De eenparige beweging

Bij een eenparige beweging verandert de snelheid niet: die blijft de hele tijd constant. Als je de gemiddelde snelheid kent, weet je meteen hoe groot de snelheid op elk moment van de beweging was. Bij een eenparige beweging geldt dus: 

De eenparige beweging

In deze formule staat v voor de snelheid op elk (!) moment van de beweging en t voor de tijd die nodig was voor het afleggen van de afstand s. 

Het (s,t)-diagram van een eenparige beweging

s - t  diagram

s (m) is afstand in meters

t is tijd in seconden

Kun je vertellen wat er met de lijn gebeurt als het voorwerp sneller gaat? 

En wat gebeurt er als het voorwerp langzamer gaat?

Het (v,t)-diagram van een eenparige beweging.

v - t  diagram

v is de snelheid in meters/seconde

t is tijd in seconden

Kun je vertellen wat er gebeurt met de lijn als het voorwerp steeds sneller zou bewegen?

En als het voorwerp steeds langzamer zou bewegen?

14.1 maken

Opgave 1 t/m 10 en 14
Vanaf bladzijde 147

Klaar? Paragraaf 2 

H14 Kracht en beweging

H14.2 Versnellen en vertragen

Leerdoel:

14.2.1 Je kunt berekeningen maken met de gemiddelde snelheid, de afgelegde weg en de tijd.

14.2.2 Je kunt in een (s,t)-diagram en in een (v,t)-diagram versnelde en vertraagde bewegingen herkennen.

14.2.3 Je kunt beschrijven wat een eenparig versnelde beweging en een eenparig vertraagde beweging is.

14.2.4 Je kunt de afstand berekenen die tijdens een eenparig versnelde en een eenparig vertraagde beweging is afgelegd.

Bewegingen

We kennen 3 soorten bewegingen. Elke beweging heeft zijn eigen bijpassende grafieken.

De versnelde beweging

De vertraagde beweging

De eenparige beweging

Eenparig versneld

Bij een eenparig versnelde beweging neemt de snelheid per seconde gelijkmatig toe. Je kunt dan de afstand die de auto tijdens de versnelling aflegt uitrekenen met: s = v_gem x t

De gemiddelde snelheid tijdens de versnelling kun je berekenen met: v_gem = (v_b+ v_e) : 2

Versnelde beweging

Een beweging waarvan de snelheid steeds groter wordt

Afstand tijdens versnelling berekenen

Een auto passeert het bord 'einde bebouwde kom'. De automobilist drukt het gaspedaal in. In 4,5 seconden loopt de snelheid op van 50 naar 80 km/h. Je mag ervan uitgaan dat de beweging eenparig versneld is.  Bereken hoe groot de afgelegde weg van de auto is tijdens deze versnelling.

Uitwerking in 5 stappen:

1) v_gem= 65 km/h = 18,06 m/s       t = 4,5 s

2) s = ? 

3) s = v(gem) x t

4) s = 18,06 m/s x 4,5 s 

5) s = 81,25 m 

vertraagde beweging

Een beweging waarvan de snelheid steeds kleiner wordt.

Eenparig vertraagd

Bij een eenparig vertraagde beweging neemt de snelheid per seconde gelijkmatig af. 

Je kunt dan de afstand die de auto tijdens de vertraging aflegt uitrekenen met: s = v(gem) x t

De gemiddelde snelheid tijdens de versnelling kun je berekenen met: 

v(gem) = (Vbbeginsnelheid + eindsnelheid) : 2

Gemiddelde snelheid berekenen

Een auto passeert het bord 'einde bebouwde kom'. De automobilist drukt het rempedaal in. In 4,5 seconden loopt de snelheid terug van 80 naar 50 km/h. Je mag ervan uitgaan dat de beweging eenparig vertraagd is. 

Bereken hoe groot de gemiddelde snelheid van de auto is.

Uitwerking:

v(begin) = 80 km/h

v(eind) = 50 km/h

v(gem) = (v(begin) + v(eind)) : 2

                = (80 + 50) : 2 = 65 km/h        De tijd in deze opgave heeft dus geen effect op de                                                                                                gemiddelde snelheid

Afstand tijdens vertraging berekenen

Een auto passeert het bord 'einde bebouwde kom'. De automobilist drukt het rempedaal in. In 4,5 seconden loopt de snelheid terug van 80 naar 50 km/h. Je mag ervan uitgaan dat de beweging eenparig vertraagd is. Bereken hoe groot de afgelegde weg van de auto is tijdens deze vertraging.

Uitwerking in 5 stappen:

1) vgem= 65 km/h = 18,06 m/s t = 4,5 s

2) s = ?

3) s = v(gem) x t

4) s = 18,06 m/s x 4,5 s

5) s = 81,25 m 

Tabel en diagram maken

v,t-diagram maken

In een v,t-diagram zetten we de snelheid uit tegen de tijd. De tijd staat daarbij horizontaal en de snelheid verticaal. Let hierbij op de juiste eenheden. 

Bewegingen

De versnelde beweging:

Bij deze beweging wordt de snelheid steeds groter.

Elke seconde wordt er meer afstand afgelegd.

De eenparige beweging (constant):

Bij deze beweging blijft de snelheid constant (gelijk)

Elke seconde wordt er dezelfde afstand afgelegd.

De vertraagde beweging:

Bij deze beweging wordt de snelheid steeds kleiner.

Elke seconde wordt er minder afstand afgelegd

Versnelde beweging

Eenparige beweging

Vertraagde beweging

14.2 maken

Opgave 1 t/m 7, 9, 10, 12 en 13
Vanaf bladzijde 159

Klaar? Paragraaf 3

H14 Kracht en beweging

H14.3 Aandrijven en tegenwerken

Leerdoel:

14.3.1 Je kunt aandrijfkrachten en tegenwerkende krachten op een bewegend voorwerp onderscheiden.

14.3.2 Je kunt de nettokracht samenstellen van krachten die langs een lijn werken.

14.3.3 Je kunt de soort beweging van een voorwerp beredeneren aan de hand van de nettokracht die op dat voorwerp werkt.

14.3.4 Je kunt het begrip traagheid beschrijven..

Aandrijfkracht

De kracht waardoor een voertuig beweegt noem je de aandrijfkracht of stuwkracht.

Dit is een meewerkende kracht.

aandrijfkrachten - wrijvingskrachten =

Nettokracht

Hoe veranderd een kracht de snelheid?

aandrijfkrachten - wrijvingskrachten

Nettokracht

Nettokracht = 0 N? -> constante snelheid

Nettokracht

Nettokracht = 0

evenwicht

Geen verandering

Nettokracht = 0

Verandering van beweging

/

nettokracht naar rechts                                                    nettokracht NUL                               nettokracht naar links

Nettokracht

=> Nettokracht werkt in de bewegingsrichting

=> Nettokracht is 0 N

=> Nettokracht werkt tegen de bewegingsrichting in

Nu worden de drie soorten beweging gekoppeld aan het nieuwe begrip 'nettokracht'. Belangrijk inzicht moment.

Nettokracht

Nettokracht is de som van de krachten

Traagheid

Hoe meer massa een object heeft, des te groter de traagheid.

Traagheid geeft aan hoe makkelijk je iets kan versnellen of afremmen. Hoe meer traagheid, hoe meer het object zich verzet tegen snelheidsveranderingen.

Massa en traagheid

Remweg wordt langer wanneer de massa groter wordt. 

Traagheid van massa: Er is kracht nodig

 om de beweging van een voorwerp te 

veranderen. 

Voorbeeld traagheid: 

Video Mythbusters Traagheid

14.3 maken

Opgave 1 t/m 14

*Opgave 7 en 11 niet
Vanaf bladzijde 171

Klaar? Paragraaf 4

H14 Kracht en beweging

H14.4 Veiligheid in het verkeer

Leerdoel:

14.4.1 Je kunt de stopafstand van een rijdend voertuig berekenen.

14.4.2 Je kunt een aantal situaties benoemen die belangrijk zijn bij de keuze van een veilige snelheid.

14.4.3 Je kunt de werking van een aantal constructies in voertuigen beschrijven die de negatieve effecten van een botsing verminderen.

Stopafstand

• Stopafstand = reactieafstand + remweg.
• 2 seconden afstand tussen elkaar is een relatief veilige tijd en daardoor afstand (volgafstand).

stopafstand

de afstand van de 2 samen noem je stop-afstand

wat kan reactietijd beinvloeden?

- vermoeidheid

- medicijngebruik

- ouder worden

- afgeleid worden

- alcoholgebruik

Veilige snelheid 

Bij het kiezen van een veilige snelheid moet je rekening houden met:

1. Het soort weg (binnen of buiten de bebouwde kom)
2. Het overige verkeer (voldoende afstand / rekening houden met overige verkeersdeelnemers)
3. Het weer (bij glad wegdek neemt stopafstand toe)
4. Bijzondere omstandigheden

Veiligheidsmaatregelen 

• Kooiconstructie
• kreukelzone
• Veiligheidsgordels
• Airbags

Door de remweg te vergroten, worden de krachten verdeeld.

De kracht op je lichaam wordt dan kleiner.

Veiligheidsmaatregelen - hoofd

• Veiligheidshelm

        Is opgebouwd uit een harde buitenkant

        (kooiconstructie) en absorberend 

        schuim (vergroten remweg)

• Hoofdsteun

        Voorkomt dat je hoofd naar achteren schiet als je van                        achteren wordt aangereden (traagheid)

14.4 maken

Opgave 1 t/m 12
Vanaf bladzijde 183

Klaar? Neem alles nog eens door