9.4 Ziek

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

9.4 Ziek

Je leert waardoor je ziek wordt en hoe je ziekteverwekkers bestrijdt. Je leert ook waardoor je ingeënt wordt en wat er bij een transplantatie gebeurt.

Hoe word je ziek?

• Micro-organismen: bacteriën, virussen en schimmels

• Ziekteverwekkers: MO waar je ziek van kunt worden

1. Bacteriën en virussen kunnen giftige stoffen afgeven
2. Virussen dringen je cellen binnen en zich daar vermeerderen, waardoor uiteindelijk de cel stuk gaat

Hoe word je ziek?

Besmetting/infectie: wanneer ziekteverwekkers via je mond, neus, geslachtsorganen of wondjes je lichaam in zijn gekomen (via persoon/voorwerp/voedsel).

Infectieziekte: ziekte die door een infectie met bacteriën, virussen of schimmels ontstaan.

• Verkoudheid: virus in slijmvliescellen van je mond, neus en keel - besmetting via druppeltjes vocht in de lucht/handcontact
• Griep: spierpijn, koorts, hoofdpijn, verkouden - zelfde manier van verspreiding

Hoe genees je?

Afweer: het uitschakelen van ziekteverwekkers -> witte bloedcellen

• Vreetcellen: sluiten bacteriën in en verteren ze -> pus/etter = dode witte bloedcellen, verteerde bacteriën en resten van kapotte huidcellen.

Hoe genees je?

Afweer: het uitschakelen van ziekteverwekkers -> witte bloedcellen

• Antistofcellen: WBC die antistoffen maken

1. Ziekteverwekker komt in lichaam
2. Antistofcellen maken juiste antistof
3. Antistofcellen delen snel  = + antistoffen
4. Antistoffen koppelen en schakelen ziekteverwekkers uit
5. Vreetcellen sluiten ze in en verteren ze

Lichaamseigen/vreemd

Antigenen: herkenningseiwitten aan buitenkant van een cel -> WBC

• Lichaamseigen - eigen lichaamscellen
• Lichaamsvreemd - ziekteverwekkers

Op iedere antigen past slechts één specifieke antistof

Waarvoor krijg je koorts?

Koorts doordat WBC stofjes maken waardoor de hypothalamus lichaamstemperatuur verhoogt

• Bloed stroomt sneller en voer je de afvalstoffen van ziekteverwekkers sneller af
• WBC maken sneller antistoffen
• > 42 graden Celsius is gevaarlijk, waarom?

Inenten: immuun worden voor een bepaalde ziekteverwekker

Wanneer schakel je de afweer uit?

Het huiswerk

Maak opdr 3 t/m 25 + nakijken + laten zien.