4V Thema 4 BS 6 deel 1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Evolutie in populaties

4 vwo

Thema 4

Basisstof 6

Vandaag

Leerdoelen

• Je kunt met behulp van de regels van Hardy-Weinberg de allelfrequenties in populaties berekenen

Programma

1. Bespreken huiswerk
2. Uitleg evolutie in populaties
3. Samen oefenen
4. Zelf werken

Populatiegenetica

• Populatie = Alle individuen van een soort die in een bepaald gebied leven en onderling voortplanten
  
• Genenpool is de verzameling van alle  genen die voorkomen in een populatie 
• Allelfrequentie is de frequentie waarmee een allel voorkomt in een populatie

Stel dat....

- Populaties volledig gescheiden zijn 

- Ze groot genoeg zijn 

- Er geen evolutie optreedt (geen selectiedruk)
(allelen hebben dus geen specifiek voordeel) 

Dan blijkt dat de allelfrequenties
in populaties constant blijven .

Deze wetmatigheid nomen we de regel van Hardy-Weinberg.

Wet van Hardy-Weinberg 

Allelfrequentie = getal tussen 0 en 1 dat aangeeft hoe vaak een allel in een populatie voorkomt

• p = frequentie dominante allel    
  
• q = frequentie recessieve allel

Voorbeeld: 60% van de allelen is het 

dominante allel (B) voor een zwarte vacht.

Wat is q (hoeveel komt het recessieve 

allel voor)?

Wet van Hardy-Weinberg (equilibrium)

A heeft frequentie p en a heeft frequentie q. 
A en a zijn de mogelijkheden. Dus p + q = 1.

In een populatie in evenwicht zijn ook de genotypen stabiel:

p² + 2pq + q² = 1

	A (p)	a (q)
A (p)	AA (p 2 )	Aa (pq)
a (q)	Aa (pq)	aa ( q 2 )

Wet van Hardy-Weinberg 

Allelfrequentie = getal tussen 0 en 1 dat aangeeft hoe vaak bijv. het dominante allel B (zwart) voorkomt   

• p = 0,6 (frequentie B)
• Hoeveel (%) witte katten zijn er dan?
  

Oefenopdracht 1

In een populatie worden 50 katten geteld, 2 hebben witte haren, 48 hebben zwarte haren. Het allel voor witte haren is recessief. De populatie is in (Hardy-Weinberg) evenwicht.
(1) Bereken de allelfrequentie van A en voor a
(2) Welk deel van de zwartharige katten is heterozygoot?

Oefenopdracht 1

In een populatie worden 50 katten geteld, 2 hebben witte haren, 48 hebben zwarte haren. Het allel (a) voor witte haren is recessief. 
(1) Frequentie aa = q2 = 2/50 =      q= 0,2

      p + q = 1     p = 0,8
(2) Welk deel van de zwartharige katten is heterozygoot?

      Frequentie Aa = 2pq = 0,32

Oefenopdracht 2

36% van de mensen is homozygoot recessief (aa) voor vaste oorlellen. 

1.  Wat is de frequentie van het recessieve allel?

2. Hoeveel procent van de mensen heterozygoot?

Opdracht 2

1.  q2  = 0,36     q = 0,6 (frequentie van allel a)

2.  Heterozygoten hebben genotype Aa = 2pq = 2 x 0,4 x 0,6 = 0,48

      Dus 48% van de mensen is heterozygoot.

Zelf aan de slag

Lezen

BS 6 (blz. 49 t/m 52)

Maken

Blad oefenopgaven Hardy-Weinberg (Huiswerk)