Communicatie met de zorgvrager - les 4 module 1 hfst 2

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 1

Sova 2022-2023  

Communicatie met de zorgvrager

Communicatie

Een mail schrijven is een vorm van:

1. Verbale communicatie
2. Non-verbale communicatie

Jij vertelt aan een vriend wat je dit weekend gaat doen. Van welke vorm van communicatie is dan sprake?
Verbale of non-verbale communicatie?

1. Verbaal
2. Non-verbaal

Wat is je referentiekader?

1. Aanbeveling van je vorige werkgeven
2. De bril waardoor jij de wereld ziet

Waardoor wordt jouw referentiekader gevormd?

1. opvoeding, vrienden, je stemming, je geloof
2. opvoeding, je opleidingsniveau, je geloof, je stemming

Hoe laat is het?

Is een voorbeeld van een:

1. gerichte vraag
2. reflecterende vraag
3. motiverende vraag
4. retorische vraag

Hebben we er zin in vandaag?

Is een voorbeeld van een:

1. gerichte vraag
2. reflecterende vraag
3. motiverende vraag
4. retorische vraag

Neem ANNA mee staat voor:

Smeer NIVEA staat voor:

'Wat vindt u van deze afdeling?' is een voorbeeld van een:

1. Gesloten vraag
2. Open vraag
3. Suggestieve vraag
4. Reflectieve vraag

Communicatiestijlen

Lees in het boek de kenmerken van de vier stijlen en de voorbeelden. 

Blz. 38-45

blz 39 t/m 43:

Welke stijl past bij jou en waarom?

Machtsverschillen in de zorg.

Ongelijkwaardige relatie in de zorg

Ongelijkheid in de zorg tussen zorgvrager en verzorgende heeft de volgende aspecten

1. Functionele relatie 

2. Rollen zijn onomkeerbaarheid 

3. Vrijheid vs. gebondenheid 

4. Deskundigheid vs ondeskundigheid

5. Geslotenheid vs openheid 

6. Onafhankelijkheid vs. afhankelijkheid 

7. Macht vs. onmacht. 

Jij en de zorgvrager: een ongelijkwaardige relatie

Functionele relatie

Je contact met de zorgvrager is functioneel, omdat je het contact aangaat vanuit je functie. Het is een relatie die is aangegaan met een bepaald doel. De zorgvrager gaat deze relatie met jou aan om hulp te krijgen of om beter te worden. Deze relatie is geen vrijwillige keuze van de zorgvrager. 

                    

Onomkeerbaarheid 

Je contact met de zorgvrager is functioneel, omdat je het contact aangaat vanuit je functie. 

                    Functionele relatie

Bijvoorbeeld: Jij verzorgt Mevrouw Janssen, maar Mevrouw Janssen zal jou nooit verzorgen! 

Vrijheid tegenover gebondenheid

Een zorgvrager is afhankelijk van de hulp die de zorgorganisatie biedt, jij bent dat niet.

Bijvoorbeeld: Jij trekt na je werk de deur achter je dicht, de zorgvrager blijft daar achter. 

Deskundigheid tegenover ondeskundigheid. 

Als verzorgende oefen je een beroep uit, als zorgvrager niet. 

De zorgvrager: 

- Verwacht steun, begrip of een oplossing van de verzorgende 

- Kan zich overgelaten voelen aan de deskundigen en is dus wantrouwend. 

- Kan al zijn/haar vertrouwen gevestigd hebben op de zorg. 

Geslotenheid tegenover openheid

Zorgvragers uiten hun ervaringen en gevoelens terwijl de verzorgende dat niet of heel weinig doet. 

Bedenk je altijd goed dat: 

- Openheid van de zorgvrager goed is! 

- Vertrouwelijk omgaan met de informatie van of over de zorgvrager. 

- Houdt jezelf op de achtergrond (openheid van een verzorgende is niet gewenst) 

- De zorgvrager zijn/haar behoeften staan altijd centraal

Onafhankelijkheid vs. afhankelijkheid 

De zorgvrager is afhankelijk van jou, jij bent niet afhankelijk van de zorgvrager. 

Het is lastig om afhankelijk van iemand te zijn. 

Het wordt soms ervaren als onmacht. 

Wanneer zorgvragers geïrriteerd of prikkelbaar zijn,

nors reageren of gauw boos worden dan kan dit komen 

door het gevoel van onafhankelijkheid. 

Macht vs. onmacht 

In de relatie met zorgvragers heb jij als verzorgende de meeste macht. Deze macht heb je door: 

- Het gezag van de organisatie, waarvan jij deel uitmaakt 

- Jouw speciale deskundigheid waarvan de zorgvrager afhankelijk is. 

- De mogelijkheid om beloning en straf toe te passen. 

Macht kun je ook misbruiken: 

- Onbegrijpelijke vaktermen gebruiken om indruk te maken 

- Zorgvragers mijden die je niet mag. 

- De afhankelijkheid van de zorgvrager vergroten door over te nemen wat iemand eigenlijk zelf nog kan

- Onnodig zorgvragers laten wachten. 

Bedenk een situatie waarin er sprake is van machtsmisbruik

Lees: de aandachtspunten voor communicatie bij het 

opbouwen van een gelijkwaardige relatie blz 47-48

Ga aan de slag .....

Verwerkingsopdrachten: 

Communicatie in de zorg

Communicatie met de zorgvrager

Verwerkingsopdrachten 1 t/m 4

Neem indien nog niet gedaan de theorie door van hoofdstuk 2 

blz. 49 tm 59

Moeilijke woorden noteer je en zoek je op

Afstand en nabijheid
Hoe houd je de balans tussen professionele afstand bewaren en de zorgvrager nabijheid laten ervaren ?
Op welke punten kun je als professional letten ?

Wat is gedrag?

Stadia van gedragsverandering

Motivatie .... de soorten motivatie

Basisprincipes motiverende gespreksvoering

Onderhandelen op een open en respectvolle manier kan in veel gevallen bijzondere resultaten geven.

Jij en de zorgvrager zijn probleemoplossers, geen tegenstanders.

Het doel is een doelgericht, verstandig resultaat.

Blijf de zorgvrager zien als mens, los van het probleem.

Blijf vriendelijk voor de zorgvrager tijdens het onderhandelen, maar pak het probleem stevig aan.

Probeer het belang van de zorgvrager te achterhalen. Wat zit er achter zijn vraag? Waarom wil hij iets per se? Kun je dat wat hij wil ook nog op andere manieren bereiken?

Stel geen grenzen, onderzoek eerst alle mogelijkheden en denk niet meteen in termen als 'dat kan niet'.

Bedenk samen met de zorgvrager meerdere oplossingen en kies pas later een oplossing uit.

Probeer samen met de zorgvrager objectieve criteria te formuleren over het probleem.

Geef zelf argumenten, maar luister ook goed naar de argumenten van de zorgvrager. Geef toe als de argumenten van de zorgvrager inhoudelijk beter zijn dan die van jou.

Uitgangspunten open onderhandelen

• Jij en de zorgvrager zijn probleemoplossers, geen tegenstanders.
• Het doel is een doelgericht, verstandig resultaat.
  
• Blijf de zorgvrager zien als mens, los van het probleem.
  

• Blijf vriendelijk voor de zorgvrager tijdens het onderhandelen, maar pak het probleem stevig aan.
  
• Probeer het belang van de zorgvrager te achterhalen. Wat zit er achter zijn vraag? Waarom wil hij iets per se? Kun je dat wat hij wil ook nog op andere manieren bereiken?

• Stel geen grenzen, onderzoek eerst alle mogelijkheden en denk niet meteen in termen als 'dat kan niet'.
  
• Bedenk samen met de zorgvrager meerdere oplossingen en kies pas later een oplossing uit.
  

• Probeer samen met de zorgvrager objectieve criteria te formuleren over het probleem.
  
• Geef zelf argumenten, maar luister ook goed naar de argumenten van de zorgvrager. Geef toe als de argumenten van de zorgvrager inhoudelijk beter zijn dan die van jou.

stadia van gedragsverandering

Zoek uit wat motiverende gespreksvoering is, welke basisprincipes hierbij horen.

begrijp je de theorie ?

Maak de digitale opdracht– “begrijp je de theorie“ module 1 communicatie in de zorg