2.1 en 2.2 Tachtig jaar oorlog en onrust in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 2

De Opstand

Ontdekkers & Hervormers

H1: Ontdekkers

H2: Hervormers

Lesdoelen:

- Je kunt uitleggen hoe tussen circa 1550 en 1650 een Nederlandse staat ontstond.

Onrust in de kerk

Steeds meer kritiek op de kerk: 

* Leefwijze van geestelijken paste niet bij hun status. (te rijk, te luxe)

Geleerden lazen boeken --> Conclusie:

* veel ideeën & gebruiken van de kerk hoorden niet bij oorspronkelijke teksten.

Splitsing in de kerk:
Protestanten <-> Katholieken

Onrust in de politiek

NL: onrust door geloof + ontevredenheid over bestuur.

1555: Spaanse Filips II (volgt zijn vader Karel V op) vorst van NL en heeft veel macht.

NL edelen: Spaanse koning en raadgevers hebben téveel macht. Bang hun eigen invloed te verliezen.

Uiteindelijk: De Opstand (1568-1648)

2.2 Onrust in de kerk

Doelen

1. Je kunt uitleggen hoe de kritiek op de rooms-katholieke kerkt leidde tot de reformatie. 
2. Je kunt uitleggen hoe die kritiek leidde tot een splitsing in de kerk. 

Erasmus

• Humanisten stellen mens centraal: Carpe Diem
  
• Humanisten: bewonderden de cultuur van de klassieke oudheid. Ook hielden zij zich bezig met de studie van de bijbel. 
• Uit bijbelonderzoek blijkt dat de kerk zich niet aan de leefregels van Christus hield
• Beroemdste humanist: Desiderius Erasmus
• Eind 15e eeuw: groeiende kritiek op kerk

Misstanden

• Tijdens de middeleeuwen werd de kerk steeds machtiger en rijker

• Misstanden in de kerk:
• 1. De paus en bisschoppen leefden in grote rijkdom en bezaten veel macht. 
• 2. Geestelijken hielden zich niet aan de regels, hadden bijvoorbeeld een vrouw.
• 3. Aflatenhandel. 

Reformatie

• 1517: Maarten Luther publiceert 95 kritiekpunten op de kerk: start Reformatie
• Kern: het ware geloof staat in de bijbel, de (luxe) kerk is overbodig
• 1521: keizer Karel V eist dat hij zijn kritiek intrekt --> excommunicatie na weigering
• Gevolg: godsdienstoorlogen in Duitsland
• 1555: godsdienstvrede van Augsburg
• Cuius regio, eius religio: de vorst bepaalt het geloof

Calvijn

• De protestant Johannes Calvijn is veel strenger dan Luther:
• 1. Priesters moeten land regeren, niet vorsten
• 2. Predestinatie: god heeft al vantevoren bepaald of je in paradijs of hel terecht komt
• In de Nederlanden is men voornamelijk Calvinistisch 
• De landsheer (Fillips II) is echter katholiek... 

Maken

2.2 Onrust in de Kerk (WB blz. 52)

19, 20, 21, 22, 23, 25, 26, 30