Hfd3-les3

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Jayden + Bart

Milena + Sara

Noud + Sonny

Lucy + Daisy

Yasmin + Kris

Renzo + Bas

Anne-Floor + Eva

Jacob + Joris

Tessa + Sanne

Mauro + Jitse

Kyara + Tessa

Thomas + Tije

Bente + Tess

Bord

H3P

Huiswerk deze les

Doornemen paragraaf 3.2

Maken de opdrachten van deze paragraaf

Je hoefde de tekenopdrachten niet te maken!

Had je vragen over het huiswerk: dan heb je gemail met mevrouw Deen

Leerdoelen vorige lessen:

• ik weet wat een concrete markt is
• ik weet wat een abstracte markt is
• ik weet wat betalingsbereidheid inhoudt
• ik kan een vraaglijn tekenen
• ik kan een vraagfunctie opstellen 
• ik kan met een vraagfunctie rekenen
• ik weet wanneer een vraaglijn verschuift
• ik ken de vraagfactoren

• ik kan een aanbodlijn tekenen
• ik kan een aanbodfunctie opstellen
• ik kan met een aanbodfunctie rekenen
• ik ken de aanbodfactoren
• ik weet wanneer de aanbodlijn verschuift
• ik weet wat marktevenwicht betekent
• ik kan de prijs berekenen in marktevenwicht
• ik kan de hoeveelheid berekenen in marktevenwicht
• ik weet wanneer de markt niet in evenwicht is
• ik weet wanneer er sprake is van een vraagoverschot
• ik weet wanneer er sprake is van een aanbodoverschot
• ik weet wat er gebeurt met de vraag als de prijs verandert
• ik weet hoe de prijselasticiteit werkt

Deze les

Uitleg nieuwe stof

Nakijken gemaakte werk 

Aan de slag met het huiswerk

De aard van het product

• Homogene goederen: is een product waarvan elke eenheid/stuk in de ogen van de afnemer precies hetzelfde is
  
• Heterogene goederen: goederen of diensten waar je als klant verschillen in kan zien
  

Heterogene goederen

Homogene goederen

Graan

Suiker

Elektriciteit

Frisdrank

Melk

Auto

Geld

0

Marktvormen

1. Volkomen concurrentie
2. Monopolie
3. Oligopolie
4. Monopolistische concurrentie

Volkomen concurrentie

• In een volkomen concurrentie zijn veel vragers en aanbieders. 
  
• Het is een homogeen product. 
  
• De prijs is al bepaald door de hoeveelheid aanbieders en hoeveelheid vragers. 
  
• In mijn eentje naar een andere aanbieder stappen, verandert de prijs niet. 
  

Monopolie

• Bij een monopolie zijn er veel vragers 
• en is er maar één aanbieder. 
• Logischerwijs een homogeen goed.  
• De prijs is meestal hoog, want er is geen concurrentie. 
  

Oligopolie

• Een oligopolie heeft veel vragers en weinig/beperkt aantal aanbieders. 
• Veel producten die je kent zijn producten van een oligopolist. De bedrijven houden elkaar in de gaten: als de ene grote concurrent de prijs verlaagt, kan jij als bedrijf niet 200 euro duurder zijn!
• Producten kunnen homogeen of heterogeen zijn.
• Soms is er ook sprake van kartels tussen bedrijven.

Kartel

Doel: beperken van onderlinge concurrentie bij oligopolie door vorming van een kartel. 

Vaak worden er prijspafspraken gemaakt, dat is bij wet verboden. 

Monopolistische concurrentie

• Lijkt op een volkomen concurrentie. 
• Hier is het een heterogeen goed. Marketing en reclame zijn belangrijk om een aandeel in het markt te krijgen. 

Kartel

Doel: beperken van onderlinge concurrentie bij oligopolie door vorming van een kartel. 

Vaak worden er prijspafspraken gemaakt, dat is bij wet verboden. 

Monopolistische concurrentie

Lijkt op een volkomen concurrentie. Maar hier is het een heterogeen goed. Marketing en reclame zijn belangrijk om een aandeel in het markt te krijgen. 

Volkomen concurrentie

-Veel aanbieders

-Veel vragers

-Homogeen product

Voorbeelden:

paprikamarkt

valutamarkt

Monopolie

-Eén aanbieder

-Veel vragers

-Homogeen product

-Mogelijkheid tot kartels

Voorbeeld:

De NS

Oligopolie

-Enkele aanbieders

-Veel vragers

-Homogeen of heterogeen product

Voorbeeld:

Supermarkten, benzine, vliegtuigmaatschappij

Monopolistische concurrentie

-Veel aanbieders

-Veel vragers

-Heterogeen product

Voorbeeld: 

Televisies (Philips), Frisdrank (Coca Cola), abbonementen 

Leerdoelen deze les:

• ik weet wat homogene goederen zijn
• ik weet wat heterogene goederen zijn
• ik kan uitleggen wat een perfect werkende markt is
• ik weet de belangrijkste verschillen tussen de verschillende marktvormen
• ik weet wanneer er sprake is van volkomen concurrentie
• ik weet wanneer er sprake is van een monopolie

• ik weet wanneer er sprake is van monopolistische concurrentie
• ik weet wanneer er sprake is van oligopolie
• ik weet wat een kartel is
• ik weet bij welke marktvorm er sprake kan zijn van kartelvorming
• ik weet hoe bedrijven concurreren op een oligopolistische markt

Huiswerk volgende les

Doornemen paragraaf 3.3

Maken de opdrachten van deze paragraaf

Je hoeft de tekenopdrachten niet te maken!

Heb je vragen over het huiswerk: kijk deze les nog eens terug (met extra uitleg en filmpje), nog meer vragen: mail mevrouw Deen

Veel vragers, veel aanbieders, homogeen product.

1. Monopolie
2. Volkomen concurrentie
3. Homogeen oligopolie
4. Monopolistische concurrentie

Hoe meer aanbieders er op een markt zijn...

1. ...hoe groter de concurrentie is (en een hogere prijs voor een product).
2. ...hoe kleiner de concurrentie (en een hogere prijs voor een product).
3. ...hoe groter de concurrentie (en een lagere prijs voor een product).
4. ...hoe kleiner de concurrentie (en een lagere prijs voor een product)

MONOPOLIE

VOLKOMEN CONCURRENTIE

MONOPOLISTISCHE CONCURRENTIE

OLIGOPOLIE

2

Aanbieders: één

Heterogeen / homogeen: beide

1

Aanbieders: veel

Heterogeen / homogeen: heterogeen

3

Aanbieders: enkele

Heterogeen / homogeen: beide

4

Aanbieders: veel

Heterogeen / homogeen: homogeen

Welk product is homogeen

1. Kaas
2. Bier
3. Wijn
4. Graan

monopolistische concurrentie betekent...

1. veel vragers, veel aanbieders, heterogeen product
2. veel vragers, veel aanbieders, homogeen product
3. veel vragers, weinig aanbieders, homogeen product
4. veel vragers, weinig aanbieders, heterogeen product

In welk marktvorm functioneert Transavia

1. Monopolie
2. Monopolistische concurrentie
3. Homogeen oligopolie
4. Heterogeen oligopolie

De kans op een kartel is bij een oligopolistische marktvorm veel groter dan bij volkomen concurrentie.

1. Juist.
2. Onjuist.

Welke van de volgende dingen kunnen een oligopolist zijn?

1. Benzine
2. Mobiele telefoons
3. Cola
4. Vliegtuigmaatschappij

Een kartel is niet strafbaar.

1. Waar
2. Niet waar

Hoe heet een product waarbij het voor de consument niet uit maakt wie het levert of van welk merk het product is?

1. Homogeen goed
2. Heterogeen goed

Het is..

1. mogelijk om de prijzen van ijswinkels te vergelijken met die van andere ijswinkels. Ijs is namelijk homogeen.
2. niet mogelijk om de prijzen van ijswinkels te vergelijken met die van andere ijswinkels
3. mogelijk om prijzen van ijswinkels te vergelijken met andere ijswinkels, maar het is wel lastig: de producten zijn niet hetzelfde!
4. best jammer dat Elwir mij niet mee uit durft te vragen.

Welk product is heterogeen

1. Een Mars
2. Een volkorenbrood
3. Een flesje spa water
4. Aardappelen

Wat is een kenmerk van een monopolie

1. Veel aanbieders
2. Heterogeen product
3. Weinig aanbieders
4. Onderscheidend

Huiswerk nakijken