Enkelvoudige en samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom

Enkelvoudige of samengestelde zin?

'Ik ben moe en ik heb geen zin om te gaan trainen.'

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Verander tijd: 'Ik was moe en had geen zin om te gaan trainen'.

'Ben' en 'heb' veranderen, dus 2 persoonsvormen, dus samengestelde zin. 

Merk op dat in allebei de zinnen het onderwerp naast de persoonsvorm staat. Het zijn dus allebei hoofdzinnen. 

Samengestelde zinnen  &  voegwoorden

Herhaling Samengestelde zinnen 

- enkelvoudige en samengestelde zinnen van elkaar kunnen onderscheiden

- een hoofdzin en een bijzin kunnen herkennen

- twee enkelvoudige zinnen kunnen herschrijven tot een samengestelde zin

welke zin is een samengestelde zin?

1. De brandweermannen moeten de woningen inspecteren.
2. De kok moet de uitjes fruiten voordat de andere groenten erbij kunnen.
3. Ik zal de was aan de waslijn hangen.
4. Door de brand van afgelopen nacht heeft de doe-het-zelfzaak op de begane grond behoorlijke rookschade opgelopen.

Welke zin is een samengestelde zin?

1. Gisteren ontdekte ik dat mijn broer rookt.
2. In favoriete vakantiegebieden zijn de medewerkers van de vulploeg in de zomermaanden elke avond tot middenin de nacht aan het werk.
3. Sinds zijn vakantie in Laos lijkt Casper gek op Aziatische maaltijden te zijn.
4. Tegenwoordig stuurt de politie de bewoners bij calamiteiten een sms-bericht.

Hoe herken je een hoofdzin?

• een hoofdzin kan op zichzelf bestaan
• de persoonsvorm en het onderwerp staan bij elkaar en vooraan in de zin
• Voorbeeld: Alle boeken van Harry Potter zijn beroemd
  

Hoe herken je een bijzin?

• deze kan niet op zichzelf bestaan
• het onderwerp en de persoonsvorm staan niet bij elkaar en (bijna) achteraan in de zin 
• Voorbeeld: Weet je al of we vanavond uit eten gaan?
• 
  

Welke combinatie zinnen zie je hier?

Ik wil dit weekend wel afspreken, maar ik mag meedoen met het NK en dat doe ik liever.

1. hoofdzin (HZ) + bijzin (BZ)
2. bijzin(BZ) + hoofdzin (HZ) + bijzin (BZ)
3. hoofdzin (HZ) + hoofdzin (HZ)
4. hoofdzin (HZ) + hoofdzin (HZ) + hoofdzin (HZ)

Als we de combinatie hoofdzin (HZ) en bijzin (BZ) hebben, dan zit er een nevenschikkend voegwoord in.

1. Waar
2. Niet waar

Hoofdzin of bijzin?

'Ik ga morgen naar de kapper.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat naast de persoonsvorm (ga).

1a [Ik ben in Griekenland geweest], 1b omdat [mijn moeder daar is opgegroeid.]

1. a en b zijn beide HZ
2. a is HZ, b is BZ
3. a is BZ, b is HZ
4. a en b zijn beide BZ

Voegwoorden - samengestelde zin

Je kunt een samengestelde zin herkennen.

Je weet wat de hoofd- en bijzin is.

Je kunt voegwoorden benoemen.

Onderschikkend voegwoord

• verbindt een hoofdzin en bijzin met elkaar
• hoofdzin - bijzin
• bijzin - hoofdzin

Nevenschikkend voegwoord

• verbindt twee hoofdzinnen met elkaar
• en, want, maar, of

In dat café kom ik graag, omdat ik daar altijd mooie herinneringen bovenkomen.

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

De boer bewerkt het land, zodat daar weer bloemkool kan groeien

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Volgend jaar ga ik kamperen, of ik ga met de caravan weg

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Vandaag ga ik niet naar school, want ik voel me niet goed

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Ik ga met de fiets, want het is mooi weer.

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Evaluatie

Aan de slag!

VIA CANVAS