De geschiedenis van het leven op aarde

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2,3

Geschiedenis van 

het leven op aarde

Doel van de les

• Je kunt aangeven hoe de aarde is ontstaan
• Je snapt hoe de geologische tijdschaal werkt en wat het inhoudt
• Je kunt vertellen wat de eerste vormen van leven waren
• Je weet in grote lijnen de geschiedenis van het leven
• Je kunt aangeven wat verwantschap is (stambomen begrijpen)
• Je kunt aangeven hoe de mens is ontstaan 

De geologische tijdschaal

De wat?

Geologisch = Aarde.

dus...

Geologische tijdschaal = Wat is er allemaal op aarde gebeurt vanaf moment 1 tot nu.

Wat is een tijdperk

Als je kijkt naar het stukje tijdschaal, zie je dat het is ingedeeld in twee tijdperken: Mesozoïcum en Cenozoïcum.

Een tijdperk kan worden opgedeeld

in periodes, zoals Jura en Krijt.

apen ( half)

Waarom kon er eerst geen leven zijn op aarde?

1. het was er veel te koud
2. er was geen land
3. het was er veel te heet

Wanneer kon leven ontstaan?

1. toen er land ontstond
2. toen de aarde was afgekoeld en zeeën waren ontstaan
3. toen het warmer werd

Uit hoeveel cellen bestond het eerste leven?

1. meerdere cellen
2. één cel
3. 4 cellen

Hoe noemen we die ene eerste cel?

1. oerschimmel
2. oerbacterie

Welke dier is niet in de begintijd van de aarde ontstaan?

1. koraal
2. dinosaurus
3. zee-egel
4. degenkrabben

Hoe weten we dat deze dieren in de begintijd al hebben bestaan?

1. doordat het in boeken stond
2. door fossielen
3. doordat mensen dit hebben verteld

Hoe kon leven op het land ontstaan?

1. doordat er regen ging vallen
2. doordat er een ozonlaag ontstond die de zonnestraling tegen hield
3. doordat de dieren op het land gingen

Welke organismen zorgen voor de eerste zuurstof op het land?

1. mossen en bomen
2. mossen en dieren
3. mossen en varens

Welke dieren met een geschubde huid ontwikkelden zich op aarde?

1. reptielen
2. vogels
3. vissen

Hoe het begon...

Hoe komen de wetenschappers erbij dat alle materie in het heelal bij elkaar heeft gezeten?

1. omdat ze dat verzonnen hebben
2. omdat alle materie nu naar elkaar toe gaat
3. omdat alle materie nu van elkaar weg gaat

De tijdschaal in 24 uur

Omdat miljoen jaar moeilijk voor te stellen is, laat staan een miljard, heb ik alles in verhouding naar 24 uur omgezet.

Dan krijg je een idee hoe oud alles is.

Ontstaan aarde

4600 miljoen jaar geleden

Geen leven mogelijk door de enorme warmte.

00:00

3800 miljoen jaar geleden

eerste vormen van leven in zee

oerbacterie (eencellig)

lucht had nog geen zuurstof!

04:10

3300 miljoen jaar geleden

eencelligen die zuurstof konden produceren
(fotosynthese)

zuurstof ook in de atmosfeer

06:50

1600 miljoen jaar geleden

De eerste meercellige organismen ontstaan

Dit zijn nog steeds geen planten, dieren of schimmels.

15:40

700-540 miljoen jaar geleden 

Ontstaan dieren:

sponzen, kwallen, inktvissen, trilobieten

(ongewervelden!)

20:20 - 20:50

635 miljoen jaar geleden

Nu pas ontstaan de eerste planten in zee. 

Op het land leeft nog niks.

Vanaf nu gaat evolutie snel.

20:40

500 miljoen jaar geleden

eerste landplanten

ontstaan vissen in de zee

21:20

450 miljoen jaar geleden

eerste landdieren

geleedpotigen, duizendpoten

21:40

gewervelde dieren (Tiktaalik) gaan land op

fossiel

reconstructie

320 miljoen jaar geleden

De hele aarde zit nu vol met planten, bomen en dieren.

De reptielen beginnen langzaam de aarde over te nemen.

Dit worden de dinosaurussen.

22:20

251 miljoen jaar geleden

sauriërs

vogels en eerste zoogdieren

22:40

65 miljoen jaar geleden 

uitsterven Sauriërs

zoogdieren komen op

23:40

33 miljoen jaar geleden

apen ontstaan

23:50

3 miljoen jaar geleden

eerste mensachtigen

23:58

150000 jaar geleden

Homo sapiens ontstaat.

Wij zijn afkomstig van Afrikaanse voorouders.

23:59

01:44

Wat was het verschil tussen de homo erectus en de homo sapiens?

1. Homo sapiens hadden voor het eerst tanden
2. homo sapiens konden voor het eerst rechtop staan
3. homo sapiens hadden meer hersenen en een vooruitstekende kin

03:01

Hoe kwamen de homo sapiens in het Arabische schiereiland terecht?

1. met een boot
2. zwemmend
3. lopend, de zeespiegel was toen lager

05:22

Welke 2 mensensoorten leefden er tegelijk in Europa?

1. homo erectus en neanderthaler
2. neanderthaler en home sapiens

01:44

Was homo erectus onze voorouder?

1. ja
2. nee

Basisstof 5 lezen en opdrachten maken