5.3. Caesar, Augustus en de keizers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Het Romeinse Rijk

1. Van stadstaat tot wereldrijk

Tijdvak 2: Grieken en Romeinen

Controle vragen

1. Ik kan bewijzen waarom Julius Caesar zowel voorstanders als tegenstanders kreeg

2. Ik kan uitleggen hoe keizer Augustus zorgde voor welvaart en rust in het Romeinse Rijk

3. Ik kan uitleggen waarom het West-Romeinse Rijk uit elkaar valt

Het Romeinse Rijk groeit!

Wat begon als een kleine stad groeit in een 

paar eeuwen uit tot een enorm rijk.

Legeraanvoerders, zoals Julius Caesar, 

veroveren grote delen van Europa.

Op deze kaart zie je de veroveringen tussen 500 v. Chr. tot ongeveer 40 v. Chr.

Burgeroorlogen

133 v. Chr. tot 44 v. Chr.

• Heersen over dit machtige rijk, dat wil iedereen wel!
• Tussen de machtigste Romeinse mannen ontstaat een aantal ruzies die uitlopen in burgeroorlogen

Julius Caesar

• Tussen 58-50 v.C. veroverde de legeraanvoerder Julius Caesar heel Gallië (Frankrijk, België en Zuid-Nederland). 
• Hij ging daarna met zijn leger terug naar Rome en dwong de senaat om hem te benoemen tot alleenheerser. 

Julius Caesar wordt dictator

• Caesar verslaat anderen generaals (Pompeius, Marcus Antonius) die machtiger zijn geworden dan de senaat en laat zichzelf benoemen tot dictator (voor het leven).

Julius Caesar wordt vermoord

44 v. Chr.

• Julius Caesar wordt steeds machtiger. Tegenstanders denken dat Caesar zelfs koning wil worden: ze moeten hem tegenhouden!

Aantekeningen

Octavianus neemt wraak

44 v. Chr.

• De geadopteerde zoon van Julius Caesar, Octavianus, neemt wraak
• Hij schakelt de daders en andere tegenstanders één voor één uit.
• Ook zijn vroegere medestander, Marcus Antonius, en diens geliefde: Cleopatra

Octavianus

• Steun van zijn vaders soldaten
• Slimme politicus
• Luistert naar de Senaat door eerst consul te worden

Octavianus 

• 27 v. C. legt hij al zijn bestuursfuncties neer
• Senaat doet dan precies waar Octavianus op hoopt....
• Ze geven hem ALLE macht en de titel AUGUSTUS --> de verhevene. (eerste keizer)

Augustus als keizer:

• Rome groeit uit tot miljoenenstad
• deelt in tijden van nood gratis graan uit (brood & spelen)
• grenzen bewaken door beroepsleger
• oude tempels opgeknapt en nieuwe gebouwd

Aantekeningen

Koninkrijk?

De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest,

hoewel daar erg weinig over bekend is.

En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?

In 117 na Christus was het Romeinse Rijk op zijn grootst. Toen besloten de keizers om geen gebieden meer te veroveren.

Mare Nostrum, onze zee. Zo noemden de Romeinen de Middellandse Zee.

Germania, zoals onze streek door de Romeinen werd genoemd, bestond uit: Germania Inferior (Laag Germanië) en Germania Superior (Hoog Germanië).

Gallia (Gallië), het huidige Frankrijk, werd door Julius Caesar veroverd. Zijn aanzien steeg hierdoor enorm. De hele oorlog kostte het leven aan meer dan een miljoen Galliërs, en nog een miljoen werden tot slaaf gemaakt. Caesar heeft de oorlog beschreven in het boek Verslagen over de Gallische Oorlog, waarin hij hier en daar wel een beetje overdrijft...vooral over zichzelf.

Met de verovering van Egypte hadden de Romeinen hun voedseltekort in delen van het Romeinse Rijk opgelost: het land werd de graanschuur van Rome.

Pax Romana

27 v. Chr.

• Met keizer Augustus (stierf 14 n. C.) begint een periode van rust en vrede die ongeveer 200 jaar duurt: de Pax Romana (vrede van Rome)

• Het rijk breidt zich nog steeds verder uit, maar voorlopig is er tussen de machtigste politieke groepen een soort vrede...  

Limes, muur van Hadrianus 122 n. Chr.

Eén goede keizer...

...wil niet zeggen dat zijn opvolgers dat ook altijd waren...

395 n. Chr.

De grote volksverhuizingen

Het West-Romeinse Rijk valt

476

De Amerikaanse schilder Thomas Cole maakte tussen 1833-1836 een serie schilderijen over een niet-bestaand rijk, dat erg lijkt op het Romeinse Rijk (maar het niet is!).

Dit schilderij is het vierde deel van de serie heet Destruction, en lijkt op de inval van Rome door de Vandalen (in 455)

Een dreigende lucht met donkere wolken.

Een gebroken schild

Van een standbeeld ontbreekt het hoofd

Een vrouw wordt in het water gegooid

Een noodbrug die op instorten staat

Een vernielde brug.

Een paleis staat in brand: je ziet de vlammen

476 n. Chr. Odoaker

Waarom werd Julius Caesar vermoord?

1. Hij was een slechte keizer
2. Hij werd te machtig
3. Hij had de keizer beledigd
4. Hij had een veldslag verloren

In veel boeken over de Romeinen wordt regelmatig gesproken over: Imperium Romanum.
Wat zou dit betekenen?

1. Romeinse Leiders
2. Romeinse Tijd
3. Romeinse Vrede
4. Romeinse Rijk

Wat is de juiste volgorde over het bestuur van het Romeinse Rijk?

1. koninkrijk-republiek-keizerrijk
2. republiek-keizerrijk-koninkrijk
3. keizerrijk-koninkrijk-republiek
4. koninkrijk-keizerrijk-republiek

Julius Caesar was de eerste keizer van het Romeinse Rijk

1. Waar
2. Niet waar

Wat betekent de titel 'Augustus'

1. De verhevene
2. Dictator voor het leven
3. Keizer van het Romeinse rijk
4. Redder van de Republiek

Hoe noem je de mannen die Caesar vermoord hebben?

1. Consuls
2. Plebejers
3. Patriciërs
4. Senatoren

Wanneer was het Romeinse Rijk het grootst?

1. 117 v. Chr.
2. 17 v. Chr.
3. 17 n. Chr.
4. 117 n. Chr.

Voorbeelden van natuurlijke grenzen zijn:

1. Bergen, rivieren en forten
2. Forten, woestijnen en zeeën
3. Rivieren, woestijnen en zeeën
4. Forten, woestijnen en bergen

Hoeveel soldaten zitten er ongeveer in een legioen?

1. 80
2. 800
3. 8000
4. 80000

Controle vragen

1. Ik kan bewijzen waarom Julius Caesar zowel voorstanders als tegenstanders kreeg

2. Ik kan uitleggen hoe keizer Augustus zorgde voor welvaart en rust in het Romeinse Rijk

3. Ik kan uitleggen waarom het West-Romeinse Rijk uit elkaar valt

Begrippen uit deze les

• republiek
• democratie
• aristocratie
• senaat
• consul
• burgeroorlog
• Pax Romana
• Limes 
• Bataafse Opstand
• Legioen

Aantekeningen + maken opdr.

+ maken huiswerk 10b