§2 - Van infrarood tot ultraviolet

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo b, k, t
• Leerjaar 2

H 5 Licht

§2 Van Infrarood tot Ultraviolet

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe je het spectrum van wit licht zichtbaar kunt maken.
• Je kunt de kleuren in wit licht benoemen.
• Je kunt beschrijven welke kleur licht gekleurde voorwerpen terugkaatsen en absorberen.
• Je kunt kenmerken benoemen van ultraviolette straling en infrarode straling.
• Je kunt toepassingen benoemen van ultraviolette straling en infrarode straling.
• Je kunt uitleggen hoe je je tegen ultraviolette straling kunt beschermen.

Regenboog

Zo'n kleurenband als in de regenboog heet spectrum. 

Het spectrum heeft altijd dezelfde volgorde. 

Deze kleuren noem je spectraalkleuren

Licht breken

Een spectrum ontstaat als je het witte licht breekt, bijvoorbeeld met een cd, water of een prisma. 

Kleuren zien

Maar hoe werkt dat met kleuren zien?

Kleuren van voorwerpen zien

Je kunt alleen de kleuren van voorwerpen zien waarvan de gekleurde lichtstralen op jouw netvlies vallen (op de kegeltjes dus).

                                                  Een voorwerp weerkaatst alleen de  kleur die het heeft.

Demo

Spectrometer

Met een spectrometer kan je alle kleuren zien die worden teruggekaatst

TV kijken

Alle schermen zijn opgebouwd uit pixels. Deze pixels kunnen rood, blauw of groen zijn. 

Een zwarte pixel staat uit, een witte pixel heeft alle kleuren aan.

2 extra kleuren

Er zijn 2 kleuren die wij niet kunnen zien. Onze ogen zijn daar niet geschikt voor. 

Infrarood: IR (staat boven rood in de regenboog)

Ultra violet: UV (staat onder violet in de regenboog)

Ultra violet

UV-A (aging) straling is huidveroudering en  kankerverwekkend. 

UV-B (burning)straling verdikt de huid, zorgt voor een bruine kleur en maakt vitamine D. 

UV straling

• Drinkwater bedrijven gebruiken uv straling om bacterie in water te doden.
• Bijen zien UV straling.
• UV straling zorgt er voor dat je bruin wordt
• Wordt tegen gehouden door atmosfeer

        (ozonlaag, stof en wolken)

• UV kan stoffen laten oplichten (fluorescentie) 

Waarom witte tenten in de woestijn?

Infrarode straling zorgt voor warmte. 

Infrarood

IR is warmte straling. 

Met een infrarood camera kun je de warmte van een object bepalen. 

Maar IR geeft ook warmte. De zon geeft IRstraling af. 

Infrarood

Ook warmtestraling genoemd.

Voorbeelden: 

• Zonlicht, hete kachel, 
  
• Warmtelamp
• Infrarood sensoren
• Afstandsbediening van TV, 
  
• Ratelslang om prooi in donker waar te nemen
  

Huiswerk

• Lees hoofdstuk 5.2
• Maak opdracht 12, 14, 16, 18, 19, 23

Waarvoor kunnen we UV straling ook gebruiken?

1. Bacteriën doden
2. Afstandbediening van televisie

Een stuk glas of plastic waarmee je het spectrum kan laten zien heet

1. Een plectrum
2. Een spectrum
3. Een prisma
4. Een driehoek

Welk soort licht is warmtestraling?

1. alleen ultraviolet licht
2. alleen infrarood licht
3. zowel infrarood als ultraviolet licht
4. wit licht

Van welke straling word je bruin van?

1. Infrarode straling
2. UV straling
3. UV + infrarode straling
4. zichtbaar licht

Leg uit waarom de ramen rood oplichten op deze thermogram

Kun je?

• Je kunt beschrijven hoe je het spectrum van wit licht zichtbaar kunt maken.
• Je kunt de kleuren in wit licht benoemen.
• Je kunt beschrijven welke kleur licht gekleurde voorwerpen terugkaatsen en absorberen.
• Je kunt kenmerken benoemen van ultraviolette straling en infrarode straling.
• Je kunt toepassingen benoemen van ultraviolette straling en infrarode straling.
• Je kunt uitleggen hoe je je tegen ultraviolette straling kunt beschermen.

Vragen?

Opdrachten

Maken:

 H 5 - §2 

opdracht 12 t/m 20 blz. 11 - 13 werkboek deel B