HC verlichting - LV 2 (2. Theorie)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

leidende vraag 2

kenmerkende aspecten

kenmerkende aspecten TV 6

• 6.1. Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
• 6.2. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
• 
  
• 6.3. Het streven van vorst naar absolute macht.
• 
  
• 6.4. De wetenschappelijke revolutie.

Kenmerkende aspecten TV7

• :7a: rationeel optimisme en ‘verlicht’ denken dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek en sociale verhoudingen.
• 7b: voortbestaan van het Ancien Régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse wijze vorm te geven (verlicht absolutisme).
• 7c: uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme.
• 7d: de democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten en staatsburgerschap.

De Amerikaanse revolutie

1. Je kan uitleggen hoe mede door verlichte ideeën in de Engelse koloniën in Noord-Amerika de behoefte aan zelfbeschikking groeide 
2. Je kan uitleggen hoe het verzet tegen de Engelse regering leiden tot de onafhankelijkheidsstrijd en de onafhankelijkheidsverklaring.
3.  Je kan aangeven welke spanningen tussen de Noordelijke en Zuidelijke Staten rezen en welke groepen uitgesloten werden van de burgerrechten.

Leerdoel

Je kan uitleggen hoe mede door verlichte ideeën in de Engelse koloniën in Noord-Amerika de behoefte aan zelfbeschikking groeide.

 Je kan aangeven hoe het verzet tegen de Engelse regering leiden tot de onafhankelijkheidsstrijd onafhankelijkheidsverklaring.

Bestuur kolonieen

De kolonieen 

Populaire ideeen uit de verlichting

- Trias politica voorkomt machtsmisbruik

- volkssoevereiniteit (de overheid krijgt zijn macht van het volk) 

- natuurlijke rechten (iedereen heeft recht op leven, vrijheid, bezit, veiligheid)

Common Sense (1775)

Thomas Paine

Hoe zit dat eigenlijk bij ons? Engeland is ons 'moederland'... we betalen veel belasting, maar hebben wij ook inspraak in de politiek? 

Volgens de Verlichtingsidealen hebben wij allen van nature rechten, zijn we gelijk aan elkaar, hebben we recht op leven, vrijheid en het najagen van geluk! 

Kenmerkende aspecten:

Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.

Tijdvak 7: Pruiken en Revoluties.

KA

De Amerikaanse revolutie :  'no taxation without representatation''

1. Boston Tea Party (1773)

De Boston Tea Party was een protest van Amerikaanse kolonisten tegen de Britse overheid op 16 december 1773. 

Kisten thee werden in de haven van Boston gegooid om te protesten tegen de torenhoge invoerrechten.

Deze gebeurtenis wordt gezien als een startpunt van de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog.
 

4. 1776

In 1776 brak een opstand uit van Noord-Amerikaanse kolonisten tegen de Britse koning. De 13 Britse kolonies in Noord-Amerika sloten zich bij elkaar aan en vormden samen een federale staat: een samenwerkingsverband van deelstaten met een eigen bestuur, onder een gemeenschappelijke nationale overheid.  

Dus: onafhankelijk van Groot-Brittannië, onder de naam Verenigde Staten van Amerika.

2.

Na aanleiding van de Boston Tea Party besloot de Britse overheid het bestuur van de kolonie Massachusetts, met als hoofdstad Boston, opzij te zetten.

3. Comittees of correspondence

 oprichting comittees of correspondence. burgerinitiatieven met 2 functies: 1: kiezers via pamfletten en brieven informeren over de dreiging uit het moederland. 2. samenwerken en een schaduwregering vormen ipv de Britten.

George Washington

Leider van de opstand

gebruikt common sense  van Thomas Paine

Eerste president van de VS

 1789 to 1797

Schrijver van de Amerikaanse grondwet

Wordt gezien als een Founding Father van de VS

Declaration of Independence (1776)

De Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring was sterk geïnspireerd door de ideeën van de Verlichting.

Founding Fathers

Maak de juiste combinaties: 

No taxation without representation

Founding Fathers

"...All men are created equal"

Abolitionisme

gelijkheid

afschaffen van de slavernij

Grondleggers van de Verenigde Staten

Geen belasting zonder vertegenwoordiging

Samenvatting

Via literatuur en briefwisselingen raakten verlichtingsideeën ook in de Britse koloniën in Noord-Amerika verspreid. Daar stimuleerden ze de behoefte aan meer zelfbeschikking. Tegen nieuwe Britse belastingen ontstond breed gedragen verzet. De Britse koning volgde een onbuigzame koers en in juli 1776 verklaarden dertien Britse koloniën zich gezamenlijk onafhankelijk. Het initiatief ging daarbij uit van committees of correspondence. Leider van de onafhankelijkheidsstrijd werd George Washington, die onder een groter deel van de kolonisten steun verwierf door het pamflet Common Sense van Thomas Paine. De grondwet die uit deze strijd voortkwam weerspiegelt de ideeën van de verlichting. 

leerdoel

 Je kan aangeven welke spanningen tussen de Noordelijke en Zuidelijke Staten rezen en welke groepen uitgesloten werden van de burgerrechten.

Samenvatting

In de praktijk bleek het voor de Verenigde Staten lastig om de belangen van de staten in het noorden en die in het zuiden tegelijk te behartigen. Alle burgers hadden gelijke rechten, maar vrouwen, slaafgemaakten en de oorspronkelijke inwoners van het continent kregen deze  rechten niet. Kolonisten noch de overheid zelf schuwden geweld tegen de inheemse bevolking.

De Franse Revolutie(s)

Leerdoel

 Je kan de oorzaken het verloop en de gevolgen van de Franse Revolutie benoemen.

resultaat revolutie 1

1789- constititionele monarchie - verklaring van de rechten van de mens en burger

1791 - eerste grondwet: Frankrijk is een constitutionele monarchie

- einde standensamenleving

Samenvatting

In Frankrijk leidden verlichtingsideeën in de 18e eeuw tot verzet tegen de standensamenleving. Die stelde de derde stand achter, een situatie waar ook verlichte vertegenwoordigers van de elite niet meer achter konden staan. Naar aanleiding van een acute financiële crisis kwam besloot Lodewijk XVI in 1789 de Staten-Generaal bijeen te roepen, maar de verdeelde elite had geen antwoord op de problemen. 

Het gevolg was een tweetal revoluties, waarvan de eerste in 1789 resulteerde in de Verklaring van de rechten van de mens en de burger en in de grondwet van 1791. In deze periode

werd Frankrijk een constitutionele monarchie met censuskiesrecht en zonder privileges voor de

standen.

Samenvatting

Een tweede revolutie in 1792 resulteerde in een rechtszaak tegen de koning en een republiek

onder leiding van de jakobijnen. Zij voerden algemeen stemrecht in en poogden ook economische gelijkheid af te dwingen. Onder leiding van Robespierre vervolgden zij vermeende tegenstanders van de revolutie op grote schaal en brachten hen ter dood. Ook Olympe de Gouges, schrijfster van de eerste Verklaring van de rechten van de vrouw, wachtte dit lot. Na de val van dit schrikbewind duurde het nog enkele jaren voordat er een stabiele politieke situatie ontstond.

Leerdoel

 Je kan de gevolgen van de machtsovername door Napoleon benoemen.

De Franse revoluties

beginsituatie

aanleiding?

hoe verliep de revolutie?

Resultaat van de revolutie

einduitslag revolutie 1

De Amerikaanse revolutie

Drietal

Met z'n 3-en vergelijk je presentaties met elkaar.

Verbeter je presentaties met behulp van elkaar.

Bedenk samen met elkaar  10 meerkeuze vragen over je onderwerp (kahoot / Lesson Up) En mail deze!

Kahoot vragen bedenken

Examenvraag 1 (2 punten)

Op 14 juli 1789 bestormde de Parijse bevolking de Bastille, een beruchte gevangenis. Hiermee begon de democratische revolutie in Frankrijk. In augustus 1789 nam de Nationale Vergadering het besluit om als eerste de wetten te hervormen die te maken hadden met de feodale privileges: het feodale stelsel werd afgeschaft.

Geef aan: 

• welk Verlichtingsideaal de revolutionairen met dit besluit nastreefden, en

 • welk doel zij hiermee wilden bereiken.

Antwoord examenvraag 1

Uit het antwoord moet blijken dat:

• het Verlichtingsideaal dat de revolutionairen hiermee nastreefden was de opvatting dat alle mensen gelijk waren / dat er geen speciale privileges mochten bestaan voor de adel 1

• het doel voor de revolutionairen was dat zij hiermee steun wilden krijgen van de gehele bevolking / de macht van de adel probeerden te breken / de boeren in Frankrijk achter de revolutie probeerden te krijgen 1

Even die kennis testen

Quizlet (https://quizlet.com/nl/635718164/hc-de-verlichting-1650-1900-flash-cards/)

Kahoot

Zet de (meest passende) kenmerken bij de juiste revolutie

Amerikaanse Revolutie

Franse Revolutie

1789 - 1815

1776 - 1783

No taxation without representation

Vrijheid, gelijkheid, broederschap

Vooral binnenlands

Kolonie VS moederland

Onafhanke-lijkheid

Veel wisselende staatsvormen

Volks-soevereiniteit

Gelijke rechten

Nieuwe grondwet

De Amerikaanse Revolutie (1776) was gebaseerd op verlichtte idealen. Combineer de uitleg met het verlichtingsideaal.

John Locke: onvervreemdbare rechten & sociaal contract

Montesquieu: trias-politica / driemachtenleer

alle mensen zijn gelijk

recht op leven, vrijheid en het streven naar geluk.

de regering moet de mensenrechten garanderen

het gezag van de regering is gebaseerd op de instemming van het volk.

de staatsmacht is in verschillende handen.

Congres (senaat & Huis van Afgevaardigden), president en hooggerechtshof

wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht

Maak de juiste combinaties: 

No taxation without representation

Founding Fathers

"...All men are created equal"

Abolitionisme

gelijkheid

afschaffen van de slavernij

Grondleggers van de Verenigde Staten

Geen belasting zonder vertegenwoordiging

Sleep de onderdelen naar de juiste 'revolutie'

Amerikaanse revolutie

Franse Revolutie

1776

Constitutionele monarchie

Een federatie

Burgers via Nationale Vergadering aan macht

De eerste democratische revolutie

13 kolonies worden onafhankelijk

Onthoofding staatshoofd

Bestorming van de Bastille

Welke rol speelde George III in de Amerikaanse Revolutie?

1. Hij was de koning van Engeland
2. Hij werd de 1e president van de Verenigde Staten
3. Hij schreef de onafhankelijkheidsverklaring
4. Hij was de oprichter van de driemachtenleer.

Wat was een oorzaak van de Amerikaanse Revolutie?

1. De kolonisten moesten belasting betalen zonder mee te mogen praten
2. De kolonisten mochten geen alcohol meer drinken
3. De kolonisten mochten geen slaven meer hebben
4. De leider van de kolonisten werd vermoord

Engelsen stichten 13 kolonies aan de Noord-Amerikaanse oostkust

Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring.

Britse regering bepaalt dat de Amerikanen belasting moeten betalen

Amerikaanse revolutie.

Amerika wordt onafhankelijk