6.3 Zeker van je inkomen en 6.4 werken voor de overheid

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 2

Ga rustig naar je plek. Pak je boek en ga rustig lezen

Wat gaan we doen vandaag?

• Herhaling paragraaf 1 en 2 (10 min)
• Behandelen Hoofdstuk 6 paragraaf 3 (10 min)
  
• Behandelen Hoofdstuk 6 paragraaf 4 (10 min)
• zelfstandig werken (15 min)
• Wat hebben we geleerd (5 min)

6.3. Zeker van je inkomen 

Terugblik

Wat is een collectieve voorziening?

1. Een marktplein
2. Een winkelcentrum
3. Een tuinwinkel
4. De Mc Donalds

Wat zijn collectieve voorzieningen?

1. zwembad, fietspad, onderwijs
2. onderwijs, auto's leger
3. fietspad, straatverlichting, flat

Wat is GEEN collectieve voorziening?

1. Park
2. Basisschool
3. Sportschool
4. Snelweg

Collectieve voorzieningen

Voorzieningen die de overheid betaalt en waar iedereen gebruik van mag maken.

Collectieve voorzieningen ...

1. mogen door iedereen gebruikt worden
2. mogen alleen bedrijven gebruik van maken
3. worden betaald door de bedrijven
4. worden betaald door de overheid

Wat is geen collectieve voorziening?

1. School
2. Leger
3. Ziekenhuis
4. Kledingwinkel

Wat is een collectieve voorziening?

1. een voorziening die met collectes wordt betaald
2. een voorziening die door de regering wordt betaald
3. een schaarse voorziening
4. een voorziening met bijzondere collecties

Hoe betaalt de overheid de aanleg en/of het onderhoud van een collectieve voorziening?

1. Via iDeal
2. Niet, dit is een taak van de rechter.
3. Met smeergeld
4. Belastinggeld

Wat betekent het rijk?

1. Verenigd Oost-Indische Compagnie
2. West Indische Compagnie
3. De Nederlandse overheid
4. Bestuurders van een provincie

Wat doet het Rijk NIET?

1. Aanleggen snelweg
2. Aanleggen spoorlijn
3. Aanleggen drempel in woonwijk
4. aanleggen nieuw vliegveld

De gemeente regelt .....

1. zaken voor het hele land.
2. de indeling van het grondgebied.
3. de infrastructuur.
4. alles in je woonplaats.

Wat zijn taken van de gemeente?

1. Bevolkingsregister bijhouden
2. Paspoort uitgifte
3. Bouwvergunning verlenen
4. Bepalen of een dorp mag uitbreiden

Wat zijn taken van de provincie

1. uitgeven nieuw paspoort
2. jeugdzorg bieden aan gezinnen
3. aanleg nieuwe weg tussen 2 steden
4. uitvoeren van oudernzorg

De provincie houdt zich bezig met...

1. De overheid
2. Regionale taken
3. Behoud van de semi-kapitalistische fondsenverwerving
4. Verkoop

Wat is een taak van de provincie?

1. Planning van een woonwijk
2. Zuiveren van afvalwater
3. Leveren van goederen
4. Aansturen van ministers

6.3. Zeker van je inkomen (KGT)

Aan het eind van deze paragraaf kun je:

• uitleggen wat sociale zekerheid is.
• uitleggen hoe sociale zekerheid in Nederland geregeld is.
• uitleggen wat het sociaal minimum is.
• uitleggen wat sociale premies en loonheffing is.
• de  verschillende soorten sociale wetten (afbeelding 26).
  
• uitleggen wat een WW-uitkering is en wanneer je hier recht op hebt.
• uitleggen wat de participatiewet is en wanneer je recht hebt op bijstand.
  

Wat gaan we leren?

• Het sociaal minimum is het
    inkomen dat je volgens de
    overheid ten minste nodig hebt
    om van te leven / waarvan je net
    kan rondkomen.
• De bedragen worden 2x per jaar
    bepaald, namelijk 1 op januari en 1
    juli.
  

Sociaal minimum

Bron: Sociaal minimum vanaf 1 januari 2023 (UWV, 2023)

• Sociale zekerheid is de
    zekerheid dat iedereen geld heeft
    om van te leven.
• Dit staat in sociale wetten
   (wetboek).
  
• Dit wordt betaald uit
    belastinggeld, waarover later
    meer!
  

Sociale zekerheid

Sociale zekerheidsstelsel

• Het ontslag mag niet aan de werkloze zelf
    te wijten zijn.
• De werkloze moet beschikbaar zijn voor
    werk.
• De werkloze moet minstens 26 werken
    hebben gewerkt in de 36 weken voor het
    ontslag.
• Er moet sprake zijn van verlies van vijf of
    meer betaalde uren per week.
• De werkloze werknemer is jonger dan 65
    jaar.

Voorwaarden WW-uitkering

De WW-uitkering bedraagt:

• 1e + 2e maand = 75% van het
    brutoloon (loon voor belasting)
  
• Na 2e maand tot einde WW =  70%
    van het brutoloon (loon voor
    belasting)
  

 Na maximaal 24 maanden moet je naar de bijstand.

Hoeveel en hoe lang is de WW-uitkering?

• De participatiewet is voor
    mensen die zelf niet aan
    voldoende geld kunnen komen.
• De bijstand vult het inkomen aan
    tot het sociaal minimum.
• Je ontvangt dit na 24 maanden
    WW-uitkering.
  

Participatiewet (Bijstand)

• Het sociale zekerheidsstelsel dat
    je net zag wordt betaald door
    iedereen die een inkomen heeft
    (sociale premies en loonheffing).

• Sociale premies is het geld dat
    de overheid vraagt voor de
    sociale zekerheid. Dit doet de
    werkgever door loonheffing in te
    houden voor de overheid.
  

Wie betaalt dat allemaal?

BRUTO

NETTO

6.4 Werken voor de overheid

Aan het eind van deze paragraaf kun je:

• uitleggen wat een ambtenaar is.
• voorbeelden noemen van waar een ambtenaar kan werken.
• uitleggen wat infrastructuur is.
  
• uitleggen wat de collectieve en particuliere sector is.
• uitleggen welke rol de overheid hierin heeft.
  

Wat gaan we leren?

• Een ambtenaar is iemand
   die werkt in dienst van de
   overheid.
• Er wordt ook wel gezegd
   dat zij in de 'collectieve
   sector werken'.
  

Ambtenaar

• Infrastructuur zijn de
    voorzieningen, waardoor
    bedrijven gemakkelijk kunnen
    produceren.
• Voorbeelden zijn de wegen,
    waterleidingen, sporen,
    vaarwateren, vliegvelden, havens,
    internet en het
    elektriciteitsnetwerk. 

Infrastructuur

• De collectieve sector omvat alle
    instellingen die betaald worden
    van belastinggeld of sociale
    premies.
• Er is geen winstoogmerk / het
   doel is niet om winst te maken.
• Ambtenaren werken in de
   collectieve sector.

Collectieve sector

Collectieve sector

Rijk(soverheid)

Provincie

Gelderland

Gemeente
Oost Gerle

• De particuliere sector zijn alle bedrijven
   die kunnen bestaan zonder geld van de
   overheid. Ze zijn handen van burgers
   (restaurants, taxibedrijven etc.).
  
• Er is een winstoogmerk.
• Zij mogen zelf weten wat ze produceren.
  
  
• Moeten bestaan van hun verkoopopbrengsten.
  
  

Particuliere sector

VRAGEN?

opdrachten maken

Huiswerk

• Maken opdrachten paragraaf 3 en 4
• alleen de toepassingsvragen (vanaf vraag 6) 

• Lees de theorie 
• Maak de opdrachten