Harderwijk

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Een aardrijkskundige en historische blik op Harderwijk

Leerdoelen in deze les:

• Aan het einde van de lessenserie kunnen de leerlingen de gevolgen van de afsluiting van de Zuiderzee voor de stad Harderwijk benoemen.  

• Aan het einde van de lessenserie weten de leerlingen wat de afsluiting van de Zuiderzee inhoudt en wie Cornelis Lely is. 

• Aan het einde van de lessenserie kennen de leerlingen de begrippen Hanzestand, landwinning, inpoldering, welvaart, stadsmuur, stadspoort & Zuiderzeewet.  

• Aan het einde van de lessenserie weten de leerlingen dat de opkomst van de handel en ambacht van belang is geweest voor de ontwikkeling van de stad Harderwijk.  

Harderwijk, Gelderland. 

• Gelegen aan het Veluwemeer;
• 49.000 inwoners;
• Bekend van o.a. het Dolfinarium;
•  Voormalig Hanzestad.

Harderwijk in de Middeleeuwen

• Internationaal netwerk van steden. 
• Uitgangspunt is handeldrijven;
• Steden 'vullen elkaar aan' en helpen elkaar aan spullen.

Waarom is het 'logisch' dat Harderwijk uiteindelijk ook een Hanzestad is geworden?

Middeleeuws Harderwijk.

• Gericht op de handel; 

• Aantal duizenden inwoners;

• Vestigingswerken;

• Centrale plaatsen: toegangspoorten, marktplein, stadhuis. 

Middeleeuws Harderwijk (+ vroegmoderne tijd)

• Handel bracht welvaart;

•  Bloeiend stadscentrum;
  

• 150.000 soldaten vonden via Harderwijk hun weg naar Ned-Indië.

Vischpoort

• Toegangspoort tot de stad;

• Vis werd onder de poort door naar de stad gebracht;

• Kenmerkend voor het karakter van de stad. 

Harderwijk en de Zuiderzee.

• Het huidige IJsselmeer;

• Aanwezigheid hanzesteden;

• De Zuiderzee was de toegangspoort tot internationale handel.

Welke andere voordelen van de Zuiderzee kan je noemen voor Harderwijk?

Welke nadelen van de Zuiderzee kan je noemen voor Harderwijk?

Cornelis Lely

• 'Zuiderzee vereniging';

• Stormvloed van 1916 (19 doden);

• 1918: Zuiderzeewet.

• 'Droogmaken' van allerlei gebieden rondom de Zuiderzee.

Verschillende plannen

Wat zou - naast overstromingsgevaar - nog een reden kunnen zijn voor het 'droogmaken'?

Het uiteindelijke plan.

• Bouwen 'afsluitdijk';

• Landwinning;

• Inpoldering;

• Gevolgen?

Welke nadelige gevolgen heeft de inpoldering van de Zuiderzee voor Harderwijk?

Harderwijk na de Zuiderzeewet

• Harderwijk ligt niet meer aan 'open' zee;

• Verlies aan karakter en imago stad;

• Werkgelegenheid.

Eibert den Herder

• Tegen de bouw van de afsluitdijk en inpoldering;

•  Richten op 'dagjesmensen';

• 1965: ontstaan voorloper Dolfinarium door zijn zoons.

Wat vind je van de manier waarop Eibert den Herder met de toekomst van Harderwijk bezig is geweest?

Excursie in Harderwijk

Jullie gaan een rondgang maken door de stad Harderwijk. 

Hier besteden jullie twee lesuren aan en bezoeken jullie een aantal plekken in de stad.

Wat ga je doen?

• Je wordt door je docent in een groepje geplaatst;
• Je kiest een bepaalde rol: visser, Cornelis Lely, medewerker VVV, een toerist, Eibert den Herder, palingroker en een inwoner Harderwijk;
• Per bezochte plek in de stad beantwoord je vragen via WikiWijs. Ook beantwoord je vragen vanuit de door jouw gekozen rol.

Wat ga je doen?

• Je verdeeld in jouw groepje de rollen. Iedereen heeft een andere rol;
• Na afloop van de excursie zorg je dat je met je groep alle opdrachten hebt ingevuld;

De opdracht: poster- of vlog/videopresentatie maken. 

Je maakt aan de hand van de opdrachten, de excursie en opgedane ervaringen een poster op A3-formaat. De poster bevat de mening van de door jouw gekozen personage over de afsluiting van de Zuiderzee en hieruit wordt in de presentatie een conclusie getrokken wat de afsluiting van de Zuiderzee voor hun personage heeft betekend.

Eisen eindopdracht: 

Je maakt een keuze uit:

• Posterpresentatie;
• Vlog/videopresentatie.

Eisen posteropdracht:

• A3 formaat;
• De verschillende rollen komen duidelijk naar voren;
• Eigen mening wordt onderbouwd;
• Gebruik foto’s veldwerkdag;
• Aantrekkelijke vormgeving: extra afbeeldingen, tekst, tekeningen, etc. 

Eisen vlog/videopresentatie:

• Je presentatie is digitaal vormgegeven;
• Minimaal 7, maximaal 10 min;
• Videobeelden van de veldwerkmiddag;
• De verschillende rollen komen duidelijk naar voren;
• Eigen mening wordt onderbouwd;
• Aantrekkelijk vormgeving; extra afbeeldingen, extra videobeelden, tekst, etc.