5.2 Kraakbeenweefsel en beenweefsel

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

5.2 Kraakbeenweefsel en beenweefsel

Terugblik!

Uit welke delen bestaat het skelet?

1. Schedel en ledematen en armen
2. Romp, ledematen en armen en benen
3. Schedel, romp, ledematen
4. Schedel, romp, ledematen en armen en benen

Wat wordt er beschermd door onze borstkas?

1. Maag en nieren
2. Hart en longen
3. Hersenen
4. Darmen en maag

Sleep de nummers naar de juiste naam

Beenderen van de hand

vingerkootje

ellepijp

handwortel-

beentje

spaakbeen

middenhands-

beentje

1

2

3

4

5

Sleep de nummers naar de juiste naam

Beenderen van het been

dijbeen

voetwortelbeen

scheenbeen

middenvoetsbeen

knieschijf

kuitbeen

1

2

3

4

5

6

Is de volgende zin juist of onjuist:
"Alle organismen hebben een inwendig skelet."

1. Juist
2. Onjuist

rood beenmerg

geel beenmerg

voorbeeld botten

pijpbeenderen

platte beenderen

wel

wel

wel

geen

ribben

opperarmbeen

schouderblad

ellepijp

Rode bloedcellen aanmaken

Vetopslag

Rood beenmerg

Geel beenmerg

Is de volgende zin juist of onjuist:
"De schedel steunt op de borstwervels"

1. Juist
2. Onjuist

Kies het juist antwoord:
"Hoe heet het bot dat aan de kant van de pink zit in de arm?"

1. Opperarmbeen
2. Spaakbeen
3. Ellepijp

Kies het juist antwoord:
"Welke wervels zitten er aan het uiteinden van de wervelkolom, na het heiligbeen?"

1. Heiligbeen
2. Staartbeen
3. Halswervels

Wat zijn de functies van het skelet?

Hoe heten de groen gekleurde botten?

1. Halswervels
2. Borstwervels
3. Lendewervels
4. Heiligbeen

Welk deel van de wervelkolom zit vast aan je heupbeenderen?

1. Staartbeen
2. Wervelkolom
3. Lendenwervels
4. Heiligbeen

Leerdoelen

5.2.1 Je kunt kenmerken van kraakbeenweefsel en beenweefsel noemen en de delen ervan benoemen in een afbeelding.

5.2.2 Je kunt beschrijven hoe de samenstelling van botten verandert tijdens het leven.

Kun jij je grote teen in je mond stoppen? De meeste baby’s kunnen dit wel, maar pubers vaak niet meer. In deze basisstof leer je hoe dat komt.

Kalk en lijmstof

Botten bestaan uit lijmstof en kalkzouten. 

Lijmstof is te vergelijken met een gum, heel erg buigbaar maar niet echt stevig. Kalkzout is te vergelijken meet een bord krijtje: heel erg hard maar makkelijk te breken. De combinatie zorgt ervoor dat botten een beetje buigzaam zijn maar ook erg stevig. 

Weefsel

Een weefsel is een groep cellen met dezelfde vorm en functie. Twee weefsels voor stevigheid zijn beenweefsel en kraakbeenweefsel. De meeste botten bestaan voor het grootste deel uit beenweefsel

Beenweefsel

Beenweefsel is hard, heel stevig en bijna niet buigzaam. Bij beenweefsel liggen de cellen in kringen om buisjes heen. Door die buisjes lopen de bloedvaten. De cellen zijn met elkaar verbonden door uitlopers.  De tussencelstof van  beenweefsel is harder dan van kraakbeen. Er zitten zitten veel kalkzouten en weinig lijmstof. 

Kraakbeenweefsel

In kraakbeenweefsel liggen kraakbeencellen in groepjes bij elkaar met daartussen de tussencelstof. De tussencelstof wordt gemaakt door de cellen. Door de tussencelstof is het kraakbeen stevig maar toch elastisch. Daardoor kan kraakbeen buigen. De botten van een baby bestaan vooral uit kraakbeenweefsel.

Veranderingen in het skelet

Als een baby ouder wordt, verdwijnt veel van het kraakbeen. Er komt dan steeds meer beenweefsel voor in de plaats. Dus de lijmstof wordt langzaam vervangen door kalkzouten. Hoe ouder je bent hoe minder kalkzouten. Daarom hebben oude mensen meer kans op het breken van botten.  

Plekken waar altijd kraakbeen is

  In de neus.

 Tussen borstbeen en ribben.

 Tussen de wervels van de wervelkolom.

In de oorschelp.

Kraakbeen en been

• Kraakbeenweefsel bestaat uit kraakbeencellen. Tussencelstof met veel lijmstof en weinig kalk.
  

• Beenweefsel bestaat uit beencellen. Tussencelstof met veel kalk en weinig lijmstof.

Baby's

Hebben veel lijmstof en weinig kalk in hun botten. Ze breken bijna nooit een bot. Ze zijn ook erg soepel en lenig. 

Bejaarden

Hebben veel kalk en weinig lijmstof in hun botten. Als ze vallen, breken ze snel hun botten. 

Aan het werk! Biologie

Wat? 5.2  Kraakbeenweefsel en beenweefsel - opdrachten 1 t/m 11

Hoe? Als het bord op rood staat werk je alleen en in stilte.

Als het bord op groen staat mag je fluisterend overleggen met je buurman. 

Heb je vragen? Steek je hand op en ik kom bij je. 

Klaar? Ga verder met je samenvatting!

Heb je nog tijd voor een quizzzz?

Welke stof zorgt voor de soepelheid/beweegbaarheid van de botten?

1. Kalkstof
2. lijmstof

Leg in eigen woorden uit waarom baby's bijna nooit een bot breken.

welke stof beschermt onze botten tegen slijtage?

1. lijmstof
2. kalk
3. kraakbeen

De beenderen van een kind bevatten meer kalk dan de beenderen van een oudere

1. ja
2. nee

Het skelet van een volwassen mens bestaat uit:

1. 500 botten
2. 206 botten
3. 350 botten
4. 150 botten

Met welke stof kun je kalk uit het bot halen?

1. zoutzuur
2. azijn
3. chloor
4. terpentine

Dit heb ik geleerd vandaag:

Dit vond ik een moeilijk onderdeel uit de les:

Waar ging het ook alweer over?

botten

een bot bestaat uit kalk en lijmstof

kalk zorgt voor de stevigheid

lijmstof zorgt voor de buigzaamheid

kraakbeen

kraakbeen werkt iets anders dan botten. 

waarbij botten veel kalk hebben en weinig lijmstof is het bij kraakbeen andersom

het is nogsteeds stevig maar ook buigzaam

samenstelling

als je ouder wordt veranderd de samenstelling van botten.

lijmstof is bij kinderen nog erg hoog maar neemt naarmate je ouder wordt steeds meer af.

kalk neemt juist toe.