EVE klas 1 leesvaardigheid periode 1 theorie

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 2

Nederlands

onbekende woorden - tekstdoelen en tekstsoorten - inleiding, middenstuk, slot - stappenplan lezen en leesstrategieën 

Welke tekstdoelen ken je al? Bij welke tekst horen ze?

Hoofdgedachte en kernzin

• Een hoofdgedachte gaat meestal om een hele tekst
• Maar een alinea heeft ook een 'soort hoofdgedachte',  deze noemen we de kernzin
• De kernzin is meestal de 1e, 2e of laatste zin van een alinea

Wat is de kernzin?

Van zwemmen in natuurwater kunt u ziek worden.

Overzicht van een aantal verbanden en hun signaalwoorden 

Tekstverband:                                                  Signaalwoord:

opsomming                                                      ook, en, bovendien              tegenstelling                                                   maar, echter, toch    

reden                                                                   want, omdat, daarom        

voorbeeld                                                          bijvoorbeeld, zoals

conclusie                                                           dus, daarom, hieruit volgt

Signaalwoorden (uitleg) 

Tekstverband:                                                  Signaalwoord:

voorbeeld                                                           zo, zoals, bijvoorbeeld

reden/ argument                                             want, omdat, daarom

conclusie/ standpunt                                     dus, kortom, dan ook

Signaalwoorden

Deze signaalwoorden:

Verband	Signaalwoorden
opsomming	ten eerste, ook, bovendien, verder
tegenstelling	maar, daarentegen, toch, echter, integendeel
voorbeeld	bijvoorbeeld, een voorbeeld (hier)van is, zo, zoals,

'Omdat' is een signaalwoord van...

In de laatste zin van de alinea staat een signaalwoord.
Schrijf het signaalwoord op.

Onbekende woorden

Synoniem zoeken - woord met ongeveer dezelfde betekenis

Omschrijving zoeken - uitleg van een onbekend woord

Voorbeeld zoeken - staat vaak tussen haakjes of komma's

Tekstdoelen

De schrijver van een tekst wil iets bereiken met zijn tekst --> hij heeft een tekstdoel.

Er zijn verschillende tekstdoelen:

• Informeren = informatie geven
• Instrueren = instructie geven/ uitleggen
• Overtuigen = mening geven
• Activeren  = zorgen dat je iets doet
• Amuseren = leuk

Activeren

Tekstdoel:

Bij reclame/advertenties/flyers is het tekstdoel activeren.

De opmaak helpt de schrijver om zijn doel te bereiken.

De schrijver wil dat jij in ACTIE komt/ dat je iets gaat doen. 

Opbouw tekst

Tekstdoelen

De schrijver van een tekst heeft altijd een doel. Dit noemen we het tekstdoel.

Het tekstdoel geeft aan wat de schrijver met zijn tekst wil bereiken.

Tekstdoel: informeren.

Tekstdoel: Overtuigen.

Tekstdoel: Activeren.

reclameteksten

verkiezingsteksten

nieuwsbericht

recensie van een boek

columns

Tekstopbouw

Inleiding = eerste stuk/ onderwerp (grappig verhaal, voorbeeld)

Middenstuk = meeste informatie, verdeeld over alinea's (alinea herkennen: witregel, inspringen of nieuwe regel)

Slot = laatste stuk/ herhalen van de belangrijkste informatie

Tekstdoel?

Tekstdoel?

Tekstdoel?

Wat is het tekstdoel?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Activeren
4. Instrueren

Wat is het tekstdoel? Het tekstdoel van een betoog is ...

1. Informeren
2. Amuseren
3. Overtuigen
4. Activeren

Tekstdoel?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. activeren
4. instrueren

Tekstdoelen

Een nieuwsbericht heeft als tekstdoel:

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Activeren

Inleiding

kern/ middenstuk

Slot

nieuwsgierig maken

een aantal alinea’s met verbanden

een samenvatting van de tekst

Een opsomming

een advies geven

de opbouw van de tekst geven

De opbouw van de tekst 

titel

inleiding

alinea

bron

plaatje

Stappenplan lezen

Stap 1: oriënterend lezen = titel, tussenkopjes, afbeelding

Wat is het onderwerp? Wat weet ik hier al van?

Stap 2: globaal lezen = indeling in inleiding, kern, slot. Eerste en laatste zin van elke alinea lezen

Stap 3: precies lezen = hele tekst lezen. Wat zijn de deelonderwerpen van elke alinea? Wat is het tekstdoel en de tekstsoort? 

5w+h-vragen

Wie	waren er betrokken?
Wat	is er gebeurd?
Waar	is het gebeurd?
Wanneer	gebeurde het?
Waarom	gebeurde het?
Hoe	gebeurde het?

Wat is jouw aanpak tijdens een toets leesvaardigheid?

1. Ik lees de tekst niet en begin meteen met de vragen.
2. Ik lees vluchtig de vragen en lees de tekst daarna grondig.
3. Ik lees de tekst eerst uitgebreid woorden Ik lees de tekst meteen grondig en maak daarna de vragen.
4. Ik lees de tekst oriënterend en start dan met de vragen.