Oefenen voor SET T3 Nask2

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Oefenen voor de SET T3

H3 Scheidingsmethoden

- Je krijgt een voorbeeld van iets wat je scheiden moet. Dan moet jij de goede scheidingsmethode erbij weten. (Hoofstuk 3 heeft 6 soorten scheidingsmethoden.)

- Voor scheidingsmethoden heb je soms een opstelling nodig met glaswerk en dergelijke. Zorg dat je de namen van de onderdelen kent.

- Bij de scheidingsmethoden moet je ook weten waar een filtraat, residu, destillaat etc.. bevindt.

- Zorg dat je met procenten kan rekenen.

Filmpje 1

Filtreren

Extraheren

Indampen

0

Filmpje 2

Filtreren

Extraheren

Adsorberen

Indampen

Destilleren

0

Concentratie berekenen

0

H 4 Ontleden

- Wat is ontleden? En waarom is ontleden anders dan scheiden?

- Welke 3 ontledingsmethoden zijn er? En wat is het verschil tussen deze 3?

- Wat is een verbranding? Hoe zie je dat aan de reactievergelijking?

- Wat is het verschil tussen een ontleedbare stof en een niet ontleedbare stof?

- Hoe werken molecuulformules?

- Zorg dat je een molecuulformule kan maken als je een tekening ziet van een of meerdere moleculen.

- Zorg dat je de symbolen van de atomen kent.

Stoffen verhitten

Stoffen kunnen veranderen als je ze genoeg verhit:

1. - Ze kunnen van fase veranderen (smelten)
2. - Ze kunnen verbranden
3. - Ze kunnen ontleden

Verbranden of ontleden?

Als je kijkt naar een reactie, en je vraagt je af of dat een verbrandings- of ontledingsreactie is? Dan kijk je of er zuurstof (O2) nodig is. Heeft de reactie zuurstof nodig? Dan is het een verbrandingsreactie. 

Heb je maar 1 beginstof? Ontleden. 

Branddriehoek

- brandstof

- zuurstof

- ontbrandingstemperatuur

Zonder een van de drie brand-voorwaarden, geen verbranding.

Reactieschema of reactievergelijking?

Van een reactie kun je een reactieschema of een reactievergelijking maken. 

Een reactieschema is in woorden. 

Een reactievergelijking is in formule. 

Reactieschema

Een reactieschema is in woorden:

Beginstoffen -> Eindstoffen

Een voorbeeld:

Hout(s) -> Koolstof (s) + Water (l) + witte rook (g)

Even ophalen:

De fases geef je in een reactieschema weer als:

(s) = vast (solid in engels)

(l) = vloeistof (liquid in engels)

(g) = gasvormig (gass in engels)

(aq) = opgelost in water (aqua in latijn)

Ontleedbare stoffen

Ontleedbare stoffen zijn zuivere stoffen die nog verder ontleed (afgebroken) kunnen worden. Als je ze afbreekt kom je bij niet-ontleedbare stoffen uit. 

Niet-ontleedbare stoffen

Kun je een stof niet verder afbreken, dan is het een niet-ontleedbare stof. Dit worden elementen genoemd. 

Scheiden of ontleden

Bij het scheiden van stoffen sorteer je de moleculen, maar ze veranderen niet. Scheiden is geen chemische reactie. 

Er verdwijnen geen stoffen en er verschijnen geen nieuwe stoffen. 

Ontleden

Ontleden is wel een chemische reactie. Bij ontleden verdwijnt een stof en worden er meerdere nieuwe stoffen gevormd. 

Reactievergelijking

Hiervoor maken we gebruik van een reactievergelijking:

Water (l) -> Waterstof (g) + Zuurstof (g) wordt dan:

H₂O (l) -> H₂ (g) + O₂ (g)

Maar nu hebben we een probleem. Als we atomen voor de pijl en na de pijl gaan tellen klopt het niet meer. 

0

H6, metalen

- Er komen een paar vragen over ijzer en aluminium uit hoofdstuk 6.

- Hoofdstuk 6 benoemd ook een aantal legeringen, zorg dat je van de voorbeelden weet waaruit ze bestaan.

- Wat is recycling?

- Wat zijn koolwaterstoffen?

- Wat zijn alkanen en hoe herken je een alkaan?

IJzererts

De grondstof voor IJzer is IJzeroxide met formule (Fe2O3).

Dit noem je IJzererts. 

Hoogoven

ijzererts + cokes boven in

Slakken (afval) en ruwijzer onderuit

Reactievergelijking IJzer

IJzer wordt met cokes (C) en zuurstof verhit. Hierbij ontstaat Ruw IJzer en Koolstofdioxide.

2Fe₂O₃ + 6C + 3O₂ -> 4Fe + 6CO₂

Bauxiet

Bauxiet is de grondstof voor Aluminium. Het bestaat uit aluminiumoxide. 

Door middel van de ontledingsmethode elektrolyse wordt dit metaal uit de bauxiet gehaald. 

Reactievergelijking Aluminium

Aluminiumoxide wordt eerst verhit zodat het vloeibaar wordt, daarna vindt er elektrolyse plaats. 

Hierdoor ontleed het aluminiumoxide tot aluminium en zuurstof. 

2Al2O3(l)=4Al(l)+3O2(g)

Nog meer ertsen

Looderts (PbS)                    Zinkerts (ZnS)             Kopererts (CuFeS2)

Legeringen

Messing                                   Brons                             Zilveralmalgaan

(Koper+Zink)                           (Koper+Tin)                 (Zilver+Kwik)

Edele en onedele metalen

Edele metalen 

Edele metalen reageren niet of nauwelijks met andere stoffen. Edele metalen worden dan ook vaak gevonden als zuivere stof, in een ader.

Zuivere edele metalen zijn vaak niet goed te gebruiken. Ze zijn te zacht. Goud wordt bijvoorbeeld vaak gemengt met  zilver, koper, palladium of platina. 

Onedele metalen

 

Onedele metalen reageren wel met andere stoffen. Onedele metalen worden bijna altijd als erts gevonden: Het is gebonden aan een andere stof.

0

Recycling

(urban mining)

Metalen kun je gemakkelijk omsmelten tot nieuwe onderdelen.

Je maakt van restmateriaal (afval) dus nieuwe materialen. 

Fossiele brandstof:

aardolie

aardgas

steenkool

olieraffinaderij

• destillatie van aardolie 
• de afgetapte vloeistoffen noem je fracties (ook weer mengsels)
• fracties met het laagste kookpunt vind je bovenin (zie binas)
• voor sommige eindproducten (b.v. kunststof) moet je eerst "kraken"(= ontleding, thermolyse)

Nafta

Kunststof maak je van nafta. 

Nafta moet eerst wel gekraakt worden. Dat betekent dat er van de lange koolwaterstofketens kleinere ketens worden gemaakt. 

Kennen tot en met Hexaan

Alkanen

Alkanen hebben een algemene formule: Alkanen = CnH2n+2

Dat betekent dat elk alkaan is opgebouwd uit:

Een aantal Koolstofatomen = n

Een aantal waterstofatomen = 2xn en dan 2 erbij. 

Voorbeeld: 6 C atomen, dan heeft hij altijd 2x6+2 H atomen. Dus 6x2+2=14. 

Dus: C6H14. 

kraken

= het in kleinere stukken "breken" van lange koolwaterstof moleculen.

thermisch kraken = onder hoge temp

katalytisch kraken = met een katalysator

Bij kraken wordt een alkaan gesplitst in  verschillende brokstukken

Polymeriseren

Uit kleine moleculen worden superlange moleculen gemaakt

Polymeriseren

Een reactie waarbij een groot aantal kleine moleculen aan elkaar koppelen tot één groot molecuul heet polymeriseren.

Voordelen kunststof

1. Licht (gewicht)
2. Roest niet
3. Laat slecht warmte door (isolatie)
4. Geleidt elektrisiteit slecht (isolator)
5. Kan sterk gemaakt worden ( breekt moeilijk)
6. Goedkoop
7. Gaat erg lang mee

Nadelen kunststoffen

- Gaan zo lang mee dat ze niet vergaan als je ze weggooit. 

- Moeilijk te recyclen als je kunststoffen hebt gemengt. 

Legering of composiet?

Een legering is een mengsel van metalen, een composiet een mengsel van kunststoffen. 

Bij beide verbeter je de eigenschappen zodat het eindproduct beter past bij je doel. 

Composieten

Eigenlijk net als een legering, maar dan met kunststoffen en natuurlijke materialen. 

- Kogelwerend glas

- Carbon 

- Kevlar

- Glasvezel

- Glare

Carbon 

De Renault auto bestaat voor 80% uit carbon fiber (koolstof vezels), maar deze 80% is maar 25% van zijn totaal gewicht. 

Carbon is dus een composiet die sterk is, en licht van gewicht. 

GLARE

GLARE is GLAss REinforced aluminum. Glare is materiaal gemaakt van laagjes aluminium met een dikte van 0,3 en/of 0,4 millimeter. Deze laagjes worden voorbereid en dan afwisselend gestapeld met glasvezelweefsels die geïmpregneerd zijn met kunststofhars. 

Het uiteindelijke materiaal heeft een iets lagere dichtheid dan aluminium en is ongeveer anderhalf maal zo sterk als staal.

Aan de slag

Maak voor jezelf een samenvatting van H3, 4 en 6. 

Zorg er voor dat je alle onderdelen die in de gele slides staan ook echt benoemd. Die zitten in je toets.