Les 6 ZM2A 14-09-23 Paragraaf 1.2C en 1.3A

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Startklaar:

- Telefoon in Zakkie

- Op tafel:

        - Map

        - Feniksboek

        - Naambordje

        - Zakkie

Welkom bij de Geschiedenisles ZM2A!

Startopdracht:

Dinsdag was het Prinsjesdag. De Staten-Generaal kwam bij elkaar voor de Troonrede van de Koning.

1. Waar bestaat de Staten-Generaal nu uit?

2. Waar bestond de Staten-Generaal vroeger uit?

3. Over welke zaken maakten ze beslissingen over? 

Bespreken huiswerk:

---> Bespreken opdrachten 6, 7 en 9 

Programma deze les:

1. Huiswerk bespreken
2. Lesdoelen 
3. Herhaling VOC en WIC
4. Uitleg Amsterdam
5. Opdrachten/huiswerk volgende week

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen wat een stapelmarkt is.

• Je kunt uitleggen waarom Amsterdam een knooppunt van handel werd in de 17e eeuw

Relevantie: 

Handel is niet alleen maar bewegende producten, maar ook producten opslaan. Denk maar aan distributiecentra. 

De ligging van een plek bepaalt haar geschiedenis, kijk maar naar de ligging van Amsterdam. 

De VOC

• VOC - Verenigd Oost-Indische Compagnie werd in 1602 opgericht voor de handel met Indië.
• Om alle kosten te kunnen betalen werden er aandelen verkocht aan mensen, zo kon iedereen profiteren.
  
• De Staten-Generaal wilde een monopolie op de handel in Indië, hierdoor mocht de VOC bijna alles doen om dit voor elkaar te krijgen.
• Een voorbeeld hiervan is de genocide op de Banda eilanden in 1621 door Jan Pieterszoon Koen. 
  

Gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen (de hoogste man van de compagnie in Oost-Indië) organiseert in 1621 een strafexpeditie naar Banda. Op die manier wil hij het monopolie op de handel in nootmuskaat en foelie voor de VOC in handen krijgen. Van de 15.000 bewoners zijn er nog maar 1.000 over. De rest is gedood, gevlucht of in slavernij afgevoerd naar Batavia. Allemaal om het monopolie op nootmuskaat voor de compagnie veilig te stellen.

Bron: https://www.nationaalarchief.nl/beleven/onderwijs/bronnenbox/hoe-ging-het-verder-op-banda#collapse-2777

De Banda eilanden, een kleine eilanden groep in toemalig Indië.

https://www.youtube.com/watch?v=R4kzAi-xaD0

VOC

Specerijen uit

Azie (Indie) 

VOC - Verenigd Oost-Indische Compagnie werd in 1602 opgericht voor de handel met Indië.

Om alle kosten te kunnen betalen werden er aandelen verkocht aan mensen, zo kon iedereen profiteren.

De Staten-Generaal wilde een monopolie op de handel in Indië, hierdoor mocht de VOC bijna alles doen om dit voor elkaar te krijgen.

Een voorbeeld hiervan is de genocide op de Banda eilanden in 1621 door Jan Pieterszoon Koen. 

WIC

Driehoekshandel

WIC - West-Indische Compagnie werd in 1621 opgericht voor de handel met Amerika.

 

Deze compagnie deed aan driehoekshandel. Vanuit Nederland werden wapens, gereedschap en alcohol etc. gebracht naar Afrika. Hier werd dit geruild voor Afrikaanse slaven. Deze werden verkocht in Amerika om op de plantage te werken. Dit noemt men ook wel de Trans Atlantische slavenhandel. Vanuit Amerika namen de Nederlanders cacaobonen, suiker en tabak mee terug naar Nederland.

De Republiek heeft in deze periode tot de afschaffing (1864) van de slavenhandel ongeveer tussen de 550.000 tot 600.000 mensen vervoerd, schatting: 5% aandeel van het totaal.

De WIC deed aan kaapvaart om andere landen, zoals Spanje en Portugal, te dwarsbomen.

Amsterdam in de Gouden Eeuw

• Al deze pakhuizen lagen verspreid in Amsterdam. Om toegang hiertoe te bevorderen werd de grachtengordel aangelegd. Zo konden schepen direct voor hun pakhuis ''parkeren''.

Waar ligt Amsterdam op de kaart?

https://www.youtube.com/watch?v=cFGhee-adX4

• Overleg 2 minuten met degene naast je en schrijf op:

• Bedenk wat er in de Gouden Eeuw in de pakhuizen kon liggen

• Wat zijn die witte dingen onder het dak?

Opdracht: bedenk wat er vroeger in pakhuizen lag. Waar zijn die witte dingen voor vlak onder het dak bij de nok?

Nederlandse handelsschepen gingen producten halen in N-Europa om deze vervolgens te verkopen in de Republiek en in Z-Europa. 

Deze producten moesten eerst opgeslagen worden. Dit deed men in pakhuizen.

Een stapelmarkt is een plaats waar handelswaar tijdelijk wordt opgeslagen, om van daaruit verder te worden verhandeld.

Al deze pakhuizen lagen verspreid in Amsterdam. Om toegang hiertoe te bevorderen werd de grachtengordel aangelegd. Zo konden schepen direct voor hun pakhuis ''parkeren''.

Amsterdam als stapelmarkt

• Nederlandse handelsschepen gingen producten halen in het noorden om deze vervolgens te verkopen in de Republiek en in het zuiden. Deze producten moesten eerst opgeslagen worden. Dit deed men in pakhuizen. 

• Een stapelmarkt is een plaats waar handelswaar tijdelijk wordt opgeslagen, om van daaruit verder te worden verhandeld.
• De ligging van Amsterdam was gunstig. Ook sloten de Nederlanders de Schelde (een stukje rivier net voor Antwerpen) af om zo te voorkomen dat daar handelsschepen naar binnen konden.
  

0

Van Spanje

De Republiek

De ligging van Amsterdam was gunstig. Ook sloten de Nederlanders de Schelde (een stukje rivier net voor Antwerpen) in 1587 af om zo te voorkomen dat daar handelsschepen naar binnen konden.

Schets het probleem voor Antwerpen van het dichtgooien van de Schelde

Waar gaan de schepen heen ipv naar Antwerpen? (Amsterdam)

Opdrachten

Opdrachten:  1 en 2 (werkboek blz. 16 en 17)

Op basis van paragraaf 1.3, leerboek blz. 12-13

---> 5 minuten IN STILTE

---> Klaar? Lees alvast "immigratie" op blz. 12 van het leerboek

Huiswerk voor volgende week:

- Lees paragrafen 1.1 en 1.2 voor het SO