Project Poëzie - Les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Project Poëzie

Project Poëzie

Les 1

Doel van het project

Poëzie is mooi! 

Nederlandstalige liedjes zitten vol met poëzie.

Je leert over rijm, ritme, beeldspraak en stijl. 

Deze les: Soorten rijm

Verschillende soorten rijm

Eindrijm

Beginrijm (alliteratie)

Assonantie

Verschillende soorten eindrijm:

1. Slagrijm 

2. Gepaard rijm

3. Gekruist rijm

4. Omarmend rijm

5. Gebroken rijm

6. Verspringend rijm

1. Slagrijm

Het rijmschema is een schematische weergave van de eindrijm in een gedicht. 

Gelijke letters zijn gelijke klanken.

AAAA

'Een mooie vrouw is langs me heen gegaan

Heel even bleef zij staan

Toen is zij weer haar gang gegaan

En trok zij een mooi jurkje aan'

2. Gepaard rijm

AABB

'Sint zat te denken

Wat hij jou zou kunnen schenken

Hoe hard hij ook dacht, hij wist het niet

En uiteindelijk vroeg hij het aan Piet'

Kan ook nog CCDD etc. 

3. Gekruist rijm

ABAB

'Uit twee mensen voortgebracht

't Lijkt zo'n simpel gegeven

Wat dieper erover nagedacht

Is het een wonder, zo'n nieuw leven'

4. Omarmend rijm

ABBA

'Albert Verwey, ik had u mij gedacht

Met ernstige oogen en te groote handen

Knutselend in uw kamer allerhande

Maskers en speelgoed waar ge zelf om lacht'

5. Gebroken rijm

Bij het gebroken rijm doorbreekt een nieuwe rijmklank de verwachte harmonie:

AACA

ABCB

ABAC

6. Verspringend rijm

ABCABC

'De wereld is te groot en oud voor dit

Spel van het jonge hart en het verdriet

Van 't avondgrauwen dringt onze oogen binnen

En als ik straks naast haar bij 't haardvuur zit

Zie ik door de vensters in een zwart gebied

En hoor de nachtwind gieren langs de tinnen'

                                                                 Welk rijmschema herken je? 

Gedicht 1

Er worden vele hartsgeheimen

Tot mijn onuitsprekelijk plezier

Op vele websites en papier

Geschreven in gedichten en in rijmen

Gedicht 2

Na negen maanden in de moederschoot

Werd het tijd dat jij besloot

Om de wereld te gaan bekijken

En ons gezinnetje te verrijken

Gedicht 3

Het leven is niet zonder zorgen

Het leven is niet zonder pijn

Maar denk dan aan morgen

Die dag zou heel mooi kunnen zijn

Gedicht 4

Ik denk niet vaak

Ik denk niet gauw

Maar als ik denk

Denk ik aan jou

Beginrijm (alliteratie)

De beklemtoonde beginklank van opeenvolgende woorden is hetzelfde: 

'Zachtjes zit hij aan zee'

'Denkend dat hij dingen moet doen'

'Bakker Bart'

Assonantie

Bij assonantie gaat het om klanken (klinkers) die steeds terugkeren.

(ook wel klinkerrijm of klankrijm)

'Raam en staan'

'Bomen en rozen'

Let op: bijvoorbeeld 'haren en verward' geen assonantie

Aan de slag!

Werkboekje

Maak opdracht 1 en 2