DEF GGZ LES 4 Angst en persoonlijkheidsstoornissen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Angsstoornissen

Lesdoelen 

Je kunt aan het einde van deze les benoemen 

• Je kunt minimaal 4 kenmerken van angst noemen
  
• Je kunt vertellen wat een obsessieve- compulsieve stoornis (OCS/OCD) is
• Oefent het geven van begeleiding en psycho-educatie aan zorgvragers in casussen.
• Je kunt uitleggen wat een borderline persoonlijkheidsstoornis en een narcistische persoonlijkheidsstoornis inhoudt

Bipolaire stoornis --> begeleiding

• Psycho educatie
• Signaleringsplan maken

Wanneer ben jij wel eens bang?

Wat zijn kenmerken van angst?

Kenmerken van angst:

• Lichamelijke klachten, stekende hoofdpijn, slaapproblemen, gebrek aan eetlust/geen hap door de keel kunnen krijgen, benauwd voelen/beklemmend gevoel op de borst, niet kunnen concentreren
• Voorhoofd fronsen
  
• Wijd opengesperde ogen/vergrote pupillen
  

• Hevig transpireren (angstzweet)
• Hartkloppingen
  
• Ademnood
  
• Trillen/beven
  
• Misselijkheid en diarree
  
• Tintelingen in handen en voeten
  
• Knikkende knieën
  
• Gevoel van onwerkelijkheid (alsof je naar een film kijkt)
  

Wat is een voorbeeld van een fobie?

1. Een plotselinge angst om dood te gaan
2. Hoogtevrees
3. Bang voor gezelschappen
4. Bang zijn buiten eigen omgeving

Angst stoornissen 

Angststoornissen:

• Specifieke fobieën, bijv. hoogtevrees, vliegangst, claustrofobie
  
• Sociale angststoornis: sociale fobie (kritisch beoordeling(zelf), faalangst)
  
• Paniekstoornis: plotselinge angst, bang om dood te gaan, ontstaat vaak op moment van ontspanning (vb SEH POB vluchteling)
  
• Agorafobie: angst voor plaatsen of situaties (alles buiten vertr. omgeving)
  
• Generaliseerde angststoornis: langere tijd overdreven angstig en voortdurend bezorgd
  

1. Welke stoornis is dit?

Janneke Hakkers (59) jaar was vroeger op de lagere school eigenlijk de slimste van de klas. De directeur van de lagere school (vroeger de bovenmeester) adviseerde om naar het gymnasium te gaan. Janneke wilde echter per se naar de huishoudschool (de school die toen voorbereidde op de rol van huisvrouw). Niet omdat ze dit moest van haar ouders en ook niet omdat ze graag wilde leren koken, wassen en strijken. Nee de werkelijke reden was dat je op die school maar twee jaar gym had en op het gymnasium minstens vijf. Janneke was als de dood voor gymnastiek. Ze had geen figuur, voelde zich belachelijk houterig. Maar ze kon tenslotte ook zomaar van dat wandrek of de evenwichtsbalk vallen met haar houterigheid. Alleen al de gedachte verstijfde en verkrampte haar. Nu mijmert Janneke nog regelmatig over verloren kansen en wat ze allemaal had kunnen bereiken.

2. Welke stoornis is dit?

Mason erkent dat het best ongewoon is. Als hij naar de bioscoop gaat met zijn vriendin, wil hij altijd als eerste bij de zaaldeuren staan om als eerste naar binnen te kunnen. Ik wil dan zo dicht mogelijk bij de uitgang zitten, op de eerste stoel naast het gangpad. Ik ben bang anders bij brand in het gedrang mijzelf en mijn vriendin niet in veiligheid te kunnen brengen. Trouwens, liever ga ik niet. Thuis kan ik meer genieten van een film op tv, want in de bioscoop ben ik ook nog constant alert op brandluchtjes en geluiden in de zaal. Ik heb een keer als vijftienjarige op het journaal een grote bioscoopbrand in Duitsland gezien met fatale afloop. Alleen de mensen die dicht bij de uitgang zaten hebben het daar gered. Ik ga wel naar de bioscoop maar geniet absoluut niet zoals mijn vriendin.

Begeleiding bij angststoornissen als  Verpleegkundige

• Gevoel van veiligheid: Accepteer de mens, de angst, 

        --> wijs niet af, niet verstandelijk verklaren, erken gevoelens

• Niet graven, ondersteun (uitleg, leren, stimuleren) op logische manier plek te geven in zijn leven

Bij acute situaties:

• Zoek en houdt contact

Casuïstiek

• 2 personen
• Beschrijf hoe je als verzorgende de client begeleidt, hoe pak je het aan, wat zeg je?
• Welke psycho-educatie geef je en welk doel wil je daarmee bereiken?

Wat is een obsessieve-compulsieve stoornis (OCD=OCS)?

1. Last van claustrofobie
2. Langere tijd overdreven angstig en bezorgd
3. Extreem bang zijn bij lichamelijke klachten
4. Last van dwanggedachten en dwanghandelingen

Aan angst gerelateerde stoornissen:

• Obsessieve-compulsieve stoornis: ernstig last van herhalende dwanggedachten (obsessies) en dwanghandelingen (compulsies) (OCD)
  
• Psychotrauma en stres gerelateerde stoornis: lijden aan de gevolgen van een psycho-traumatische gebeurtenis (PTSS)
  
• Somatisch symptoom en verwante stoornissen: extreem bang zijn bij lichte lichamelijke klachten (denken een ernstige ziekte te hebben en daarin niet gerustgesteld kunnen worden (hypochondrie)
  

Dwangmatige stoornis:

• Perfectionisme en starheid, buitengewoon ordelijk
  
• Kan moeilijk omgaan met onduidelijkheid en moeilijk zijn gevoelens uiten
  
• Uiterst precies en toegewijd (ideale werknemer)
  

Persoonlijkheidsstoornis

Hoe kom je eraan?

• Erfelijkheid
• Aanleg
• omgevingsfactoren

Borderline persoonlijkheidsstoornis:

• Diepgaand patroon van instabiliteit in relaties, zelfbeeld en stemming
  
• Impulsiviteit in gedrag
  

Narcistische persoonlijkheidsstoornis:

• Diepgaand patroon van zelfingebeelde belangrijkheid en uniekheid
  
• Behoefte aan bewondering
  
• Gebrek aan invoelend vermogen (empathie)
  

Lesdoelen 

Je kunt aan het einde van deze les benoemen 

• Kent de kenmerken, behandelingen en begeleidingsaspecten van angststoornissen
• Je kunt uitleggen wat een borderline persoonlijkheids- stoornis en een narcistische persoonlijkheidsstoornis inhoudt.
• Oefent het geven van begeleiding en psycho-educatie aan zorgvragers met angststoornissen in casussen.

Begeleidingsstijlen

Directieve (instructie)stijl: actief, richtinggevend en sterk controlerend. 

Overtuigende stijl: obv gelijkwaardigheid. Met bewijzen op andere gedachten brengen 

Participerende stijl: ander centraal stellen, betrokkenheid en oprechte belangstelling 

Delegerende stijl: verantwoordelijkheid bij de ander leggen. verwijzen naar regels. 

valkuil 1: spontaniteit, betrokkenheid, initiatief en inbreng van eigen ideeën remt, frustraties.

valkuil 2: te overtuigend zijn en daardoor niet openstaan voor de ander of juist de ander te veel laten participeren.

Valkuil 3: kan leiden tot het vervagen van grenzen en verantwoordelijkheden

Valkuil 4: gevoel van afstandelijkheid en onpersoonlijkheid.