5.1 en 5.2

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Paragraaf 5.1 en 5.2

Welkom!

Leerdoelen

Wat weten jullie al?

5.1 Wat levert werken op?

5.2 Wat voor ondernemingen? 

Leerdoelen

Je leert in paragraaf 5.1
- Wat voor redenen je kunt hebben om te werken.

- Waarvan de hoogte van je loon afhankelijk is.

- Hoe je je nettoloon kunt berekenen

- Wat het verschil is tussen grijs, zwart en wit werk.

- Wat het minimumloon is.

Leerdoelen

Je leert in paragraaf 5.2:

- In welke groepen je de productie kunt indelen.

- Hoe in bedrijven het werk verdeeld wordt.

- Wat een zelfstandige, een eenmanszaak en een zzp'er is.

- Wat een vof is.

- Wat het verschil is tussen een nv en een bv.

Iemand die in dienst van een baas betaald werk doet.

1. Werkgever
2. Werknemer

Een baan van minder dan 36 uur per week.

1. Voltijdbaan
2. Deeltijdbaan

Hoe noem je het als iemands arbeidsovereenkomst wordt opgezegd?

Arbeidsmotieven

Redenen om te werken:

- Loon

- Nuttig

- Regelmaat

- Sociale contacten

- Ontwikkelen

Geschoold en ongeschoold

Geschoold werk: opleiding voor nodig

• leraar economie, doktersassistent, elektricien

Ongeschoold werk: geen opleiding nodig 

• postbode, vakkenvuller, vuilnisman

NL= kenniseconomie: grote vraag is naar geschoold werk.

De overheid wil daarom dat iedereen een opleiding volgt.

Afspraken

Arbeidsovereenkomst: functie, uren, loon.
CAO= Collectieve ArbeidsOvereenkomst. Geldt voor iedereen in dezelfde bedrijfstak -> bouw, onderwijs, zorg.

CAO-afspraken worden gemaakt door vakbonden en organisaties van werkgevers.

Brutoloon -> nettoloon

Arbeidsovereenkomst -> Brutoloon

Bankrekening -> Nettoloon

Tip: brutoloon is altijd hoger!

Wit, grijs of zwart werk?

Minimumjeugdloon           Minimumloon

vanaf 21 jaar en ouder

tot 21 jaar,

percentage van minimumloon

Productiesectoren   

De ondernemingen waarbij je kunt werken, zijn verdeeld in vier productiesectoren.

De primaire sector: hier horen bedrijven bij die grondstoffen maken zoals boeren, vissers, de houtkap en mijnbedrijven.

De secundaire sector: hier horen bedrijven bij die de grondstoffen van de primaire sector nemen en verwerken tot iets anders. Fabrieken, bouwbedrijven, pottenbakkers en soortgelijke bedrijven.

De tertiaire sector: hierin vind je alle bedrijven die een dienst leveren (en dus niet een goed maken!) en deze met winst proberen te verkopen. Alle winkels horen hierbij, maar ook de bank, de NS, de kapper en klusbedrijven,

De quartaire sector: hier vallen alle bedrijven onder die een dienst leveren en deze niet met winst proberen te verkopen. De diensten die in de quartaire sector worden geleverd zijn grotendeels openbaar. Hieronder vallen de politie, brandweer en het onderwijs.

Arbeidsverdeling

In een bedrijf zijn de taken verdeeld en doet ieder waar hij/zij goed in is.

Bedrijfsleider -> leidinggevend werk

Vakkenvuller -> uitvoerend werk

Werken voor jezelf

Zelfstandige: iemand die met een eigen onderneming zijn geld verdient.

Eenmanszaak: Bedrijfsvorm met maar één eigenaar. Heeft de eenmanszaak schulden, dan kan het geld verhaald worden op het privé geld van de eigenaar.

ZZP'er : Zelfstandige zonder personeel

Een VOF

• VOF staat voor Vennootschap Onder Firma
• Twee of meer mensen eigenaar
• Ook hoofdelijk aansprakelijk
• Inkomstenbelasting

BV en NV

Een bv (= besloten vennootschap) en een nv (= naamloze vennootschap) zijn ondernemingsvormen waarbij het privégeld van de eigenaren en het geld van de onderneming strikt van elkaar gescheiden zijn. 

Verschil: NV iedereen kan aandelen kopen. Dat kan bij een BV kan dat niet zomaar.

Over de winst wordt vennootschapsbelasting betaald.

De aandeelhouders krijgen dividend als er winst gemaakt wordt.