5.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

HC Lage Landen

Welke invloed hadden sociaaleconomische en politieke ontwikkelingen op de positie van de stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten (1302-1602)?

Syllabus

Rond 1300 vormden Vlaanderen en Brabant het economische zwaartepunt van de Nederlandse gewesten. Brugge vormde het handelscentrum van een netwerk waarbinnen elke stad door innovatie en schaalvergroting de eigen positie én het netwerk als geheel versterkte. Steden hadden in dat netwerk een eigen positie. Antwerpen had een goede verbinding met het Europese achterland en was toegankelijk voor de nieuwe, grotere zeeschepen. In Brugge combineerden handelaren de principes van de wisselbrief en de bank tot de eerste koopmansbeurs. Het noordelijke Amsterdam werd in de loop van de 14e eeuw een gespecialiseerde voorhaven voor de graanhandel met het Oostzeegebied.

Brugge

Rond 1300 Brugge neemt positie Atrecht over als centrum van de interregionale handel

Belangrijkste oorzaak: handel overzee nam toe. 

Brugge

Brugge had toegang tot de Noordzee via het Zwin. 

Vervolgens word Brugge de schakel tussen het Oostzeegebied en Zuid-Europa. 

Handel overzee neemt toe (rond 1300); oorzaken

Oorzaken:

• Jaarmarkten in N-Frankrijk steeds onveiliger. Handelaren wijken uit naar Brugge. 
• Engelse wol import via Brugge
• Invoer graan vanuit Oostzeegebied via Brugge.

Brugge

Het stadbestuur bevordert de handel op vele vlakken:

• Bieden van service: bouw van kranen, bevaarbaar houden v Zwin
• Privileges voor (buitenlandse) handelaren
• Financieel centrum: eerste koopmansbeurs

Syllabus

Behalve van de adel, nam de stedelijke burgerij ook taken van de geestelijkheid over, zoals sociale zorg en onderwijs, en ontwikkelde zij ideeën over het algemeen belang of bonum commune van de stedelingen. Met de vestiging van bedelorden en begijnhoven probeerde de geestelijkheid omgekeerd aansluiting te vinden bij een meer individuele geloofsbeleving van stedelingen, de moderne devotie.

Welk woord weg?

Atrecht

Lakennijverheid

Hanze

Brugge

Rijke burgers spelen een actieve rol in de stad

Bonum Commune : het idee van het algemeen belang.

Ten behoeve van het algemeen belang heeft de stad rechten boven het individu.

Eerst ligt de sociale zorg voornamelijk bij de Kerk:

• Armenzorg
• Hospitaal: ziekenzorg
• Kloosterscholen: opleiding gericht op de Kerk

Stedelijke burgerij neemt deze taken deels over

• Liefdadigheid
• Stadsscholen: opleiding gericht op ambacht en handel

Begijnhoven

Groep van kleine huizen, gesticht voor armen en/of alleenstaanden. 

Zij leefden onder  gedragsregels en toezicht van een priester. 

Bedelorden

Kloosterorden die leven zonder bezit. Zij zijn afhankelijk van bedelen en doen liefdadigheidswerk. 

Beweging tegen de rijkdom van de Kerk en reguliere kloosters

Moderne Devotie

Beweging die persoonlijke geloofsbeleving nastreefde door arbeid en bezinning door het lezen van bepaalde literatuur.