OAV 8 angst en dwang

• Orthoagogische vaardigheden
• Secundair onderwijs

Jeugd- en gehandicaptenzorg

OAV - orthoagogische vraagstellingen

les 8

angststoornissen

dwangstoornissen

WELKOM!

planning lessen

• Vandaag, les 8:  evaluatie thema's les 6 en 7 + angst- en dwangstoornissen 
• Les 9: op school - psychogeriatrische stoornissen (dementie)

• Les 10:  lesvervangende opdracht (uitleg in les 9)
  

vandaag

toets

angststoornissen

dwangstoornissen (OCD)

angststoornissen

intro, filmpjes, cursus

Waar denk jij aan bij angst...?

angststoornis zelftest

11 vragen..

hou voor jezelf bij hoe vaak je  'nooit - soms - regelmatig' scoort

https:

Angststoornissen

• buitensporige en duidelijk niet realistische angst met impact op het dagelijks leven.
• paniekstoornis, specifieke fobieën, sociale angststoornis

• getuigenis: Maaike is angstig als ze over de markt loopt en omdat ze denkt dat ze zal moeten overgeven.
• filmpje 4' wat, kenmerken, impact, oorzaken, behandeling 
  

00:59

Dus ...

• Maaike wordt misselijk als ze over de markt loopt.

• Ze denkt dat dat komt omdat ze moet overgeven.

• Het is ook mogelijk dat ze misselijk is omdat ze spanning ervaart.. maar dat beseft ze pas in de therapie.

Welke van deze 2 gedachtes het meest waar is, moet ze nu uitzoeken.

Angst ...?

1. = een natuurlijke reactie bij gevaar, waar je je bedreigt voelt
   
2. = een emotie, zorgt dat je lichaam klaar is om het gevaar 'te lijf te gaan'
3. heeft een psychische factor: het gevoel van onveiligheid, bedreiging, er gaat iets vreselijks gebeuren, ...
   
4. heeft een duidelijke lichamelijke factor : duizeligheid, transpireren, verhoogde bloeddruk, hartkloppingen, verwijde pupillen, rusteloosheid, flauwvallen, verhoogde hartslag, beven, vlinders in de buik, frequent moeten plassen, ...(niet noodzakelijk allemaal aanwezig).
   

Wanneer is angst 'gestoord'?

1. bij een sterk overdreven angstreactie in vergelijking met 'het gevaar'
2.  de angst hindert het functioneren
3. typisch voor angststoornissen: mensen wéten meestal wel dat hun gedachtes niet realistisch zijn (ziektebesef), maar hebben de angst niet onder controle
4. vaak: vermijdingsgedrag als 'oplossing' omdat de situatie 'doorstaan' ondraaglijk is
   

3 soorten angststoornissen

paniek

fobieën

sociale angst

paniekstoornis

Paniek =  = golf van intense angst of intens onbehagen

paniekstoornis is gekenmerkt door

• terugkerende, onverwachte paniekaanvallen
  
• hyperventilatie (lichamelijke factor)
• heel intense angst, binnen enkele minuten een piek
  
• 4 of meer symptomen

• Getuigenis Sofie 2'
• Lees 'Leo' in je cursus: vind je de symptomen?

welke fobieën ken je zoal?

Specifieke fobie

• Fobie = een irrationele, intense en steeds weerkerende vrees voor een ding, een activiteit of een situatie. Dit leidt tot de dwingende behoefte om het gevreesde ding, activiteit of situatie te vermijden
• Angst voor een welbepaalde situatie en daardoor sterk vermijdingsgedrag tonen
• Lees: mevrouw Tilburg

kenmerken specifieke fobie

►    Uitgesproken angst of vrees voor een specifiek object of een specifieke situatie (zoals vliegen, hoogtes, dieren)
►    Het object of situatie van de fobie roept bijna altijd onmiddellijk angst of vrees op.
►    Het object of situatie van de fobie wordt bewust vermeden, of alleen verdragen met intense angst of vrees.
►    De angst of vrees is buiten proportie ten opzichte van het werkelijke gevaar dat het specifieke object of de specifieke situatie met zich meebrengt, de sociaal-culturele context in acht genomen.

specifieke fobieën

•  Diertype: angst uitgelokt door dieren of insecten vb. honden, slangen, spinnen, muizen,..
•  Natuurtype: angst uitgelokt dor een object in de natuur zoals storm, hoogtes, of water
•  Bloed-injectie-verwonding type: angst uitgelokt door het zien van bloed of een wonde of door het krijgen van een injectie of andere medische technieken.
• Situationeel type: angst uitgelokt door een specifieke situatie zoals openbaar vervoer, tunnels, bruggen, liften, vliegen, autorijden of afgesloten ruimten.

Veel voorkomende enkelvoudige fobies:

•   Claustrofobie (angst in kleine ruimtes)
•   Hoogtevrees
•  angst voor onweer

fobieën (angst) zijn aangeleerd

leerproces via:

•  Een slechte ervaring: u bent bijvoorbeeld ooit gebeten door een hond. Dat kan in sommige gevallen een aanleiding zijn voor een hondenfobie.
•  Wat anderen hebben meegemaakt of zeggen: wanneer uw ouders heel bang zijn voor bijvoorbeeld honden en ze telkens de straat oversteken wanneer een hond komt aangewandeld, dan kan het zijn dat u door die ervaringen een hondenfobie zal ontwikkelen.
• Informatie via een andere weg die ons enorm veel schrik aanjaagt: verhalen over honden die mensen aanvallen en levensgevaarlijk verwonden.

Sociale angst

aanhoudende angst voor een of meerdere situaties waarin men blootgesteld kan worden aan onderzoek/kritiek door anderen.

Vrees om iets te doen waardoor men zich in ogen van anderen belachelijk maakt

• de angst om niet meer te kunnen spreken in publiek, zich te verslikken tijdens de maaltijd, niet te kunnen urineren op het toilet, te trillen als men iets moet schrijven in aanwezigheid van anderen, dwaze uitspraken te doen of niet te kunnen antwoorden

dwangstoornissen

Felien 3': wat + impact + behandeling

OCD: obsessies en dwanghandeling

dwangstoornissen / OCD

Wat weten jullie er over?

dwangstoornis: kenmerken

Iemand heeft een dwangstoornis wanneer hij dwanggedachten (obsessies) of dwanghandelingen (compulsies) heeft die

• veel tijd opslokken,
•  veel last veroorzaken
• en het dagelijks functioneren verstoren.

• typisch: ongewenst en 'hoort niet bij mij'
• functie: bescherming tegen de angst, onrust of gevoel dat er iets ernstigs gaat gebeuren
  

Obsessies: dwanggedachten

• Steeds terugkerende en aanhoudende ideeën, gedachten, gevoelens, neigingen of beelden
• ervaren als zinloos of opdringerig,
  

• veroorzaken uitgesproken angst of ongemak

• => andere gedachten moeten deze angsten dan weer onderdrukken
• De persoon weet en erkent dat de gedachten uit zijn eigen geest voortvloeien (dus geen waangedachten)
  

Compulsies: dwanghandelingen

• herhaalde, doelgerichte en bewuste gedragingen die de persoon
  
• volgens bepaalde regels op steeds dezelfde manier stelt
  
• als antwoord op een dwanggedachte.
  
• functie = neutraliseren van de spanning en het tegemoet komen aan de dwanggedachten.  
• vaak totaal geen verband met de situatie die men wil verhinderen.

tijd voor een kleine afsluiter :)

OCD is een ...

1. angststoornis
2. dwangstoornis

angststoornissen zijn...

1. genetisch bepaald
2. aangeleerd

Bij angsstoornissen is ook vaak sprake van een dwangstoornis, maar niet altijd

1. Nee, het is omgekeerd
2. Ja, dat klopt

Sommige mensen schrobben urenlang hun handen, vermijden contact met kranen en wc’s of durven niemand nog een hand geven. Anderen moeten na ieder uitstapje opnieuw douchen. Nog anderen stofzuigen dagelijks urenlang.

1. Controledwang
2. Was-, schoonmaak- of poetsdwang
3. Dwanggedachten over geweld
4. Dwangmatige perfectie of netheid

Een persoon met deze dwanggedachten ziet in zijn hoofd bv. beelden dat hij iemand aanvalt, in elkaar slaat of aanrijdt. Of is bang dat hij met eens schaar of mes zijn eigen kinderen iets aan doet

1. Controledwang
2. Was-, schoonmaak- of poetsdwang
3. Dwanggedachten over geweld
4. Dwangmatige perfectie of netheid

Zo iemand controleert bv. steeds opnieuw of het gas uit is, de deur op slot is, de auto wel in de garage staat. Vaak moet hij een bepaalde handeling enkele keren herhalen, bv. vijf maal de sleutel in het slot omdraaien.

1. Controledwang
2. Was-, schoonmaak- of poetsdwang
3. Dwanggedachten over geweld
4. Dwangmatige perfectie of netheid

gedachten: het is niet goed, netjes of perfect genoeg. Zo iemand is de hele tijd bezig dingen recht te zetten en op te ruimen. Hij kan bv. urenlang bezig zijn om zich goed te scheren of om bloemen in een vaas te schikken.

1. Controledwang
2. Was-, schoonmaak- of poetsdwang
3. Dwanggedachten over geweld
4. Dwangmatige perfectie of netheid

We sluiten af :)

volgende week op school... een volledige les!

dementie... met ervaringsuitwisseling, voorbeelden, filmmateriaal en oefeningen.
+ de nodige informatie voor de laatste les op 6 mei