H. 2, par. 1. Oorzaken van de oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

Oorzaken van de oorlog

De Eerste Wereldoorlog

Eerst de naam...

• De naam 'Eerste Wereldoorlog' werd pas voor het eerst rond 1920 gebruikt.

• Veelgebruikte namen voor de oorlog zijn (nu nog steeds): The Great War (En.), Der Grosse Krieg (Dld.), La Grande Guerre (Fr.) of De Groote Oorlog (Bel.)

§2.1

Oorzaken van de oorlog

A

Nieuwe grenzen

Leerdoel:

Je kan beschrijven dat door nationalisme en modern imperialisme de spanningen in Europa groter werden.

Begrippen:

nationalisme

modern imperialisme

B

Nieuwe wapens

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat door militarisme en een wapenwedloop de spanningen in Europa groter werden.

Begrippen:

militarisme

wapenwedloop

C

Nieuwe bondgenoten

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat door het sluiten van bondgenootschappen de spanningen in Europa groter werden.

Begrippen:

bondgenootschappen

centralen

geallieerden

 

tweefrontenoorlog

Van Schlieffenplan

In de 19e eeuw was er veel nationalisme in Europa. 

Dat is dat je trots bent op je volk, land, taal en cultuur.

Dit had grote gevolgen voor Duitsland en het Turkse Rijk. 

§2.1

Oorzaken van de oorlog

A

DeBoze burgers

Nieuwe grenzen

• Tot 1871 bestond er niet één Duitsland, maar een verzameling kleine staatjes.

• In 1871 werd uit die staatjes het Duitse Keizerrijk gesticht. Dit versterkte de nationalistische gevoelens van de Duitsers.

• Duitsland was in één klap het machtigste land van Europa. En daarmee de grootste vijand van Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland.
  
  
• Daarnaast wilde Duitsland koloniën hebben in Afrika en Azië. Dit past bij het modern imperialisme 

§2.1

Oorzaken van de oorlog

A

DeBoze burgers

Nieuwe grenzen

Modern imperialisme

• Het tegenovergestelde gebeurde met het Turkse Rijk. 
  
  
• Dit rijk was verzwakt. Volken op de Balkan wilden hun eigen staat hebben. 
  
  
• 1878: Servië maakt zich los van het Turkse Rijk
  
  
• 1878: Bosnië maakt zich los van het Turkse Rijk. Wordt direct daarna ingenomen door Oostenrijk-Hongarije. 
  
  
• In Bosnië woonden veel Serviërs. Zij willen juist bij Servië horen. Gevolg: spanningen op de Balkan. 

§2.1

Oorzaken van de oorlog

A

DeBoze burgers

Nieuwe grenzen

Europa

in 1900

Het machtsevenwicht wordt nu verstoord

Leerdoel: Je kan beschrijven dat door nationalisme en modern imperialisme de spanningen in Europa groter werden.

Door het groeiend nationalistme waren mensen trots op hun eigen volk, land, taal en cultuur.

Kleine Duitse staatjes werden in 1871 samengevoegd en daardoor was Duitsland in één klap het machtigste land van Europa. En daarmee de grootste vijand van Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland.

Daarnaast wilde Duitsland koloniën hebben in Afrika en Azië. Dit past bij het modern imperialisme.

Het Turkse Rijk was verzwakt en daardoor werd Servië een eigen staat. Bosnië werd ingelijfd bij Oostenrijk-Hongarijë.

§2.1

Oorzaken van de oorlog

A

Nieuwe grenzen

Leerdoel:

Je kan beschrijven dat door nationalisme en modern imperialisme de spanningen in Europa groter werden.

Begrippen:

nationalisme

modern imperialisme

B

Nieuwe wapens

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat door militarisme en een wapenwedloop de spanningen in Europa groter werden.

Begrippen:

militarisme

wapenwedloop

C

Nieuwe bondgenoten

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat door het sluiten van bondgenootschappen de spanningen in Europa groter werden.

Begrippen:

bondgenootschappen

centralen

geallieerden

 

tweefrontenoorlog

Van Schlieffenplan

De industrialisatie van de 19e eeuw zorgde voor veranderingen in de oorlogsvoering:
 

• Fabrieken maakten sneller en meer wapens, waardoor legers konden groeien. 
  
  
• Uitvinders kwamen met nieuw soort wapens: gifgas, mitrailleurs, tanks, onderzeeërs, vliegtuigen.

§2.1

Oorzaken van de oorlog

B

DeBoze burgers

Nieuwe wapens

Begin 20ste eeuw was er veel militarisme: oorlog was iets goeds. Oorlog was een juiste manier om een conflict op te lossen. 

Daarom wilden Europese landen een groter leger het grootste leger hebben. Er ontstond een wedstrijd welk land de meeste en beste wapens had. Deze wedstrijd noem je een wapenwedloop. 

Vooral het streven van Duitsland om koloniën te hebben was een grote aanleiding hiervoor.

§2.1

Oorzaken van de oorlog

B

DeBoze burgers

Nieuwe wapens

Leerdoel: Je kan uitleggen dat door militarisme en een wapenwedloop de spanningen in Europa groter werden.

Militarisme: oorlog is iets goeds. Oorlog is een juiste manier om een conflict op te lossen.

Daarom wilden Europese landen een groter leger het grootste leger hebben. Er ontstond een wedstrijd welk land de meeste en beste wapens had. Deze wedstrijd noem je een wapenwedloop.

§2.1

Oorzaken van de oorlog

A

Nieuwe grenzen

Leerdoel:

Je kan beschrijven dat door nationalisme en modern imperialisme de spanningen in Europa groter werden.

Begrippen:

nationalisme

modern imperialisme

B

Nieuwe wapens

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat door militarisme en een wapenwedloop de spanningen in Europa groter werden.

Begrippen:

militarisme

wapenwedloop

C

Nieuwe bondgenoten

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat door het sluiten van bondgenootschappen de spanningen in Europa groter werden.

Begrippen:

bondgenootschappen

centralen

geallieerden

 

tweefrontenoorlog

Van Schlieffenplan

Rond 1900 waren er spanningen in Europa:

• Nationalisme
• Modern Imperialisme
• Militarisme
• Wapenwedloop
• Bondgenootschappen

§2.1

Oorzaken van de oorlog

C

DeBoze burgers

Nieuwe bondgenoten

Alle oorzaken zorgen voor een eplosieve situatie in Europa

Het wachten is op het aansteken van de lont...

Centralen	Geallieerden
Duitsland	Rusland
Oostenrijk-Hongarije	Frankrijk
Turkse Rijk	Groot-Brittannië
Italië (stapte in 1915 over naar de geallieerden)	VS (vanaf 1917)

Bondgenootschappen:
verplicht om elkaar te helpen bij oorlog

§2.1

Oorzaken van de oorlog

C

DeBoze burgers

Nieuwe bondgenoten

Centralen	Geallieerden
Duitsland	Rusland
Oostenrijk-Hongarije	Frankrijk
Turkse Rijk	Groot-Brittannië
Italië (stapte in 1915 over naar de geallieerden)	VS (vanaf 1917)

Bondgenootschappen:
verplicht om elkaar te helpen bij oorlog

§2.1

Oorzaken van de oorlog

C

DeBoze burgers

Nieuwe bondgenoten

Duitsland lag tussen twee vijanden in. Ten oosten lag Rusland, ten westen lag Frankrijk.

Duitsland wilde voorkomen dat het zou belanden in een tweefrontenoorlog. Daarbij zou Duitsland zowel in het oosten als in het westen moeten vechten.

§2.1

Oorzaken van de oorlog

C

DeBoze burgers

Nieuwe bondgenoten

Generaal Von Schlieffen bedacht een plan:

• Rusland heeft een groot leger, maar veel tijd nodig om te mobiliseren.
   
• Daarom eerst snel Frankrijk verslaan door via België de Fransen in de rug aan te vallen.

§2.1

Oorzaken van de oorlog

C

DeBoze burgers

Nieuwe bondgenoten

De docent:

- De docent zegt tegen de leerlingen nog voor de oorlog uitbrak Duitsland een oorlogsplan opgericht. Dit plan wordt ook wel het Von Schlieffenplan genoemd. Dan zegt de docent tegen de leerlingen dat ze onder het kijken van het filmpje 5 vragen moeten beantwoorden, namelijk:

1: Wanneer is het plan opgesteld?

2: Wie heeft het plan opgesteld?

3: Wat houd het plan in? (Wat is de bedoeling van het plan?) 

4: Waar moet het plan uitgevoerd worden?

5: Wat heeft het plan opgeleverd?

Dit bespreekt de docent dan kort door een paar leerlingen aan te wijzen en te vragen wat zij hebben opgeschreven  

De leerlingen:

- De leerlingen gaan kijken naar het filmpje en zoeken de antwoorden op. Die schrijven ze onder de overgenomen vragen op. Na het filmpje geven de aangewezen personen antwoord op de gestelde vragen.

Doel:

- Kennis over Von Schlieffenplan aan de leerlingen te geven. Deze informatie moeten ze aan de hand van de opdracht verwerken en makkelijker kunnen onthouden.

Visie op geschiedenisonderwijs:

Aan de hand van filmpjes en activerende leselementen de leerlingen de stof overbrengen(geen droge tekst). 

Rond 1900 waren er spanningen in Europa:

• nationalisme
• modern imperialisme
• militarisme
• wapenwedloop
• bondgenootschappen: centralen en geallieerden

Duitsland lag tussen twee vijanden in. Zij wilden een tweefrontenoorlog voorkomen. Generaal Von Schlieffen bedacht hier een plan voor: het Von Schlieffenplan.

Afsluiting