verzamelles H16

• Economie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

verzamelles H16

doel van de les

Hoofdpunten H16, hoe bereid ik mij voor op SE en CE?

Extra ondersteuning nodig?

Dinsdag 4e of 7e uur (op afspraak)

ivm planning: mailen minimaal 1 dag van te voren!
mailen wat je lastig vindt

let op naast boek horen ook extra onderwerpen bij toetsstof (Griekenland, averechtse selectie bij verzekeringen, etc.)

Hoofdstuk 16

• Beleggen van geld
• Risico van beleggen en rendement
• Starpunt is het inkomen van iemand
• Inkomen kun je consumeren, gebruiken voor de belasting en sparen
• Beleggen is een vorm van sparen
  

Sparen

Je bouwt vermogen op door te sparen

Vermogen = Bezit min Schuld

Vermogen kan zitten in:

•  aandelen  en  obligaties (effecten)
  
• geld en spaargeld
• eigen woning
• kunst, juwelen,  etc.

De opbouw van vermogen is sparen

nationaal vermogen

• nationaal vermogen: bezittingen min schulden in een land

• huishoudens, (bedrijven) en overheid

Wat is een obligatie

Als de overheid of een bedrijf geld wil lenen:
1. bij banken/ financiers
2. obligaties uitgeven

obligaties zijn schuldbewijzen
afspraak over:

• hoogte van een lening
• rente die wordt vergoed (couponrente)
  
• looptijd van de lening
  

10.000 uitlenen tegen 4% rente gedurende 3 jaar
(start 15 jan 2008 einde 15 jan 2011)

Rente verandering

Wat gebeurt er met de koers van een BESTAANDE obligatie als de rente stijgt?

• Stel je krijgt € 400 per jaar, hoeveel euro is deze geldstroom waard als de rente 4% is?
• Als de rente naar 5% stijgt kun je voor €10.000, €500 per jaar krijgen.
  
• Die € 400 lening  zakt in waarde
• Omgekeerd als rente zakt: stijgen de koersen
  

Eigen Vermogen

• eigen geld van eigenaren
• eigen vermogen zit permanent in het bedrijf
• aandeel een een stuk(je) van het eigen vermogen
• beloning is dividend (ander woord voor winst)
  

Waarde van een aandeel

Aandelenhandel is een voorbeeld van de marktvorm: volledige concurrentie (aandelen van NV's)

Alle aandelen Heineken zijn gelijk, het enige onderscheid is de prijs en het is transparant wat kopers en verkopers willen op de markt.

Dus de waarde van een aandeel wordt bepaald door vraag en aanbod.

goede vooruitzichten, lokt nieuwe vragers uit
slechte vooruitzichten lokt extra aanbod uit
(marktmodel betreft alleen actieve handel)

Wat stuurt de vraag en het aanbod

• toekomstverwachtingen
• gerealiseerde prestaties

• Let op bij iedere transactie is er een verkoper die denkt een goede deal te doen en een koper die denkt een goede deal te doen.
  

relatie rente en aandelenkoers

• Als de rente stijgt, krijg je meer rente voor je geld bij de aankoop van obligaties. (wat gebeurt er met koers bestaande obligaties?)
  

• De vraag naar obligaties stijgt ten koste van de vraag naar aandelen.
  
• De koers van aandelen zakt (effect 1)
• Als de rente stijgt wordt het lenen van geld duurder voor bedrijven.
• De winst komt onder druk te staan (en daalt). Dit maakt de winstgevendheid minder goed.
• Aandelen minder aantrekkelijk: de vraag daalt, koers zakt (effect 2)
  

Rendement

Aandeel: dividend + koersverandering

Obligatie: rente + koersverandering

Griekenland

• Griekenland kan zijn schulden niet betalen, het wil failliet (vroeger zou de munt in waarde dalen).
• In EU is de afspraak: no bail out!
• Maar als GRIE failliet gaat kunnen FRA, DUI en NL banken veel geld verliezen.
• Dat willen DUI, FRA en NL NIET en ze verzinnen een oplossing.
• We lenen geld GRIE waarmee ze lening kunnen betalen aan banken. Ondertussen kopen we GRIE leningen op via ECB
  

Zelf controle

• Lees theorie H16, maar leer met gebruikmaking van voorbeelden uit praktijk!
• Snap wat je aan het leren bent!
• Iedere paragraaf uit studiehulp start met Kennen en Kunnen
• Maak nog een keer 16.2, 16.3, 16.7, 16.10, 16.13 en Griekenlandopgave's (rente stijging en waarde obligaties)
  

Aan de slag

• Nu maken 16.9 en 16.15 (klassikaal)
  

Hoofdstuk 15 (Risico en ondernemen)
Neem de gemaakte opgaven als leidraad

Verschil EV en VV  (15.1)
EV = aandeel (BV, NV) en eigen geld (eenmanszaak, zzp' er)

Onderpand maakt leningen minder risicovol. Je betaalt minder rente.
Rente is vergoeding voor: inflatie + risico + dienst van het uitlenen

15.2 (leiding van onderneming versus aandeelhouders: AHOLD)

• p 28 en eerste paragraaf p 29
• p 31 Besloten Vennootschap (EV, aansprakelijkheid, leiding)
• p 32 Naamloze Vennootschap (aandeelhouders, leiding, belangenverstrengeling)
  

Hoofdstuk 16 Beleggen

Y = C + S + B
Wat is het verschil tussen Sparen en Beleggen?
Wat zijn effecten?

Obligaties: wat zijn het? wat gebeurt er met waarde bestaande obligaties als rente verandert?
Rendement op obligaties: rente EN koersverandering.
Hoe werkt een obligatie (coupon betalingen)

Aandelen: wat zijn het? Wat is rendement op een aandeel (dividend en koersverandering).
Hoe wordt de waarde van een aandeel bepaald (vraag en aanbod, toekomst en verleden)
Wat gebeurt er met de waarde van een aandeel als de rente daalt of stijgt?

slot

vragen?

www.hln.be