4.3 Gelijke rechten en nieuwe rollen 2024-schu

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

4.3 gelijke rechten en nieuwe rollen

§4.1 Eigen keuzes maken

§4.2 Over de grenzen kijken

§4.3 Gelijke rechten 

en nieuwe rollen

SE H4 week 10 juni

§4.4 Een multiculturele samenleving

Herhaling + examenopdrachten oefenen

4.3 Gelijke rechten en nieuwe rollen

Nederland na 1945: cultuur en mentaliteit

Welkom

Zoek je plek

Leg je benodigdheden op tafel!

...beschrijven hoe Nederlanders vanaf de jaren 1950 anders gingen denken over de rollen binnen het gezin

...beschrijven voor welke rechten vrouwen streden tijdens de tweede feministische golf

...met behulp van voorbeelden uitleggen dat Nederlanders
vanaf de jaren 1960 meer mogelijkheden kregen
om zelf te bepalen hoe ze wilden leven 

AAN HET EINDE VAN DEZE PARAGRAAF KAN JE...

Deze les

Check of 4.2 is afgerond

uitleg 4.3 begin

aan het werk met de opdrachten van 4.3

verder invullen samenvatting bladzijde 46 en 47

TERUG KIJKEN

Socialisten

Liberalen

Katholieken

Protestanten

Gehoorzaam zijn

Sociale controle

Bijv. kranten, omroepen,

politieke partijen, voetbalclubs

De Tweede Wereldoorlog

1950

nozems

provo's

hippies

ouderwets

bemoeizuchtig

secularisatie

minder sociale

controle

meer individuali-

sering

TERUG KIJKEN

babyboom

hard werken

zuinig leven

niet praten over de oorlog

consumptiemaatschappij

massacultuur

amerikanisering

globalisering

informatiemaatschappij

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

A

Vaste rollen

Gezinsleven tot jaren 1950:

• tot trouwen bij ouders wonen
• veel kinderen krijgen
• scheiden was eigenlijk onmogelijk
• homosexualiteit onbespreekbaar

Een vast rollenpatroon:

• vrouwen: huishouden en kinderen opvoeden
• meisjes: naar de huishoudschool 
• mannen: buitenshuis werken
• jongens: vak leren om geld te kunnen verdienen

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe Nederlanders vanaf de jaren 1950 anders gingen denken over de rollen binnen het gezin

Begrippen:

rollenpatroon
gezinspolitiek
handelingsonbekwaam

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

A

Vaste rollen

Ongelijke positie man/vrouw ook in de Nederlandse wet, drie voorbeelden:

• 1. gezinspolitiek: belastingvoordelen als alleen vader inkomen had.

• 2. getrouwde vrouwen: handelingsonbekwaam
• (niet in staat om zelfstandig eigen besluiten nemen)
  - geen eigen bankrekening 
  - toestemming man bij aankopen 

• 3. ambtenaren/onderwijzeressen ontslagen na trouwen

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

A

Vaste rollen

• Rollen veranderen:

• Vanaf 1955 werden gehuwde vrouwen niet meer ontslagen

• In 1957 kwam einde aan handelingsonbekwaamheid van vrouwen

• Vanaf jaren 1960 gaan vrouwen strijden voor meer gelijkheid op elk front.  

schooltv.nl

Voor 1960

Na 1960

Handelingsonbekwame vrouwen

Kiesrecht

Emancipatie

Voor welke twee zaken streden de Dolle Mina's?

Afschaffing abortus

Gelijke beloning bij gelijk werk

Gelijke kansen in opleiding en werk

Meer invloed van de kerk

Versterking van het vaste rollenpatroon

§4.1 Eigen keuzes maken

§4.2 Over de grenzen kijken

§4.3 Gelijke rechten 

en nieuwe rollen

SE H4 week 10 juni

§4.4 Een multiculturele samenleving

Herhaling + examenopdrachten oefenen

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

B

De tweede feministische golf

• Eerste feministische golf:
• - 1919: kiesrecht voor de vrouwen

• Tweede feministische golf (1960/1970):
• - gelijke kansen opleiding en werk
• - verandering vaste rollenpatroon
• - keuzevrijheid bij gezinsplanning (pil, 
• - recht op abortus, niet langer strafbaar

• Actiegroepen:
• - Dolle Mina's: zoeken aandacht in de media
• - Man-Vrouw-Maatschappij (MVM): in gesprek met politiek

Leerdoel:
Je kunt beschrijven voor welke rechten vrouwen streden tijdens de tweede feministische golf

Begrippen:

feminisme
tweede feministische golf

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

C

Meer persoonlijke vrijheid

Vanaf 1960:

• Keuzes over leven en dood
  -  1980: abortus legaal
  -  2001: euthanasie mogelijk 
  
  
• Wijzigingen in de grondwet:
  -  1983: iedereen gelijk, discriminatie verboden 
  

§4.1 Eigen keuzes maken

§4.2 Over de grenzen kijken

§4.3 Gelijke rechten 

en nieuwe rollen

SE H4 week 10 juni

§4.4 Een multiculturele samenleving

Herhaling + examenopdrachten oefenen

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

C

Meer persoonlijke vrijheid

Vanaf 1960:

• Gezin verandert:
  - samenwonen zonder trouwen geen probleem
  - scheiden wordt makkelijker
  - eenoudergezinnen
  - samengestelde gezinnen
  - bewust geen kinderen nemen
  - bewust vrijgezel blijven 

• Homoseksualiteit:
  - meer ruimte voor homo- en biseksuelen
  - oprichting COC 
  - 2001: homoseksuelen mogen trouwen

Leerdoel:

• Je kunt met behulp van voorbeelden uitleggen dat Nederlanders vanaf de jaren 1960 meer mogelijkheden kregen om zelf te bepalen hoe ze wilden leven

Een vraag over hoofdstuk 6 Cultuur en mentaliteit:

Sleep de woorden naar de juiste afbeelding:

Hip-hoppers

Nozems

Punkers

Hippies

Provo's

www.vpro.nl

schooltv.nl

Feministen kwamen op voor

1. Gelijke rechten voor homoseksuelen
2. Meer rechten krijgen dan mannen
3. Gelijke rechten tussen mannen en vrouwen
4. Recht om te mogen klagen

Wat gebeurde er begin jaren 1950 met
een vrouwelijke ambtenaar die trouwde?

1. Kreeg een maand verlof
2. Kreeg loonsverhoging
3. Kreeg ontslag
4. Kreeg promotie

Voor welke twee zaken streden de Dolle Mina's?

Afschaffing abortus

Gelijke beloning bij gelijk werk

Gelijke kansen in opleiding en werk

Meer invloed van de kerk

Versterking van het vaste rollenpatroon

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

C

Meer persoonlijke vrijheid

• Gezin verandert in de jaren 1960:
  - Samenwonen zonder trouwen geen probleem.
  - Scheiden wordt makkelijker.
  - Eenoudergezinnen.
  - Samengestelde gezinnen.
  - Bewust geen kinderen nemen.
  - Bewust vrijgezel blijven. 

Leerdoel:

Je kunt met behulp van voorbeelden uitleggen dat Nederlanders vanaf de jaren 1960 meer mogelijkheden kregen om zelf te bepalen hoe ze wilden leven

Begrippen:

discriminatie

Pak Tekst C bladzijde 26 voor je van paragraaf 4.3.

Na het lezen kun je deze 2 vragen beantwoorden:

• Wat zijn/waren nieuwe samenlevingsvormen?

• Hoe wijzigde de Grondwet?

• Schrijf dit op in je schrift.

§4.3

Gelijke rechten en nieuwe rollen

BASIS

C

Meer persoonlijke vrijheid

Vanaf 1960:

• Keuzes over leven en dood
  -  1980: abortus legaal
  -  2001: euthanasie mogelijk
  
  
• Wijzigingen in de grondwet:
  -  1983: iedereen gelijk, discriminatie verboden 
  

Welke twee gebeurtenissen waren belangrijk voor de acceptatie en rechten van homoseksuelen?

1968
oprichting MVM 

1973
Officiële erkenning COC 

jaren 1980
Abortus werd gelegaliseerd 

1983
Verbod op discriminatie 

2001
Wet die euthanasie mogelijk maakte 

Extreme vormen van discriminatie

• Waar komt discriminatie vandaan?
  

• Het is van alle tijden. Alleen sommige tijden erger dan andere tijden.
  

Slavernijverleden

In de 19e eeuw kwamen veel slaven 'vrij'

Dit zorgde voor een tegenbeweging in de VS

Ku Klux Klan wilde de slavernij behouden

Welke uitspraak over het recht op gelijke behandeling
is juist? 

1. Het is een grondrecht dat vooral geldt voor vrouwen en homoseksuelen
2. Het is een recht waardoor iedereen onderwijs en gezondheidszorg krijgt in Nederland
3. Het recht paste bij de veranderingen in de maatschappij vanaf de jaren 1960
4. Omdat dit recht in de grondwet staat, bestaat er geen discriminatie in Nederland