Hoofdstuk 1: Woordsoorten, formuleren en spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Woordsoorten

Wat is een
zelfstandig naamwoord

Wat is een lidwoord

Zelfstandige naamwoorden

Zelfstandige naamwoorden

Concreet zelfstandig naamwoord: 

geeft iets tastbaar aan, iets wat je kunt aanraken.

Abstract zelfstandig naamwoord: 

geeft iets aan wat je niet kunt aanraken: vrede, week, twijfel

of

wat niet bestaat: elfje, Zweinstein

Let op!

Een eigennaam en een plaatsnaam  is ook een zelfstandig naamwoord.

Arnhem, Rotterdam, Theo Jansen

Oefenen

Wat is een czn en een azn?

In de krant staat een meisje met een bijzonder talent.

Deze dame kan op haar handen staan.

Die categorie komt nog niet voor bij wedstrijden.

Lidwoorden

Lidwoorden

Een lidwoord hoort altijd bij een zelfstandig naamwoord.

Soms staan er wel tussen het lidwoord en het zelfstandig naamwoord nog andere woorden.

Er zijn 3 soorten lidwoorden: de - het - een

De en het zijn bepaald lidwoorden ( blw)

Een is een onbepaald lidwoord (olw)

Oefenen

...automobilist liet zijn hond uit vanuit zijn auto, met ....riem uit ....raampje.

Dit jaar is ....brugklaskamp na ...herfstvakantie op ....waddeneiland.

Let op:

Het  is geen lidwoord als het niet bij een zelfstandig naamwoord hoort: het waait, het is 5 uur.

en

Het woord een  is geen lidwoord als je het uitspreekt als 1: 

één van hen.

Even oefenen!

https://www.bing.com/videos/search?q=woordsoorten+lidwoorden&&view=detail&mid=12D2B357E5BE1E614F8C12D2B357E5BE1E614F8C&&FORM=VRDGAR

Welke woordsoorten zijn er?

Aan de slag!

Maak opdracht 1, 2 en 3 

Bladzijde 31

Opdracht 1 

wenskaart 

onzin 

Overijssel 

regel 

dwerggeit 

Bert 

eigendom 

nachtzuster 

onkosten 

ergernis 

meester 

informatie 

notulen 

goud 

Het woord: woordbenoeming 

2 geen meervoud hebben: onzin, Overijssel, informatie, goud 

3 geen enkelvoud hebben: onkosten, notulen 

4 onzin, Overijssel, eigendom, onkosten, informatie, notulen, goud 

Opdracht 2 

paleis  - czn 

ruzie   - azn 

Troje  - e 

Helena   - e 

legeraanvoerder - czn 

Grieken  - czn 

wapenrusting - czn 

moreel  - azn 

succes  - azn 

2 het  - blw 

3 een (1) - olw 

een (2)  - geen olw 

4 het  - blw 

6 een  - olw 

de  - blw 

het  - blw 

7 het  - geen blw 

9 het  - geen blw 

10 het  - blw 

11 het (1) - blw 

het (2)  - geen blw 

12 het (1) - blw 

het (2)  - geen blw 

Formuleren

Zo zet je de leestekens in een tekst:

• Zet achter een zin een punt. 
• Zet achter een vragende zin een vraagteken.
  
• Zet een komma tussen twee persoonsvormen.
  
• Zet voor de volgende verbindingswoorden een komma: als, doordat, maar, nadat, omdat, terwijl, voordat, want, zodat, zodra.
  
• Zet geen komma voor en en of.

Formuleren

Omdat ze dezelfde dingen leuk vinden, trekken Max en Jasper veel samen op.

Huiswerk 1, 3 en 4

Dit zijn de antwoorden:

Opdracht 1

1. Vannacht heeft Rijkswaterstaat op de snelwegen gestrooid, want door de ijzel waren ze spiegelglad.

2. Voordat Jordy die nieuwe koptelefoon kocht, heeft hij eerst op internet de prijzen vergeleken.

3. Anouk en Mary moesten op vrijdagmiddag twee uur terugkomen, omdat ze al drie keer te laat waren gekomen.

4. Zodra het een paar nachtjes vriest, brengen de Nederlanders hun schaatsen weg om ze te laten slijpen.

5. Als we ’s zomers op vakantie zijn, eten we vaker in een restaurant dan in de wintermaanden.

6.Terwijl / Wanneer mijn moeder het eten kookt, dekt mijn vader alvast de tafel.

Opdracht 3

Waarom is vriendschap goed voor de gezondheid? Het antwoord op die vraag is simpel. Tijd doorbrengen met je vrienden heeft effect op je lichaam, omdat je serotonine aanmaakt. Doordat je dankzij die stof depressies voorkomt, zit je goed in je vel. Samen zijn met vrienden is even belangrijk voor je gezondheid als sporten, want een goede vriendschap maakt je gezonder en minder gestrest. Zou je daardoor ook langer leven?

NB: Achter simpel (zin 2) zou je ook een dubbele punt mogen zetten. In dat geval schrijf je tijd met een kleine letter.

Opdracht 4:

Met mijn vrienden maak ik altijd gekke dingen mee. Zo gingen we een keer naar Albert Heijn, waar we pofrijstsnoepjes kochten. Helaas ging het zakje kapot, zodat alle snoepjes op de grond vielen. We renden de winkel uit op weg naar de Action, maar een man had alles gezien. Weet je wat er gebeurde? In een AH-busje kwam hij achter ons aan. We dachten even dat we ontvoerd werden, maar dat viel mee. Hij nam ons mee terug naar de supermarkt en we moesten alles opruimen.

Spelling

Spelling

Je schrijft een hoofdletter:

• aan het begin van een zin: Mijn beste vriendin woont hier dichtbij.
  
• bij namen: Jens Verhoef, Parkschool, Limburg, Abelenlaan, Maas, Aldi. Let op: tussenvoegsels, zoals de, van of van de schrijf je zonder hoofdletter als iemands voornaam of voorletter ervoor staat. Als de voornaam of voorletter ontbreekt, krijgt het eerste tussenvoegsel een hoofdletter: Karin van der Plas, mevrouw K. van der Plas-ter Heide, mevrouw Van der Plas-ter Heide;
  
• bij woorden die van aardrijkskundige namen zijn afgeleid: Amersfoortse, Frans, Noord-Brabantse.

Let op!

Géén hoofdletter krijgen de namen van dagen, maanden, seizoenen en windstreken: woensdag, oktober, herfst, westen.

Spelling

Je eindigt een zin met een punt, een vraagteken of een uitroepteken. 

• Een punt komt na een gewone zin: Irina appt vaak met haar vriendinnen. 
• Een vraagteken zet je na een vraag: Wie heb je vanmiddag bezocht? 
• Met een uitroepteken geef je een zin extra nadruk: Dat is super, man! 

Een komma gebruik je: 

• tussen twee persoonsvormen: Als Joep slaagt, gaat de vlag uit; 
• voor verbindingswoorden als doordat, maar, nadat, omdat, terwijl, voordat, want, zodat, zodra. 

!  Zet (in het algemeen) geen komma voor en en of.

Spelling

Hoofdletters en leestekens

Ga zelf online aan de slag met Spelling en bekijk de video, die bij het hoofdstuk hoort

 Maak opdracht 1, 2, 3, 4 en 5

bladzijde 34 en 25