uitprint

Namen bloedvaten

Hoofdregel!!!

naam van orgaan + slagader/ader

Uitzonderingen:

aorta, bovenste en onderste holle ader en poortader

Dus:

• zijn vernoemd naar de plek waar ze naar toe gaan of vanaf gaan 
• Naar de nieren -> nierslagader
• Van de nieren af -> nierader

Naamgeving van bloedvaten

Van hart (af) naar nier = nierslagader

Van nier naar hart (toe) = nierader

Poortader

• De poortader verbindt de maag, dunne darm en dikke darm met de lever
• De poortader vervoert zuurstofarm bloed van het darmkanaal naar de lever.
• Poortader is zuurstofarm maar bevat  veel voedingsstoffen.

Wat doet de lever?

De lever haalt stoffen uit je bloed en geeft weer andere stoffen af.

De lever krijgt bloed uit 2 bloedvaten:

1. De leverslagader voert bloed met zuurstof aan.

2. De poortader 

Uitscheiding bs 4

Hoe werken de nieren?

De nieren liggen aan de achterzijde van de buikholte.

Beide nieren zijn met een urineleider verbonden met de urineblaas.

Nieren

Taak van de nieren:

• Afvalstoffen verwijderen uit het bloed (uitscheiding).
  
  

Doorbloeding nieren

Per minuut stroomt er ruim 1 liter bloed door de nieren.

Nier bestaat uit:

- Nierschors

- Niermerg

- Nierbekken

Nieren

• via de nierslagader stroomt vies bloed de nier in
• via de nierader stroomt schoon bloed de nier uit
• in de nier is het bloed dus schoon gemaakt

Buitenste laag: Nierschors

• de buitenste laag van de nieren heet de nierschors
• hier wordt het bloed gefilterd

Middelste laag:

Niermerg

• de middelste laag van de nieren heet het niermerg
• hier wordt de urine gemaakt

Binnenste laag:

Nierbekken

• de binnenste laag van de nieren heet het nierbekken
• hier wordt de urine opgevangen en afgevoerd

bs 5Het immuunsysteem

Lichaamsvreemde stoffen

Ziekteverwekkers, maar ook bijv. een splinter of tattoo-inkt zijn lichaamsvreemde stoffen.

De immuunsysteem/ afweersysteem heeft als functie om lichaamsvreemde stoffen uit je lichaam te verwijderen.

Eerste verdediging

Als de huid gezond is kunnen er geen ziekteverwekkers doorheen dringen.

Slijmvliezen (neus, mond, luchtpijp, darmen, urinebuis, vagina) vangen ziekteverwekkers en houden ze tegen. 

In je maag zit zoutzuur om organismen te doden.

Ziekteverwekkers

• Bacteriën
• Virussen

Als bacteriën of virussen het lichaam zijn binnen gedrongen spreek je van een infectie.

Ziekteverwekkers

Een bacterie is een eencellige ziekteverwekker met een celwand.

Een virus is geen levend organisme want hij kan zichzelf niet voortplanten (daar gebruikt hij de gastheer voor). Het is alleen DNA met een eiwitschil.

Herkenning

Je witte bloedcellen kunnen stoffen herkennen die niet in je lichaam thuis horen.
Die stoffen heten antigenen en zitten aan de buitenkant van cellen en virussen.

Herkenning

Je witte bloedcellen weten welke antigenen in je lichaam thuishoren (van je eigen cellen en van je goede bacteriën, bijvoorbeeld in je darm) en dus ook welke er niet in thuis horen.

Reactie

Sommige witte bloedcellen eten alles op wat niet in je lichaam hoort waar lichaamsvreemde antigenen op zitten (bacteriën, virussen, tattoo-inkt, splinter).

Reactie

Andere witte bloedcellen reageren door antistoffen te maken
die precies op het antigeen passen.

Immuniteit

Ná een besmetting duurt het even voor er voldoende van de juiste antistof wordt aangemaakt. Tot die tijd ben je ziek.

Als je weer beter bent (door voldoende antistoffen te maken) onthouden de witte bloedcellen welke antistoffen ze gemaakt hebben en hoe het moest.

Immuniteit

Bij een volgende infectie met hetzelfde antigeen worden er sneller meer antistoffen gemaakt.

Je wordt dan niet weer ziek, je doodt de ziekteverwekker al voordat hij je ziek kan maken

Natuurlijke immuniteit

Je wordt niet meer ziek van een ziekteverwekker omdat je er al een keer ziek van bent geweest.

Vaak bij: verkoudheid, waterpokken

Kunstmatige immuniteit

Je bent immuun zonder ziek te zijn geweest:

Kunstmatige immuniteit.

Door inenting tegen ernstige ziekten: Bof, mazelen, rode hond, meningitis, tropenziekten, corona!

Vaccinatie/ inenting

Je wordt ingespoten met een dode/ verzwakte ziekteverwekker (of maar een stukje ervan).

De ziekteverwekker kan je niet ziek maken maar de witte bloedcellen kunnen wel antistoffen maken tegen de antigenen op de ziekteverwekker.

Vaccinatie/ inenting

Je wordt dan niet meer ziek als je de echte ziekteverwekker binnen krijgt.

Je maakt dan namelijk ook snel veel antistoffen aan.